 |
|
دندان
فهرست مندرجات
◉ واژه‌شناسی
◉ کالبدشناسی دندان
◉ دوران رشد
◉ گونه‌های دندان
◉ عملکرد
◉ آسیب‌شناسی
◉ بهداشت دندان
◉ درمان
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
کالبدشناسی انسان کالبدشناسی سر و گردن
دندان (به انگلیسی: Tooth، با تلفظ آمریکایی: Tooth)، ساختاری سفید رنگ در درون فک یا دهان بسیاری از مهره‌داران و از جمله انسان می‌باشد که برای خوردن، جویدن و تکه‌تکه‌کردن خوراک به‌کار می‌روند. هم‌چنین در انسان‌ها، دندان نقش بسیار برجسته‌ای در سخن گفتن و ادای صحیح کلمات بازی می‌کند.
دندان‌ها از جنس استخوان نیستند، بلکه از بافت‌هایی با درجه‌ی سختی‌های گوناگون ساخته شده‌اند. انسان در کودکی دارای ۲۰ دندان شیری می‌باشد و سپس از سن شش یا هفت سالگی به‌بعد، به‌تدریج دارای ۳۲ دندان همیشگی می‌شود. از جمله، در آخرین مرحله، از سن ۱٦ تا ۲۰ سالگی، ۴ دندان آسیای بزرگ، در انتهای دهان شروع به رشد می‌کنند.
| ▲ | واژه‌شناسی (Terminology) |
دندان، به سانسکریت: «دنتا» (Denta)، به اوستایی: «دنتان» (Dentan)، در زبان انگلیسی قدیم، «too» (جمع آن: «teð») برگرفته از واژه‌ی «tan-thuz» زبان نیا-ژرمن (Proto-Germanic language) است. واژه‌ی آلمانی قدیم «zand» و آلمانی جدید «Zahn»، نیز ریشه‌ی در واژه‌ی «dent»، در زبان نیا-هندواروپایی (Proto-Indo-European language) دارد.
| ▲ | کالبدشناسی دندان (Dental anatomy) |
دندان‌ها در جایگاه‌های خود در دو قوس برجسته‌ی استخوانی بر روی زیرواره (فک پایین = Lower jaw) یا ماندبیل (Mandible) در پایین و فک بالا (Upper jaw) یا ماگزیلا (Maxilla) در بالا (قوس‌های آلوئولار = Alveolar arches) متصل هستند. اگر دندان‌ها کشیده شوند، استخوان آلوئولار تحلیل می‌رود و قوس‌ها محو می‌شوند.
الف: نمای جانبی سمت راست ماندبیل یا فک پایین ☚
 |
دندان دارای دو بخش کالبدشناختی تاج (Crown) و ریشه (Rhizodus یا Root tooth) است. تاج به بخش بالایی دندان گفته می‌شود که در دهان نمایان است و بالای لثه قرار دارد. مینا، که روی تاج را می‌پوشاند، ماده سخت و درخشنده است و از لایه زیری یعنی عاج محافظت می‌کند. عاج دندان، در زیز مینا، قرار دارد که از ماده‌ای استخوان‌مانند ساخته شده است و بیش‌ترین بخش دندان را تشکیل می‌دهد. عاج از مغز دندان نگهداری می‌کند. مغز دندان جایی است که عصب دندان در آن وجود دارد.
ریشه پایین‌ترین و آخرین قسمت دندان است که کاملاً درون لثه و آرواره جای دارد و از خط لثه پایین می‌رود و وارد استخوان‌های فک بالا یا پایین می‌شود. این ریشه است که دندان را در دهان نگه‌می‌دارد. گردن یا طوق دندان بخش جدا کننده‌ی دندان در خط لثه است که تاج و ریشه در آن‌جا به‌هم می‌رسند. بین لثه، بخشی استخوانی به‌نام ساروج وجود دارد که در واقع همچو چسب سرشتی بدن بوده و دندان را سفت به استخوان آرواره چسبانده است.
 |
 |
نیش، آسیای کوچک و آسیا نام دندان‌های اصلی است که هر یک از تاج، خط لثه، ریشه، مینا، عاج و پالپ تشکیل می‌شود.
| ▲ | دوران رشد (Development) |
رشد دندان‌ها از دوره جنینی آغاز می‌شود. نوزاد حتی قبل از به‌دنیا آمدن دندان‌های اولیه دارد، اما آن‌ها در زیرپوست لثه قرار دارند و قابل دیدن نیستند. در شش یا هفت‌ماهگی دندان‌های نوزاد شروع به درآمدن می‌کنند. بیش‌تر بچه‌ها وقتی به سن ۳ سالگی می‌رسند تمام دندان‌های‌شان به‌طور کامل در می‌آید. به این دندان‌ها دندان‌های شیری می‌گویند. با بزرگ شدن کودک دندان‌های شیری او یکی‌یکی از جای خود در می‌آیند. این اتفاق بیش‌تر در سن شش یا هفت سالگی می‌افتد. در عصب دندان رگ‌ها و مویرگ‌های خونی وجود دارند که دندان را تغذیه می‌کنند و آن‌را سالم نگاه می‌دارند.
| ▲ | گونه‌های دندان (Tooth types) |
برخی از حیوانات فقط یک سری دندان دارند (مونوفیودونت = Monophyodont) در حالی‌که بعضی دیگر چندین سری دندان دارند (پلی‌فیودونت = Polyphyodont). به‌عنوان مثال در کوسه‌ها، هر دو هفته، دندان‌های جدیدی برای جایگزینی دندان‌های ساییده شده رشد می‌کند. در این میان، انسان در دوره‌ی زندگی خود دارای دو سری دندان می‌شود: دندان‌های شیری و دندان‌های دایمی.
◼ دندان شیری (Primary teeth): دندان‌های شیری نخستین گروه از دندان‌هایی هستند که شکل‌گیری آن‌ها در رحم مادر، از دوره‌ی جنینی شروع می‌شود، اما جوانه‌زدن و بیرون آمدن آن‌ها از لثه در بازه‌ی سنی ٦ تا ۱۲ ماهگی اتفاق می‌افتد. تمام دندان‌های شیری تا ۳ سالگی درمی‌آید و پس از چند سال، در بازه‌ی سنی ٦ تا ۱۲ سالگی با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند. تعداد دندان‌های شیری بیست عدد (در هر آرواره ۱۰ عدد) است. این دندان‌ها معمولاً به‌صورت موازی درمی‌آیند و چهار دندان پیشین (ثنایا)، دو دندان نیش و چهار دندان آسیا در هر فک وجود دارد. کودک با دندان‌های ثنایا غذا را تکه‌تکه می‌کند، با دندان‌های نیش غذا را نگه‌می‌دارد و پاره می‌کند و با دندان‌های آسیا غذا را می‌ساید و له می‌کند.
◼ دندان دایمی (Permanent teeth): دندان‌های دائمی یا ثانویه در بازه‌ی سنی ٦ تا ۱۲ سالگی جایگزین دندان‌های شیری می‌شوند. تمام دندان‌های دائمی بیش‌تر کودکان، به‌جز دندان عقل تا ۱۲ سالگی در می‌آید. دندان‌ها معمولاً به‌صورت موازی درمی‌آیند، برای مثال دو دندان آسیای سمت راست و چپ فک بالا تقریباً هم‌زمان با یکدیگر می‌رویند. تعداد دندان‌های دائمی، در هر انسان بالغ، ۳۲ عدد (۱٦ عدد در هر آرواره) می‌باشند. در هر فک چهار دندان ثنایا، دو دندان نیش، چهار دندان آسیای کوچک، چهار دندان آسیای و دو دندان عقل یا آسیای سوم وجود دارد. چنان‌چه دندان‌های عقل کشیده شود، ۲۸ دندان دائمی در دهان باقی می‌ماند.
| ▲ | عملکرد (Function) |
دندان‌ها به‌عنوان اندام‌های جویدن (Chewing)، نقش مهمی در فرآیند گوارش دارند. دندان‌ها به خرد کردن غذا (Crushing food) کمک می‌کنند که اولین قدم برای هضم غذا است. دندان‌های آسیا سطح وسیعی از فرورفتگی‌ها و شیار‌ها دارند. این فرورفتگی‌ها باعث می‌شود تا دندان‌های آسیای بالا و پایین برای خرد کردن غذا بین هم مناسب باشند. دندان‌های پیشین دارای لبه‌هایی تیز هستند که برای بریدن غذا ساخته شده‌اند. دندان‌های نیش، که ریشه‌هایی طویل دارند، برای پاره‌کردن و گسیختن غذا طراحی شده‌اند. دندان‌های نیش غذا را بریده و به کمک زبان به‌سمت دندان‌های آسیا و آسیای کوچک انتقال می‌دهند. دندان‌های آسیای کوچک که از دندان‌های آسیا کوچک‌ترند، با خرد کردن غذا به‌عمل جویدن کمک می‌کنند.
بنابراین، دندان‌ها به‌طور قابل تحسینی برای عمل جویدن طراحی شده‌اند. دندان‌های قدامی (جلویی) دارای عمل قطع‌کننده و دندان‌های خلفی (عقبی یا آسیا) دارای عمل خرد کننده یا آسیا هستند. در صورتی‌که عضلات فک با یکدیگر عمل کنند، می‌توانند دندان‌های قدامی را با نیروی ۲۵ و دندان‌های خلفی را با نیروی ۹۰ کیلوگرم بر روی یکدیگر فشار دهند. اگر این نیرو به یک جسم کوچک (مثلاً تخمه) در بین دندان‌های آسیا وارد شود، نیروی وارد شده بر سانتی‌متر مربع ممکن است به صدها کیلوگرم برسد.
| ▲ | آسیب‌شناسی (Pathology) |
◼ پوسیدگی دندان (Tooth decay)، که به آن کرم‌خوردگی دندان نیز گفته می‌شود، نوعی بیماری است. در آن، بافت سخت دندان (مینا و سپس عاج) در اثر ترشح اسید از باکتری‌های پوسیدگی‌زا (عمدتاً استرپتوکوک موتان) مواد معدنی کلسیم و فسفر را از دست داده و به‌تدریج از بین می‌روند. پوسیدگی دندان مرحله غیرقابل برگشت در فرایند حل‌شدن مواد معدنی مینا توسط اسید محسوب شده و درمان آن تنها از راه جایگزینی بافت سخت از دست‌رفته دندان با مواد ترمیمی دندانپزشکی امکان‌پذیر می‌باشد. اگر پوسیدگی تاج دندان به موقع متوقف و جایگزین نشود و پوسیدگی به ریشه‌ی دندان برسد نیاز به درمان ریشه یا عصب‌کشی (RCT) می‌باشد و در موارد شدیدتر ممکن است حتی نیاز به خارج کردن یا اصطلاحاً کشیدن دندان باشد.
مراحل پوسیدگی دندان
کرم‌خوردگی دندان یا فساد دندان (Dental Caries)، معمول‌ترین بیماری است که افراد در سرتاسر جهان از آن رنج می‌برند. فساد دندان به تشکیل حفره‌ها (Dental cavities) یا سوراخ در نتیجه عمل باکتری گفته می‌شود. اسید ایجاد شده از عمل باکتری روی دندان مینای حفاظتی دندان را خورده و نابود می‌کند و باعث ایجاد حفره می‌گردد. اگر این حفره درمان نشود، فساد دندان به ریشه‌ی مغز دندان که در وسط دندان قرار دارد رسیده و باکتری می‌تواند به محل بی‌حفاظ حمله کند که باعث ایجاد درد شده و نهایتاً باعث عفونت و مرگ مغز دندان و دندان خواهد شد. ممکن است همیشه از حفره‌هایی که در دهان تشکیل می‌شود، فرد آگاه نباشد به‌همین دلیل مهم است به‌طور منظم به دندان پزشک مراجعه شود. اگر دندان درد گرفت، معنی آن این است که حفره‌هایی که از قبل ایجاد شده‌اند آسیب‌رساندن را شروع کرده‌اند.
کرم‌خوردگی دندان یا فساد دندان
◼ حساسیت عاجی (Dentin hypersensitivity): به حساسیتی گفته می‌شود که دندان در هنگام استفاده از مواد یا خوراکی‌های سرد، داغ، اسیدی و ... درد می‌گیرد. بهترین مثال برای این حساسیت درد هنگام خوردن بستنی یخی، یک جرعه قهوه یا یک کاسه داغ سوپ یا حتی نفس کشیدن در هوای سرد می‌باشد که در صورت تماس با دندان، آن دندان به شدت درد می‌گیرد.
در دندان سالم، یک لایه از مینا از تاج دندان و در زیر لثه لایه‌ای به‌نام سیمان از ریشه دندان محافظت می‌کنند. در زیر هر دوی مینا و سیمان عاج دندان وجود دارد. اگر مینای دندان یا سیمان دندان خورده شود (آسیب ببیند)، عاج دندان حساس بدون حفاظ خواهد شد. عاج دندان دارای هزاران لوله‌ای میکروسکوپی می‌باشد که این مجاری از سطح دندان و از طریق عاج دندان به مرکز عصبی مغز دندان امتداد یافته‌اند. این مجاری حاوی مایع بوده و پس از خوردن یا نوشیدن مواد غذایی یا نوشیدنی‌های سرد و گرم، این مایع در این مجاری باریک حرکت کرده و باعث فشار آوردن به عصب‌های دندان گردیده و ایجاد درد می‌کند. به‌سخن دیگر، وقتی عاج سیمان یا مینایش را از دست می‌دهد آن لوله‌ها به سرما، گرما، مواد اسیدی، خوراکی‌های چسپنده و... اجازه دسترسی به عصب و یا سلول‌های دندان را می‌دهند. هم‌چنین زمانی‌که لثه‌ای وجود نداشته باشد، ممکن است عاج دندان در معرض تماس باشد و در نتیجه احساس درد را به‌وجود بیاورد.
دلیل‌های احتمالی این پدیده: پوسیدگی دندان (ایجاد حفره)، دندان شکسته، بیماری لثه و فرسودگی مینای دندان می‌باشد. دندان حساس قابل درمان است اما نوع درمان بستگی به دلیل حسایت دارد. دندان‌پزشک شاید راه‌های گوناگونی پیشنهاد دهد، از جمله: خمیر دندان ضد حساسیت، که حاوی نیترات پتاسیم است (که یک ماده‌ی کلینیکی تایید شده ضد حساسیت می‌باشد) و کمک به جلوگیری از انتقال حس از سطح دندان به عصب می‌کند.
◼ بیماری لثه (Gum disease): بیماری لثه از نظر شدت دسته‌بندی می‌شود و ورم لثه (Gingivitis) از نظر شدت معتدل‌ترین است. ورم لثه به‌سادگی قابل درمان است و از بیماری‌های لثه قابل برگشت است. اما اگر درمان نشود، ورم لثه منجر به بیماری پریودانتیس (Periodontitis) یا بیماری پریودنتال (Periodontal disease) می‌گردد. معمول‌ترین علت ورم لثه بهداشت دهانی بد است. ورم لثه اصطلاحی است که برای توصیف التهاب لثه ایجاد شده به‌خاطر جمع‌شدن جرم دندان یا پلاک (Plaque) در خط لثه استفاده می‌شود.
بیماری پریودنتال (Periodontal disease) یک عفونت باکتریایی مزمن است که به لثه‌ها و استخوانی که دندان‌ها را حمایت می‌کند آسیب می‌رساند. این بیماری عمدتاً با جمع‌شدن پلاک باکتریایی روی سطوح دندان ایجاد می‌گردد. اگر این بیماری درمان نشود ممکن است به از دست‌دادن دندان منجر گردد.
اگر ورم لثه درمان نشود، ممکن است به نوع پیشرفته بیماری لثه که به آن پریودنتیس (Periodontitis) گفته می‌شود و به بافت لثه و استخوان زیر آن صدمه می‌زند، تبدیل گردد. این بیماری عفونتی است در ناحیه‌ی لثه‌ها و سایر نسوج نگه‌دارنده‌ی دندان. از پای دندان‌ها خونابه می‌آید و دهان بدبو و عفونی می‌شود و نیز این بیماری، می‌تواند به لق شدن و حتی افتادن دندان‌ها منجر شود. از دست دادن دندان و سایر صدمات وارد شده قابل برگشت نمی‌باشند. اما دندان‌پزشک می‌تواند صدمات بیش‌تر را با متوقف کردن پیشرفت پریودنتیس محدود کند.
علت پیوره (Pyorrhea) یا پیرادندان‌آماس (Periodontitis) یا بیماری بافت‌های اطراف دندان، مانند پوسیدگی دندان، پلاک‌های دندانی است. اگر این پلاک‌ها را هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نشود، به‌مرور سفت‌تر شده و ماده‌ای غیرقابل برداشت به‌نام جرم یا رسوب دندانی (Plaque) ایجاد می‌کند. در صورتی‌که پلاک و جرم به زیر خط لثه گسترش پیدا کند، بیماری مزمن خواهد شد. با تحریک مزمن باکتریایی، نسج لثه به‌تدریج از دندان‌ها جدا می‌شود و حفره‌هایی ایجاد می‌شود که در آن‌جا چرک تجمع پیدا می‌کند.
| ▲ | بهداشت دندان (Tooth care) |
بهداشت دهان برای انجام نقش پیش‌گیرانه‌ی خود باید دقیق و کامل باشد. تمیز کردن نه تنها سطح دهان بلکه فضاهای بین دندان‌ها و زیر خط لثه هم مهم می‌باشد. بهداشت دهان مناسب برای جلوگیری از ایجاد حفره مهم است.
| ▲ | درمان (Treatment) |
پر کردن پوسیدگی دندان با یاخته‌ای بنیادی (Stem Cell)، اجازه می‌دهد تا دندان خود را ترمیم کند. دانشمندان ژاپنی یک درمان پیشگامانه سلول بنیادی را بر روی دندان‌های سگ‌ها آغاز کرده‌اند که به اعتقاد آن‌ها گامی رو به جلو برای تولید درمانی موثر در بازیابی دندان‌های پوسیده به‌شمار می‌رود. به‌گفته‌ی دانشمندان مرکز ملی طب سالمندی و پیری‌شناسی این رویکرد نوین می‌تواند جایگزین عصب‌کشی، پُر کردن و حتی روکش گذاشتن برای دندان‌ها باشد.
در حال حاضر خرابی دندان با از بین‌بردن هرگونه پالپ ملتهب در اطراف دندان‌ها و پُر کردن یا روکش‌گذاشتن بر روی آن درمان می‌شود. اما این درمان با موفقیت کمی همراه بوده و مشکل مجدداً بروز می‌کند تا این‌که در نهایت دندان کشیده شود.
خرابی دندان زمانی رخ می‌دهد که باکتری یا عفونت‌ها در فرآیند ترمیم طبیعی دندان وارد شود. اگر مینای سخت بیرونی دندان فرسوده شده و باکتری وارد بخش داخلی دندان شود، عفونت می‌تواند به‌تدریج بافت پالپ نرم داخلی را از بین برده و دندان نیازمند عصب‌کشی یا کشیده‌شدن شود.
پالپ برای شناسایی حس مانند گرما، سرما و فشار ضروری است و حاوی سلول‌های بنیادی است که می‌توانند بافت دندان را دوباره تولید کنند.
این پژوهش که با همکاری دانشمندان آزمایشگاه‌های زیست‌پزشکی شین نیپون و دانشکده‌ی دندانپزشکی دانشگاه آیچی گاکوئین انجام شده، یک درمان مبتنی بر سلول بنیادی را آزمایش کرده که پالپ را مجدداً تولید و در نهایت ساختار سالم قبلی دندان را بازیابی می‌کند.
در همان‌زمان آن‌ها می‌خواستند ایمنی پیوند سلول بنیادی پالپ را در انسان به‌عنوان پیش‌درآمدی برای کارآزمایی‌های بالینی آینده ارزیابی کنند. آن‌ها این کار را با اجرای عصب‌کشی بر روی گروهی از ۱۸ سگ آغاز و طی آن سلول‌های بنیادی پالپ دندان را جمع‌آوری کردند. سپس این سلول‌ها را در آزمایشگاه با فاکتور رشد G-CSF درمان کردند.
محققان پس از بررسی نتایج که شامل مقایسه سلول‌های درمان‌شده با گروه کنترل شده‌ای از سلول‌های درمان‌نشده بودند، دریافتند که این سلول‌ها در حقیقت بافت پالپ را بازسازی کرده و کاملاً کانال ریشه‌ی دندان سگ‌ها را پُر کردند.
بنابراین، در حال حاضر، استفاده از سلول‌های بنیادی برای بازسازی ریشه‌ی دندان با موفقیت روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده و امید می‌رود در آینده بتوان از این فن‌آوری استفاده کرد.
این محققان سلول‌های بنیادی مورد نیاز خود را از دندان‌های خارج شده از دهان افراد ۱۸ تا ۲۰ ساله به‌دست آورده‌اند و این سلول‌ها توانسته‌اند ریشه و الیاف لثه‌ای در محیط آزمایشگاهی ایجاد کنند. دانشمندان در تلاشند تا یک بانک سلول‌های بنیادی ایجاد کنند که هرگاه کودک یکی از دندان‌های شیری‌اش را از دست داد تعدادی سلول بنیادی از پالپ (بافت نرم درون اتاقک تاج) استخراج و در این بانک نگهداری کنند و هنگامی‌که سال‌های بعد همین کودک به سن میان‌سالی و سالمندی رسید و نیاز به سلول بنیادی برای بازسازی دندان‌هایش پیدا کرد بتواند از این بانک خصوصی استفاده کند. هم‌چنین اخیراً از سلول‌های بنیادی جهت بازسازی انساج از دست‌رفته اطراف دندان (استخوان، سمنتوم، PDL) در بیماری‌های پریودنتال استفاده که نتایج چشمگیری را به‌دنبال داشته است.
از سوی دیگر، محققان دانشگاه هاروارد (Harvard University) و دانشگاه ناتینگهام (University of Nottingham) در پروژه‌ای جدید قصد دارند با استفاده از درمان سلول بنیادی، نیاز به عصب‌کشی دندان را پایان بخشیده و مسیر جدیدی را به جهان دندانپزشکی معرفی کنند.
به‌نقل از پاپیولار ساینس، دندان‌پزشکان سالانه صدها میلیون پوسیدگی دندان را با خالی‌کردن دندان و پُر کردن آن درمان می‌کنند. اما در این میان، ۱۰ تا ۱۵ درصد درمان یادشده ناموفق بوده که منجر به میلیون‌ها مورد عصب‌کشی و خارج کردن پالپ دندان - بافت نرم مرکز دندان که رگ‌های خونی، عصبی و بافت مرتبط در آن قرار دارد - می‌شود.
عصب‌کشی می‌تواند به سست‌شدن دندان منجر شود و در نهایت باید آن دندان را کشید. محققان نوعی ماده پُرکننده‌ی دندان از یک ماده‌ی زیستی مصنوعی درست کرده‌اند که می‌تواند رشد سلول‌های بنیادی را در پالپ دندان تحریک کند. این پُرکننده مانند انواع معمولی در دندان تزریق شده و با نور فرابنفش جامد می‌شود.
این ماده در شرایط آزمایشگاهی به تحریک فرآیند تکثیر و تفکیک سلول‌های بنیادی در عاج دندان می‌پردازد که نوعی بافت استخوانی سازنده‌ی دندان در زیر مینای سفید است. محققان بر این باورند که سلول‌های بنیادی مذکور در صورت استفاده در دندان آسیب‌دیده می‌توانند آسیب‌های ناشی از پُرکردن عادی دندان را ترمیم کنند. در حقیقت، این ماده‌ی زیستی به دندان اجازه می‌دهد تا خود را ترمیم کند.
به گفته آن‌ها، در آینده می‌توان تمام مواد پُرکننده‌ی دندان را از این ماده احیاکننده ساخت تا دندان آسیب‌دیده بتواند خود را درمان کرده و میزان ناکامی ناشی از درمان‌های کنونی را کاهش داده و نیاز به عصب‌کشی را از بین ببرد. محققان توانستند با این تحقیق جایزه‌ی دوم گروه مواد را در رقابت فن‌آوری‌های نوظهور انجمن سلطنتی شیمی انگلیس در سال ۲۰۱۷ به‌دست آورند.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
Old English toð (plural teð), from Proto-Germanic tan-thuz (source also of Old Saxon, Danish, Swedish, Dutch tand, Old Norse tönn, Old Frisian toth, Old High German zand, German Zahn, Gothic tunþus), from PIE root dent- “tooth”. Plural teeth is an instance of i-mutation.ریچارد درک، وین وگل، آدام میچل، آناتومی گری، ج ۳، ص ۲۹۹.
The loss of -n- before spirants is regular in Old English, Old Frisian, and Old Saxon: compare goose (n.), five. Also thought, from stem of think; couth from the stem of can (v.1); us from “uns”.Application to tooth-like parts of other objects (saws, combs, etc.) first recorded 1520s. Tooth and nail as weapons is from 1530s. The tooth-fairy is attested from 1964.dent-, Proto-Indo-European root meaning “tooth”. It forms all or part of: al dente; dandelion; dental; dentifrice; dentist; dentition; denture; glyptodon; indent (v.1) “to make notches”; mastodon; orthodontia; periodontal; teethe; tooth; toothsome; tusk; trident.It is the hypothetical source of/evidence for its existence is provided by: Sanskrit danta, Greek odontos, Latin dens, Lithuanian dantis, Old Irish det, Welsh dent, Old English toð, German Zahn, Gothic tunþus “tooth”. (Online Etymology Dictionary)
Gum disease is a term that refers to gingivitis and periodontitis, or periodontal disease, all of which are gum disease.
One of the main causes of gum disease is the plaque that builds up around, on, and between your teeth. If it is not removed by regular brushing and flossing it can irritate your gums, causing them to become red and swollen, and they may bleed when you brush your teeth. This stage of gum disease is called gingivitis. If these early signs of gum disease are not treated, then it can eventually progress to one of the most serious forms of gum disease, periodontitis, which is irreversible and can lead to tooth loss.Gingivitis is a reversible form of gum disease. Gingivitis occurs when gums become irritated by plaque that builds up around, on, and between teeth. It can cause swollen, red and bleeding gums, it may also lead to halitosis and receding gums.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...
