- تاريخچه
- …
- …
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[...] [...]
استان خراسان بخش کوچکی از خراسان بزرگ است. خراسان بزرگ در ادبیات فارسی دری، گاه مترادف با "ايران" است و گاهی هم شامل تمامی شرق ایران[۱] می‌شود که افغانستان امروز بخش بزرگی آن را شکل می‌دهد. اما خراسان کنونی به مرکزیت شهر مشهد، یکی از استان‌های کشور ایران است. این استان با مصوبه دولت جمهوری اسلامی ايران، در سال ۱۳۸۳ خورشیدی، به سه استان بخش شده است: استان خراسان جنوبی که مرکز آن بیرجند است، استان خراسان رضوی که مرکز آن مشهد است و استان خراسان شمالی که مرکز آن بجنورد است.
مردم استان خراسان به‌زبان فارسی دری و گويش خراسانی صحبت می‌کنند که گويش رايج در بخش‌های غربی کشور افغانستان به‌ويژه در هرات است.
[↑] تاريخچه
استان خراسان تا پايان قرن ١٨ ميلادی، هميشه بخشی از پيكر خراسان بزرگ بود؛ و در اين دوران، به‌تدريج در پی ضعف دولت ابدالی افغانستان و سياست‌های الحاق‌گرانه دولت ترک‌تبار قاجاريه، از خراسان بزرگ تجزيه گرديد.[٢] عزيزالدين وکيلی پوپلزايی می‌نويسد: "سرانجام نيروهای فتح‌علی شاه در سال ۱٢۱٦ ه.ق (۱٨٠۱ ميلادی) مشهد را گشود و حاکم دست‌نشانده از سوی افغانستان را از ميان برداشت."[وکيلی پوپلزايی، عزيزالدين، درةالزمان فی التاريخ شاه زمان، کابل: ۱٣٣۵ خ، ص ٢٣٨]
در تقسيمات کشوری سال ۱۳۸۳ خورشیدی، استان پهناور خراسان به سه استان خراسان رضوی، استان خراسان شمالی و استان خراسان جنوبی تقسيم شد.
[↑] …
[↑] …
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- در اينجا منظور از ايران، همان "ايران تاريخی" است که خاورشناسان غربی و به پيروی از آنها ايرانيان امروزی به آن "ايران بزرگ" می‌گويند و نبايد آن را با "ايران کنونی" که بخش غربی ايران بزرگ است، اشتباه گرفت.
[۲]- اقدامات تعرضی دولت قاجاريه - با اهداف تجاوزکارانه و الحاق‌گرانه - به قلمرو افغان‌ها واقع در غرب خراسان بزرک از آغاز دوران حكومت قاجاريه در پايان قرن هجدهم شروع شده بود...چرا تاريخ‌نگاران ايرانی، برخلاف موضوع‌های ديگر كه اتفاقاً ممكن است استدلال‌های خوبی هم داشته باشند، در بحث خراسان هنوز نتوانسته‌اند افكارعمومی افغان‌ها را اقناع كنند؟ چون ما افغان‌ها تجربه بد از دست دادن سرزمين‌هايمان در گذشته‌ها را، بالاخص در ارتباط با ايران کنونی داريم. بنابراين، دروغ‌نگاری‌های ايرانيان در اين رابطه هيچگاه اقناع کننده نيست.[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
خراسان، محل برآمدن آفتاب، مملکتی است مشهور جهان و مشتمل بر بلاد بسيار و نواحی بی شمار، همگی از اقليم چهارم. و اين ناحيت بزرگ با خواسته بسيار و نعمتی فراخ و نزديک ميانه آبادانی جهان است، و اندر وی معدن های زرست و سيم و گوهرهای کی از کوه خيزد، و ازين ناحيت اسب خيزد و مردمان جنگی. و قهستان يا قوهستان همان کوهستانست يا کُهستان از اقليم سوم و چهارم، ميزبان سه کوير خويشاوند: کوير نمک، کوير لوت و کوير مرکزی ايران و مشتمل است بر بلاد قديمه و قصبات عظيمه، محدود است به ولايت هرات و سيستان و خراسان و بيابان لوت. گويند قهستان نه از کشور خراسان که از مضافات آن است و شانزده ولايت دارد.[به نقل از کتاب: اقليم چهارم، نوشته دکتر محمود رضا افتخارزاده]
جغرافیایی تاریخی خراسان
درباره خراسان
بودا در افغانستان تخريب نشد، از شرم فرو ريخت
[1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11]
