قاسمیار، محمداسماعیل

محمداسماعیل قاسمیار در یک خانواده روشنفکر تولد و پرورش یافته است. پدر او مرحوم ابوالقاسم (بیات)، غندمشر یکی از چهره‌های پرشور معرکه استقلال کشور بوده که به روایت تاریخ (افغانستان در مسیر تاریخ، جلد اول صفحه ٧٦١ زیر عنوان محاذ قندهار تألیف میر غلام‌محمد غبار) به نام ابوالقاسم رساله دار با عده داوطلبان جهاد از زادگاه‌اش غزنه به غرض شمول در میدان جنگ به معیت اعتمادالدوله به قندهار رهسپار و در سپاه جهاد گران آن محاذ پیروزمندانه علیه عساکر انگلیس به جهاد و مبارزه پرداخته است. بعدا از طرف دولت به صفت کرنیل در فرقه عسکری هرات مقرر گردید.

محمد اسماعیل قاسمیار، که قریب به هفت دهه زندگی‌اش را می‌گذراند، در دامان مادر با دانش و فرهنگ در دیار نامدار هرات چشم به دنیا گشوده است.

مادر او مرحومه بوبوگل معلمه از معدود زنان با سواد بود که در شرایط دشوار آن روزگار علیه بیسوادی، شجاعانه رزمیده و همراه با چند تن از زنان دانشمند و فرهیخته آن زمان، برای اولین بار، دروازه مکتب را به روی دختران شهر تاریخی هرات گشودند. و با این خدمت ارزنده نام نیکويی در تاریخ معاصر معارف کشور به جای گذاشته‌اند. که روان پاک همه‌شان شاد باد.

استاد قاسمیار متأهل و دارای چهار فرزند (دو دختر و دو پسر) می‌باشد.

رشته تحصیلات عالی او در رشته حقوق و علوم سیاسی بوده دارای رتبه علمی – حقوقی قانونپال معادل اسوشییت پروفیسور (Associate Professor) در امور قانون گزاری و تحقیقات علمی – حقوقی است.

سوابق کاری و فعالیتهای اجتماعی، علمی - سیاسی استاد محمداسماعیل "قاسمیار"

محمداسماعیل قاسمیار از طرف سازمان ملل متحد (نمایندگی خاص سرمنشی سازمان ملل متحد در امور افغانستان) به ریاست کمیسیون مستقل و خاص تدویر لویه‌جرگه اضطراری به تأسی از مندرجات موافقتنامه بن برگزیده شد. قابل ملاحظه است که معرفی ریس و اعضای این کمیسیون از طرف ریاست محترم اداره موقت و سرمنشی سازمان ملل متحد (جلالتمآب کوفی عنان) مشترکا صورت گرفته است.

قابل یادآوری است که این کمیسیون موفق گردید در شرایط دشواری که در کشور وجود داشت و جامعه‌ای افغانی تازه از جنگ بیش از دو دهه فارغ شده بود، لویه‌جرگه تاریخی و سرنوشت‌سازی را با ترکیب وسیع (یکهزار و ششصد و پنجاه و دو عضو) و کم نظیر، که از همه اقشار جامعه نمایندگی می‌کرد واعضای آن برای اولین بار در تاریخ زندگانی سیاسی و ملی افغانستان از طریق انتخابات عمومی انتخاب شده بودند، برگزار نماید.

استاد قاسمیار، که ریس موقت لویه‌جرگه اضطراری بود، بعدا از طریق انتخابات سری و مستقیم در لویه‌جرگه اضطراری ١٣٨١ با کسب رای تقریبا دو ثلث آرای نماینده گان همه اقوام موجود در لویه‌جرگه به ریاست آن جرگه بزرگ ملی افغانستان انتخاب و اراده مردم را موفقانه تمثیل و کاروان صلح و آشتی ملی را به جلو رهبری نمود.

قابل یادآوری‌ست که، لویه‌جرگه اضطراری طبق جدول زمانی پیش‌بینی شده در موافقتنامه بن برگزار شد. این جلسات که نه روز را در بر گرفت دور از هر گونه خشونت در فضای صمیمیت و برادری صورت پذیرفت و به وظایف که در موافقتنامه بن به آن سپرده شده بود، تحت رهبری خردمندانه استاد قاسمیار دست یافت.

استاد قاسمیار ضمن فعالیت بحیث ریس کمیسیون خاص و مستقل تدویر لویه‌جرگه اضطراری سفرهای توضیحی کار وفعالیت کمیسیون، طرز انتخابات و تشریح نقش لویه جرگه‌ها جهت حل و فصل امور مهمه و ملی کشور و بیرون رفت از دشواریها در طول تاریخ ، در سال ٢٠٠٢ به پنج کشور اروپایی آلمان، هالند، انگلستان، دنمارک و فرانسه داشته که طی آن در اجتماعات کثیری از افغانان مهاجر مقیم کشورهای متذکره سخنرانی ایراد و به سوالات اشتراک کننده‌ها پاسخ داده است.

خدمات محمداسماعیل قاسمیار در عرصه قضاء و قوانین کشور:

استاد قاسمیار بیش از شش سال مضمون حقوق اساسی را در فاکولته شرعیات پوهنتون کابل تدریس کرده و با آن کانون علمی همکاری نموده است. همچنان بیش از هفت سال به صفت استاد به تشریح قانون اساسی و سایر قوانین در ساحه قضاء پرداخته است.

به این ارتباط گفته شده می‌تواند که قاسمیار با ارائه پیشنهاد و نظریات مستدل و مستند دایر بر تاسیس مرکز ستاژ و مطالعات قضایی و پروگرام تربیه (برنامۀ پرورش) قضات به ستره محکمه مبتکر تاسیس مرکز ستاژ و مطالعات قضایی (پروگرام تربیه قضایی در سال ١٣٤٧) در چوکات ستره محکمه افغانستان شناخته میشود و از طریق کار خسته گی ناپذیر در تدقیق و تصویب قوانین مدنی و جزایی کشور، که ستون فقرات نظام حقوقی کشور بشمار می‌رود، مبتنی بر اساسات دین مبین اسلام در تامین توحید مرافق قضایی و عدالت قضایی و سر و سامان بخشیدن به سیستم محاکم در کشور خدمات فراموش ناشدنی انجام داده است.

استاد قاسمیار در چوکات کمیسیون‌های تسوید و تدقیق قانون اساسی ١٣٥٥ و تهیه طرح قانون اساسی موقت دولت اسلامی افغانستان در سال ١٣٧٢ نقش ارزنده‌ای را ایفا کرده است. متاسفانه نظر به اوضاع نا مساعد قانون متذکره از تصویب باز ماند. موصوف در کمیسیونهای تسوید یکعده قوانین عمده کشور عضویت داشته است، که مختصرأ می‌توان گفت که نقش قاسمیار در تحکیم پایه‌های حاکمیت قانون و اداره سالم قضایی مانده گار می‌باشد.

از جمله وظایف عمده استاد قاسمیار در دستگاههای عدلی و قضایی کشوربین سالهای ١٣٤٣ و ١٣٧١ می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

مدیر عمومی (آمر) موسسه خدمات قضایی وزارت عدلیه

متصدی سکرتریت مرکز تدقیق ستره قضایی تولنه

معاون ریاست عمومی تدقیق و مطالعات ستره محکمه

عضو شورای عالی قوه قضائیه

رئیس عمومی اداره تدقیق و مطالعات ستره محکمه

رئیس دیوان عالی امنیت عامه مقام عالی تمیز

رئیس دیوان عالی حقوق عامه مقام عالی تمیز (ستره محکمه)

عضو شورای قانون اساسی

مشاور مسلکی وزارت عدلیه

رئیس عمومی اداره مرکزی تشویق و انکشاف سرمایه گزاری خصوصی شورای وزیران ١٩٩١-١٩٩٢

عضو شورای رهبری دولت اسلامی افغانستان ٢٠٠٠

مشاور رئیس دولت اسلامی افغانستان ٢٠٠١

در بین سالهای یاد شده، مدتی را از تاریخ ٢٠ ثور ١٣٥٧ به زندان سپری نموده است و به دنبال آن مدتی را خانه نشین بوده است که جمعا چهار سال را در بر می‌گیرد.

سفرهای آموزشی و علمی داخل خدمت:

سفر آموزشی به ایالات متحده امریکا، USA تحت پروگرام اداره همکاریهای بین‌المللی امریکا USAID / AF در رشته اداره عامه و اداره قضایی، ١٩٦٥– ١٩٦٦.

سفرهای علمی در کشورهای جاپان، هند، تایلند، ایران.

سفر علمی – تحقیقی (فیلو شیپ حقوق بشر) تحت پروگرام سازمان ملل متحد به مقصد مطالعه، بررسی و تهیه گزارش به ارتباط حمایت حقوق بشر در سیستم قضایی کشورهای سویدن، انگلستان، مصر و ایران در سال ١٩٦٩ که در پایان این سفر گزارش مبسوط در بیش از صد صفحه تهیه نموده و به ژنیو – مرکز کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد فرستاده شده است.

سفر آموزشی به ایالات متحده امریکا جهت شمول در اکادمی حقوق بین‌المللی و امریکا در چوکات مرکز حقوق مقایسوی فاکولته حقوق دانشگاه SMU در ایالت تکزاس امریکا در سال ١٩٧١ – با کسب گواهینامه فراغت از اکادمی مذکور.

سفر علمی و پژوهشی به دهلی جدید درسال ١٩٩١ در چوکات اجلاس انجمن حقوقدانان آسیا – اوقیانوسیه.

سفر علمی به سیول – پایتخت کوریای جنوبی زیر برنامه سازمان ملل متحد (UNCTAD) در رابطه با سرمابه‌گذاری خصوصی در کشورهای کمترین انکشاف یافته. استاد قاسمیار در این سیمینار به صفت ریس عمومی اداره مرکزی تشویق و انکشاف سرمایه‌گذاری افغانستان شرکت نموده است / سال١٩٩١.

اشتراک در سیمینار بازسازی و نوسازی افغانستان که از طرف سازمان ملل متحد UNDP در تهران دایر شد / ٢٠٠٢

اشتراک در سیمینار حقوقدانان افغان در ژنیو – ٢٠٠٢

اشتراک در کنفرانس جامعه مدنی دوم در برلین – ٢٠٠٢ که قاسمیار در این گردهمایی سخنرانی افتتاحیه را ایراد نموده است.

عضویت در انجمن‌های ملی و بین المللی:

عضو موسس انجمن حقوقدانان افغانستان

عضو انجمن فرهنگ هرات باستان

عضو کمیته دایمی حقوق کار انجمن حقوقدانان آسیا – اوقیانوسیه LAW ASIA منتخب در سیمینار حقوق کار منعقده دهلی.

عضو هیت اجراییه شورای صلح و وحدت ملی افغانستان راجستر شده در بن – آلمان

عضو پروسه صلح روم – ایتالیا

اشتراک در لویه جرگه‌های افغانستان:

١- اشتراک در لویه‌جرگه قانون اساسی ١٣٤٣ – در سلام خانه ارگ کابل، ناگفته نباید گذاشت که به صفت معاون دارالانشأ لویه‌جرگه اشتراک کرده است.

٢- عضو لویه‌جرگه ١٣٥٥ و عضو کمیسیون تدقیق قانون اساسی

٣- عضو لویه‌جرگه ١٣٦٦

٤- عضو لویه‌جرگه ١٣٦٨

٥- عضو و رئیس منتخب لویه‌جرگه اضطراری افغانستان که طبق موافقتنامه بن ازتاریخ ١١ – ١٩ جون ٢٠٠٢ در کابل دایر گردید.

٦- عضو لویه‌جرگه قانون اساسی ٢٠٠٣ کابل

آثار علمی و تألیفات:

مقالات علمی – تحقیقی و تحلیلی نشر شده در روزنامه جمهوریت به تعداد بیش از چهل مقاله در مسایل مختلفه حقوقی، قضایی، قانونگزاری و نقش حقوق در انکشاف اقتصادی و اجتماعی. مقاله علمی – تحقیقی در باره آموزش قضایی در افغانستان به زبان انگلیسی تالیف و منتـشر شده در مجله بیـن‌المللی – LEGAL CENTRE JOURNAL, NEW YORK INTERNATIONAL به زبان انگلیسی ( تالیف مشترک). این مقاله در جلسه جهانی قضات منعقده شهر وینیس ایتالیا در سال ١٩٧٠ ارایه یافته است. کتاب (رساله مشترک) زیر عنوان سیر تکامل تدریجی قضا در نیم قرن اخیر که از طرف ستره محکمه در سال ١٣٤٧ چاپ و نشر شده است.

مقالات تحلیلی در رابطه با اوضاع سیاسی کشور بزبان انگلیسی که در روزنامه IRAN DAILY به چاپ رسیده است.

اشتراک در سمینارهای صلح برای افغانستان:

اشتراک در سمینار صلح تحت عنوان افغانستان غیر منسلک صلح و ثبات در منطقه منعقده‌ای دهلی جدید. در این سیمینار قاسمیار سخنران آغاز گر جلسه بحث آزاد روی مسایل افغانستان بوده که بزبان انگلیسی ایراد بیانیه کرده است.

اشتراک در کنفرانس صلح افغانستان منعقده در اصفهان.

اشتراک در کنفرانس صلح افغانستان که از طرف شورای وحدت و صلح افغانستان مقیم بن در سال ١٩٩٨ در بن – آلمان برگزار گردید.

اشتراک در گردهمایی صلح در روم – ایتالیا در چوکات پروسه صلح روم.

اشتراک در Forum های بحث روی مسایل صلح افغانستان به زبان انگلیسی، که در سطح بین‌المللی در شبکه‌های تلویزیونی پخش گردیده است.

در پایان باید علاوه کرد که استاد قاسمیار در زمان مهاجرت به صفت رئیس شورای انسجام ملی و مطالعات استراتیژیک افغانستان، که اعضای آنرا شخصیت‌های علمی، جهادی و دانشگاهی تشکیل می داد انتخاب گردید. در زمان مهاجرت قاسمیار منحیث شخصیت ملی، علمی – سیاسی مستقل به صفت عضو شورای عالی رهبری دولت اسلامی افغانستان برگزیده شده بود. فعلا قاسمیار ریس منتخب شورای قوم بیات افغانستان بوده که تحکیم وحدت ملی از طریق انسجام شوراها را شعار خود دارد. همچنان قاسمیار اخیرا به حیث رئیس شورای مشورتی موسسه تحصیلات عالی طبی چراغ برگزیده شده است.[*][*][*][*]

محمداسماعیل قاسمیار رئیس لویه جرگه اضطراری: بدبختانه کمکها و قرضه‌های ميلیارد دالری اثر چشمگیر در بهبود زندگی اکثریت جامعه ما نداشته است.

لویه‌جرگه وظایفي را که موافقتامه بن برای او داده بود به حسن صورت انجام داد.
متاسفانه هنوز هم نام کشور ما با مرگ ویرانی، قاچاق مواد مخدر، با تروریزم و انواع مشکلات گره خورده است.

در جهت اجتماعی شاهد بی‌امنیتی اجتماعی میان اقوام که اینها برادر و برابر هم باید باشند می‌بینیم که رخنه وجود دارد.

کمکهای و قرضه‌های ميلیارد دالری که جهت بازسازی کشور صورت گرفته و می‌گیرد بدبختانه اثر چشمگیری در بهبود زندگانی اکثریت قریب به اتفاق جامعه ما نداشته، متاسفانه امنیت کشور ما مدتی‌ است که سیر قهقرایی را بخود گرفته است. نیروهای مسلح ما قوای دفاعی ما که در کنار خود نیروهای دوستان بین‌المللی را که اینها قدرت نظامی جهان معاصر را تشکیل می‌دهند. طور روز افزون رو به ضعف گذاشته‌اند، نیروهای تروریست دشمن ما قوت گرفته با وجود فعال شدن هر سه رکن دولت یعنی اجرائیه، مقننه و قضایه ثبات دستخوش تزلزل است. در کشور ما بجای همکاری متقابل اعتماد متقابل و احترام متقابل در بین قوای سه گانه دولت تنازع، بی‌باوری و تضعیف یک دیگر وجود دارد. فساد در اداره به یک روند پیشبرد سیستماتیک تبدیل شده که راست، راستی آدم می‌تواند بگوید که این خود یک تروریزم اداری و داخلی است در کنار تروریزم بین‌المللی که علیه دولت و مردم عمل میکند ما می‌گویم که شرایط، شرایط یعنی که امکانات و امتیازات و کمکها و مساعدتهای جهانی بحدی است که ما می‌توانستیم در همین پنج سال خیلی بهتر از ین که هستیم باشیم.[گزارش راديو بی بی سی: صبح چهارشنبه ٣٠ جوزا ١٣٨٦ هجری شمسی مطابق ٢٠ جون ٢٠٠٧ میلادی][*]