بسمل کابلی - محمدانور فرزند محمدناظر صفر خان، کابل ١٢٦٦ - همان‌جا ١٣۴٠ شمسی، شاعر و آزاديخواه افغانستانی. در زادگاهش برآمد و علوم ادبی و عربی را در همان‌جا فراگرفت. پس از آن به مشروطه‌خواهان دورۀ اول پيوست. در روزگار فرمانروايی امير حبيب‌الله خان (١٢٨٠-١٢٩٨ شمسی) وی همراه محمدعثمان پروانی، تاج محمد پغمانی و احمدعلی خان قزلباش در بند شد. امير امان‌الله خان (١٢٩٨-١٣٠٨ شمسی) بسمل و ديگر مشروطه‌خواهان را از بند رهانيد. پس از آن بسمل به دستگاه دولتی پيوست و يک چند ولايتدار قطغن و بدخشان بود. وی در همان‌جا نخستين بار نشريه‌ای به‌نام "اصلاح" با مسئوليت شيرخان منتشر کرد. در ١٣١٠ شمسی که انجمن ادبی افغانستان بنا گرديد، وی مدير انجمن شد و مجله ای به نام "کابل" منتشر کرد. بار ديگر مدت پانزده سال در زندان ارگ شاهی زندانی شد. وی در انواع شعر، به ويژه غزل استادی دارد و در غزل از شيوه ای بيدل پيروی می‌کند. اشعارش پخته و گيرا است و دارای مايه‌های عرفانی است. ديوان بسمل به اهتمام بيرنگ کوهدامنی و با مقدمه‌ای از او که در شرح احوال بسمل و شيوۀ شاعری او است، در سال ١٣٦٣ شمسی به چاپ رسيده است.[۱]
جُستارهای وابسته
منابع
- افغانستان در پنج قرن اخير، ص ۵۵٦؛ پر طاووس، صص ١۵٣-١۵۵؛ تاريخ ادبيات افغانستان، ص ٣٧٠؛ چند مقاله، ص ٣٩؛ ديوان اشعار قدسی منحصر به فرد حضرت بسمل؛ سيماها و آواها، ج ١/ ص ٧۵-٧٨؛ معاصرين سخنور، ادب، سال پانزدهم، شمارۀ ۵، صص ٨۴-٩۵؛ بنياد، سال دوم، شمارۀ ٨، ص ٨؛ سراج، سال اول، شمارۀ ٢، زمستان ١٣٧٣، ص ١۵۵.
