گلبدین حکمتیار (زادۀ ۱۳۲۶ خ - )، رهبر حزب اسلامی افغانستان و يکی از رهبران جنگسالار و بنيادگرای اسلامی است كه به‌عنوان جنايت‌کار جنگی در فهرست افراد مورد پیگرد آمریکا قرار دارد.[۱]
حکمتيار در میان چهره‌های سیاسی افغانستان موقعیت ویژه خود را دارد. او به دلیل اتخاذ سیاست‌های خود در دوران مبارزه افغانها با نیروهای شوروی، از تندروترین رهبران جهادی افغانستان به شمار می‌آید[٢] که اكنون در پاكستان در تبعيد به‌سر می‌برد.
زندگی‌نامه
گلبدین حکمتیار در ۱۹ عقرب (آبان) سال ۱۳۲۶ خورشیدی در ولایت کندز در شمال افغانستان به دنيا آمد.[۳]
زمانی که هنوز دانش‌آموز دبيرستان بود، توسط همکلاسی خود، اسدالله امين، به عضويت در حزب دمکراتيک خلق افغانستان دعوت شد. اما وقتی در يک نشست و گفتگوی دو جانبه برای نخستين‌بار از اسدالله می‌شنود که "خدا وجود ندارد"، در آن لحظه چنان شوكه می‌شود که يک راست سراغ مطالعات اسلامی می‌رود و به خواندن کتاب‌های سيد قطب و محمد قطب می‌پردازد.
او برای دوره کوتاهی، در دانشکدۀ مهندسی دانشگاه کابل درس خواند. ولی پس از ترم دوم از آن‌جا اخراج شد و به فعالیت‌های سیاسی روی آورد. بعد هم در سال ۱۳۴۹، عضو "سازمان جوانان مسلمان" شد.[*]
حکمتیار، از شمار دوازده تن از بنيان‌گذاران "سازمان جوانان مسلمان" در دانشگاه کابل است که به "اخوانی‌ها" شهرت داشتند. به گفتۀ خود او، "يازده نفر به شهادت رسيده و تنها او (حکمتيار) طبق مشيت الهى زنده مانده است."[*]
گلبدین حکمتیار از دیرباز برای آمریکا در افغانستان دردسرساز بوده است.[*] گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، در فهرست افراد مورد پیگرد آمریکا قرار دارد.[*]
در اواخر سال ١٣٧٠ خورشیدی، وقتی که حکومت حزب دمکراتیک خلق بسوی زوال و سقوط پيش می‌رفت، پایتخت افغانستان مورد تهدید دو رقيب سرسخت (گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی و احمدشاه مسعود رئيس شورای نظار) قرار گرفت. در آن زمان که حکمتيار، کما فی‌السابق، از حمايت همه جانبه‌ی سازمان استخبارات نظامی پاکستان (آی. اس . آی) برخوردار بود، در فکر تصاحب انحصاری قدرت سياسی در افغانستان افتاد. بنابراين، به تشکیل حکومت ائتلافی با تنظیم‌های دیگر مجاهدین قانع نشد و برای تصرف کابل اقدام نطامی کرد. اما در نهايت شکست خورد و از کابل رانده شد. با آنهم اين شکست، چيزی از تهديدها و حملات موشکی وی بر کابل نکاست تا زمانی که طالبان بر اين شهر چيره گشت. روزنامه واشنگتن تایمز می‌نویسد:
- "گلبدین حکمتیار، شصت و یک ساله، سابقه سه دهه در جنگ افغانستان دارد و در سال‌های ۱۹۹۰ مدتی کوتاهی به‌عنوان صدراعظم کار نمود و به خاطر شلیک راکت بر کابل، نامی بدی را بخود کمائی کرده است.
در همین تازگی‌ها، طرفداران وی، چندین حمله تباه کننده را بر حکومت حامد کرزی، رئیس جمهور برخوردار از حمایت غرب، انجام دادند."[*]
حکمتیار که یک نیروی قوی در شرق افغانستان می‌باشد و مناسبات دیرینه با اداره استخبارات نظامی پاکستان یا ای اس ای دارد، با حامد کرزی و طالبان اختلاف زیادی داشته و با هر دو در میدان جنگ پنجه نرم کرده است.[*]
گفته می‌شود که رهبر فراری حزب اسلامی افغانستان در حال حاضر در پاکستان به‌سر می‌برد. اما خود گلبدین حکمتیار در گفتگو با شبکه پشتو زبان تلويزيون پاکستانی خيبر از افشای محل سکونت خود طفره می‌رود. او می‌گويد:
- "من اصلا جای ثابت ندارم. آمریکایی‌ها در لغمان، کنر و هر منطقه کوهستانی که از موجودیتم اطلاع حاصل نمودند، آنجاها را بمباران کردند. مدت زیاد می‌شود که من پاره چنار و چترال را ندیده‌ام. مقامات پاکستانی همیشه در تعقیب من هستند. آنها سال گذشته تعداد زیادی از بستگان مرا به‌شمول پسرم تحویل آمریکایی‌ها دادند."[*]
گلبدين حکمتيار آثار زيادی به‌رشتۀ نگارش درآورده است. اما کميت اين آثار دال بر کيفيت آنها نيست.
- ١– تقدم شعور بر ماده
٢- حقيقت نفاق از ديگاه قرآن
٣- جنگ از ديگاه قرآن
٤- کليد قرآن
٥- جلوه‌هايی از اسرار قرآن، جزء ٢٩ و ٣٠ (و پشتوى آن "د قرآن پلوشې" هر يک در دو جلد)
٦- د قرآن پلوشې جلد اول (شامل سوره‌هاى الفاتحه، البقره و النسأ)
٧- د قرآن پلوشې جلد دوم (شامل سوره‌هاى المائده، الانعام، الاعراف و الانفال)
٨- از سوره يوسف بياموزيم (درى و پشتو)
٩– اسرار نماز (درى و پشتو)
١٠- اسلامى نهضت
١١- دسايس پنهان و چهره‌هاى عريان (درى، پشتو و عربى)
١٢– خدا، قرآن، انسان
١٣– عقيدۀ ما
١٤- شيوه‌هاى انتخاب زعامت در جامعۀ اسلامى
١٥- راه‌هاى حل بحران افغانستان
١٦– در پاسخ به مخملباف
١٧– بايبل د قرآن په رڼا کې (بهترين شهکار علمى، سياسى و تحقيقى در ٨٧١ صفحه بزرگ!)
١٨– جهان‌بينى توحيدى
١٩– د امريکا ضد اسلامى جهاد - ژور اسرار مهم اسناد
٢٠- تجلى ايمان در قول و عمل
٢١– مرگ ژوند په قرآن کې
٢٢– قرآن و ملت‌هاى اسير
٢٣- د قرآن قَسَمونه
٢٤– انفاق در قرآن
٢٥– هماغه د اسلام تاريخى لار
٢٦– اساسى قانون
٢٧- کوم اساسى قانون د منلو وړ دى؟
٢٩– درسى از عاشورى حسين
٣٠- د انقلاب درى مهمى قضيی او زمونږ دريځ
٣١- درسى از ميلاد
٣٢- امت اسلامى (درى و پشتو)
٣٣- معلم يا د فکرى سنگر قوماندان
٣٤- فکر آخرت
٣٥- په الله ايمان معنى، دلائل او غوښتنى يى
٣٦– په ملائکو او قضا و قدر ايمان معنى، دلايل او غوښتنى يى
٣٧- په کتابونو ايمان معنى، دلائل او غوښتنى يى
٣٨– په پيامبرانو ايمان معنى، دلائل او غوښتنى يى
٣٩– په آخرت ايمان معنى، دلايل او غوښتنى يى
٤٠ - حاميان سنگر فرعون
٤١- خندق‌داران آتش
٤٢- مسؤل قوماندان ته خطاب
٤٣- حقيقت شرک و توحيد (پشتو و درى)
٤٤- ابراهيم در آزمون خدا
٤٥- خطاب به مهاجرين (پشتو و درى)
٤٦- د اسلامى حکومت په وړاندى خنډونه
٤٧- موقف ما و جريانات اخير
٤٨ موالات؟
٤٩- حل سياسى قضيه افغانستان
٥٠- سيد احمد شهيد (ترجمه)
٥١- د اسلام تير برم ته د رسيدو لار
٥٢- د افغانستان د اسلامى حکومت تگلاره
٥٣- قومى مشرانو ته خطاب
٥٤- د جهاد دبرياليتوب راز
٥٥– جايگاه زن در اسلام
٥٦- اور بند (!) او زمونږ دريځ (پشتو و درى)
٥٧– مهاجرينو ته څو توصيى
٥٨- ١١ د سپتمبر - مرکى او مقالى
٥٩– عروج و نزول ملت‌ها
٦٠– د آزادى لار
٦١- نهضت و عناصر فرصت طلب
٦٢- چه نوع اتحاد؟
٦٣- شعر و عرفان در محک قرآن
٦٤- مشکلات سياسى - مذهبى افغانها
٦٥- بحران، مشکلات و راه حل‌ها
٦٦- د کابل غم ولى؟
٦٧- ويژگيهاى صف اسلامى
٦٨- د فتحى کاروان
و – ...[*]
يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامۀ آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.پيوست‌ها
پيوست ۱: گلبدین حکمتیار؛ چهره متفاوت با حزبی متفاوت به روايت بی‌بی‌سی
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
پی‌نوشت‌ها
[۲]- گلبدین حکمتیار؛ چهره متفاوت با حزبی متفاوت، سايت بخش فارسی بی بی سی: چهارشنبه ٢٢ ژوئيه ٢٠٠٩ - ٣١ تیر ١٣٨٨ (افزودۀ بعدی در مقاله)
[۳]- گلبدين حکميتار، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
جُستارهای وابسته
□
□
منابع
□
پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10]
□
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
