افغانستان در تابستان امسال، برای دومین بار در تاریخ خود انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی برگزار می‌کند.
نخستین انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سال ۲۰۰۴/۱۳۸۳ و با حضور گسترده ناظران داخلی و بين‌المللی برگزار شد.
مسئولیت برگزاری این انتخابات را کمیسیون یازده نفری برعهده داشت که براساس فرمان رییس جمهوری دوره انتقالی تشکیل شده و پنج نفر از اعضای آن را که کارشناسان بين‌المللی امور انتخاباتی بودند، نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در کابل تعیین کرده بود.
اما برگزاری دومین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را کمیسیون مستقلی برعهده دارد که تمامی اعضای آن افغان هستند.
کمیسیون مستقل انتخابات (IEC) که براساس فرمان رییس جمهوری افغانستان در نوزدهم جولای سال ۲۰۰۵ تشکیل شده، ۹ عضو، به شمول یک رییس و یک معاون دارد و دو عضو آن زنان هستند.
عزیزالله لودین که لیسانس در رشته حقوق و علوم سیاسی و دکترا در اقتصاد دارد، رییس این کمیسیون و ژنرال ایوب اصیل که ماستری در رشته پلیس و عدالت دارد، معاون این کمیسیون است.
تعیین رییس کمیسیون انتخابات، براساس فرمان رییس جمهور صورت می‌گیرد.
دارالانشای کمیسیون انتخابات
مسئولیت اجرایی مسایل انتخاباتی را اما دارالانشای کمیسیون انتخابات برعهده دارد که برعلاوه کابل، دارای دفاتر ساحوی و دایمی در ولایات افغانستان نیز است.
رییس جمهور، از میان گروهی از افرادی که از سوی کمیسیون مستقل انتخابات معرفی می‌شوند، یکی را به عنوان رییس این دارالانشا تعیین می‌کند.
ریاست این دارالانشا را داوود علی نجفی برعهده دارد که دارای ماستری در رشته مطالعات اسلامی است و سابقه کار با سازمان ملل متحد دارد.
دفاتر ساحوی این دارالانشا در ولایات افغانستان، مسئولیت برگزاری انتخابات را در ولایت خود برعهده دارند و مکلف هستند تا از کارکردهای خود به دفتر مرکزی این دارالانشا گزارش دهند.
بودجه کمیسیون انتخابات افغانستان دوصد و پنجاه میلیون دلار برآورد شده که از کمک‌های جامعه جهانی تامین می‌شود.
رسیدگی به شکایات انتخاباتی
برای رسیدگی به شکایات مربوط به انتخابات، کمیسیون جداگانه‌ای در همکاری با کمیسیون برگزاری انتخابات وجود دارد.
این کمیسیون براساس ماده ۵۲ قانون اساسی افغانستان و از پنج عضو تشکیل شده است که دو نفر از آنان افغان و سه تن دیگر خارجی هستند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان و دادگاه عالی این کشور، یک یک نفر از نمایندگان خود را برای عضویت در کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی معرفی می‌کنند و سه عضو خارجی آن از سوی نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان معرفی می‌شوند.
این کمیسیون مسئولیت رسیدگی به تمامی شکایات مربوط به نامزدهای انتخابات و روند برگزاری انتخابات را بر عهده دارد.
این کمیسیون اعتراضها در مورد "شایستگی" نامزدهای انتخابات را نیز مورد بررسی قرار داده و فهرست نهایی نامزدهای انتخابات را پس از بررسی شکایات و اعتراضها ترتیب می‌دهد.
حرف آخر
از دیگر مواردی که کمیسیون رسیدگی به شکایات مسئولیت بررسی آن را دارد، "تغییر و سرقت اسناد انتخاباتی مانند ورقه‌های رای و تقلب یا اشتباه در رای دهی و شمارش آرا" است.
در صورتی که تخطی در انتخابات صورت گیرد، این کمیسیون صلاحیت دارد تا به شمارش دوباره آرا و یا حتی به برگزاری مجدد انتخابات حکم کند.
سایر صلاحیت‌های این کمیسیون، شامل هشدار دادن به کسانی که تخطی کرده اند، جریمه نقدی آنان و حذف نامزد و یا نامزدهای انتخابات از فهرست می‌شود.
دفاتر ولایتی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی نیز در سطح هر ولایت فعال است اما تصامیم این دفاتر، تا زمانی که از سوی دفتر مرکزی کمیسیون شکایات انتخاباتی تایید نشود، اعتبار ندارد.
تصامیم دفتر مرکزی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، نیاز به تایید مجدد نهاد دیگری ندارد و تنها این کمیسیون می‌تواند، در صورتی که "به اسناد و شواهد تازه‌ای دست یابد" روی تصامیم نهایی خود تجدید نظر کند.
کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخابات، یک ماه بعد از اعلام و تصدیق نتایج نهایی انتخابات به کارش پایان می‌دهد.
ناظران داخلی و بين‌المللی
انتخابات در افغانستان، بطور گسترده‌ای از سوی نمایندگان داخلی و بين‌المللی نیز نظارت می‌شود.
احزاب سیاسی، نامزدهای انتخابات، جامعه مدنی، سازمان ملل متحد و رسانه‌ها، اجازه دارند بر چگونگی برگزاری انتخابات نظارت داشته باشند.
نمایندگان این نهادها می‌توانند در مراکز رای دهی و در شمارش آرا حضور داشته باشند.
یک نهاد غیردولتی به نام "بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان" نیز با هدف نظارت بر انتخابات افغانستان آغاز به کار کرده است.[۱]
جُستارهای وابسته
منابع
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
