دومین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان براساس قانون انتخابات سال ۱۳۸۳ که با فرمان تقنینی حامد کرزی، رئیس جمهوری نافذ شد، برگزار می‌شود.
ماده هفتم این قانون مدیریت روند برگزاری انتخابات را به طور کلی به عهده کمیسیون مستقل انتخابات گذاشته است. این کمیسیون ۹ عضو دارد که همه به فرمان رئیس جمهوری برای سه سال تعیین شده اند.
کمیسیون یک دارالانشا (دبیرخانه) دارد که همه تصامیم کمیسیون را به اجرا می‌گذارد و مدیریت آن به دوش یک رئیس است که از سوی رئیس جمهوری تعیین می‌شود.
هزینه کار کمیسیون انتخابات و برگزاری انتخابات معمولاً از کمک‌های خارجی تامین می‌شود. هزینه برگزاری دومین انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی که به صورت همزمان بزگراز می‌شود حدود ۲۲۳ میلیون دلار برآورد شده است.
رای دهندگان
در افغانستان تنها کسانی حق رای دارند که پیش از انتخابات ثبت نام کرده و کارت رای دهی گرفته باشند. بر اساس قانون، هر فرد افغان که سن ۱۸ سالگی را تکمیل کرده باشد، می‌تواند کارت رای دهی بگیرد و در انتخابات رای بدهد.
براساس آخرین آمار رسمی کمیسیون انتخابات، ۱۷ میلیون و ۱۶۴ هزار و ۹۰۲ نفر برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده اند که ۳۹ در صد آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
نورمحمد نور، سخنگوی کمیسیون می‌گوید این آمار در زمان ثبت نام رای دهندگان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۳، پارلمانی ۱۳۸۴ و انتخابات ۱۳۸۸ به دست آمده است .
به گفته آقای نور، اگر شمار رای دهندگانی که در این مدت درگذشته و همچنین کسانی که احتمالاً بیش از یک کارت گرفته اند، از این آمار جدا شود، ممکن است رقم واقعی اندکی کمتر از این باشد.
نامزدی در انتخابات
برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری و همچنین شوراهای ولایتی شرایط پیچیده‌ای وجود ندارد.
بر اساس قانون، نامزدهای ریاست جمهوری باید از پدر و مادری افغان به دنیا آمده باشند، ۴۰ ساله باشند و از سوی دادگاه محکوم به ارتکاب جرایم ضد بشری و محرومیت از حقوق مدنی نشده باشند.
همچنین این نامزد برای ثبت نام در انتخابات باید رسید بانکی ۵۰ هزار افغانی، امضا و شماره کارت شناسایی دست کم ۱۰ هزار رای دهنده حامی خود را به کمیسیون انتخابات بسپارند.
نامزدان ریاست جمهوری باید دو معاون خود را نیز همزمان با ثبت نام در کمیسیون انتخابات معرفی کنند. شرایطی که برای نامزدها تعیین شده، در مورد معاونان آنان هم در نظر گرفته می‌شود.
نامزدهای انتخابات شوراهای ولایتی هم براساس قانون باید افغان و ۱۸ ساله باشند و از سوی دادگاه به ارتکاب جرایم ضد بشری و محرومیت از حقوق مدنی محکوم نشده باشند.
در انتخابات امسال ۳۹ مرد و دو زن برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شده اند، ولی یک نامزد انصراف داد و دو نامزد دیگر از سوی کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی رد صلاحیت شدند. شمار نامزدان شوراهای ولایتی به ۳۱۹۶ نفر می‌رسد و از آن جمله ۳۲۸ تن زن هستند.
مبارزات انتخاباتی
کمیسیون انتخابات دو ماه، از ۲۶ جوزا (خرداد) تا ۲۶ اسد/مرداد، را برای مبارزات انتخاباتی تعیین کرده است.
کمیسیون بر منابع مالی مبارزات انتخاباتی و کمیسیون رسانه‌ها بر تبلیغات نامزدها نظارت می‌کنند.
براساس دستورالعملی که کمیسیون انتخابات تصویب کرده خطوط قرمز مبارزات انتخاباتی عبارت است از دریافت پول از منابع خارجی و غیرقانونی، اهانت به نامزدان رقیب، مداخله منفی و مزاحمت در مبارزات نامزدهای دیگر، استخدام افراد خارجی در ستادهای انتخاباتی و دخالت نیروهای مسلح در مبارزات انتخاباتی.
در این دستورالعمل تاکید شده است که همه نامزدها به گونه مساویانه می‌توانند از رسانه‌های دولتی استفاده کنند، اما شماری از نامزدان میزان و چگونگی استفاده از این رسانه‌ها توسط بعضی نامزدهای دیگر را مورد انتقاد قرار داده اند.
برگزاری انتخابات
رای گیری در همه انتخابات‌ها در افغانستان، به استثنای انتخابات اعضای مجلس سنا، "سری، مستقیم" و رای "غیر قابل انتقال" است.
مجلس سنا ۱۰۲ عضو دارد که یک ثلث آن از میان اعضای شوراهای ولایتی، ثلث دوم از میان اعضای شوراهای ولسوالی‌های ولایات انتخاب و ثلث سوم آن توسط رئیس انتصاب می‌شوند.
در انتخابات ریاست جمهوری نامزدی که ۵۰ درصد به علاوه یک رای به دست آورد پیروز است. اگر هیچ نامزدی نتواند این مقدار رای به دست آورد، در دور دوم انتخابات دو نامزدی که بیشترین آرا را به دست آورده اند، شرکت خواهند کرد و نامزدی که در این دور رای بیشتر به دست آورد برنده اعلام می‌شود.
دومین نتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی همزمان در ۲۹ اسد/مرداد برگزار خواهد شد. برای انتخابات ریاست جمهوری کل کشور یک حوزه انتخاباتی است و در انتخابات شوراهای ولایتی هر ولایت به طور جداگانه حوزه‌های انتخاباتی را تشکیل می‌دهند.
این انتخابات را بیش از ۱۵۰ هزار نفر در بیش از هفت هزار مرکز رای گیری برگزار خواهند کرد. در این مراکز محلات رای گیری زنان و مردان از هم جدا خواهند بود. در هر مرکز رای دهی از دو تا پنج محل وجود خواهد داشت. به این ترتیب شمار مجموع محلات رای دهی به ۲۹ هزار مرکز خواهد رسید.
آرای ریخته شده در صندوق‌های رای گیری در همین مراکز به طور دستی شمرده خواهد شد. در حالی که در انتخابات ۱۳۸۳ آرای ریخته شده به صندوق‌ها از سراسر کشور به هشت مرکز منتقل شد و پس از آن شمرده شد.
اعلام نتایج نهایی
نورمحمد نور، سخنگوی کمیسیون انتخابات گفت شمارش آرا در مراکز رای گیری در انتخابات آینده به دلیل انتقادهایی که در انتخابات گذشته مطرح شد، تعیین شده است.
آقای نور گفت نتایج ابتدایی انتخابات در ۱۲ سنبله (شهریور) اعلام خواهد شد و نتایج نهایی آن پس از رسیدگی به شکایات احتمالی در ۲۶ سنبله، یعنی کمتر از یک ماه پس از برگزاری انتخابات، اعلام خواهد شد.
نظارت بر انتخابات
نورمحمد نور، سخنگوی کمیسیون انتخابات می‌گوید برای نظارت به برگزاری انتخابات در افغانستان هیچ نهاد رسمی دولتی وجود ندارد.
به گفته او، نامزدها، احزاب سیاسی، نهادهای غیردولتی، ناظران ملی و بين‌المللی و همچنین رسانه‌ها حق نظارت بر انتخابات را دارند.
سخنگوی کمیسیون همچنین گفت بر اساس قانون، افراد و نمایندگی‌های سیاسی خارجی هم می‌توانند به‌عنوان "مشاهد" روند برگزاری انتخابات را ببینند.
بر اساس دستورالعملی که از سوی کمیسیون انتخابات در این زمینه صادر شده، تنها کسانی حق نظارت بر انتخابات را دارند که کارت ویژه نظارت دریافت کرده اند.
در این دستورالعمل همچنین آمده است که مسئولان مراکز رای دهی و شمارش آرا می‌توانند به دلایل "امنیتی و تراکم بیش از حد ناظرین، مشاهدین، و گزارشگران، محدودیتهای زمانی" را برای حضور آنها در این مراکز وضع کنند.
رسیدگی به تخلفات انتخاباتی
برای بررسی شکایات احتمالی در باره روند برگزاری انتخابات، شمارش آرا، یک کمیسیون پنج عضوی وجود دارد که در آن سه نماینده سازمان ملل، یک نماینده قوه قضائیه و یک نماینده کمیسیون حقوق بشر افغانستان عضویت دارند.
این کمیسیون هم به فرمان حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان تشکیل شده است.
این کمیسیون مسئول رسیدگی به همه شکایات مطرح شده در ارتباط با نامزدها، برگزاری انتخابات و شمارش آرا است.
اگر شکایتی علیه نامزدی وارد باشد، کمیسیون شکایات انتخاباتی مجازاتی از هشدار تا حذف نام نامزد از فهرست نامزدهای انتخابات را تعیین می‌کند.
اگر تخلفی در انتخابات صورت گیرد، کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی صلاحیت دارد دستور شمارش دوباره آرای ریخته شده به صندوق‌ها و حتی برگزاری مجدد انتخابات را صادر کند.[۱]
جُستارهای وابسته
منابع
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
