سانسور سازمان یافته مطالب فرهنگی و سیاسی در افغانستان پدیده تازه‌ای نیست اما همواره با فراز و نشيب‌های در اين کشور رو به رو بوده است. افزایش سخت‌گیری‌ها در انتشار اخبار و آثار هنری پس از کودتای هفت ثور باعث شد، برخی از صاحب نظران افزایش سانسور - در آن زمان - را نشانه‌ای از شدیدتر شدن بحران سیاسی در افغانستان بدانند.
سانسور سازمان یافته در دوران معاصر برای نخستین‌بار در به‌طور رسمی از سوی نظام‌هایی مانند حکومت نازی‌ها در آلمان و اتحاد جماهیر شوروی به سیاست اصلی دولت تبدیل شد. دامنه این سانسور همواره به‌نام مقابله با فرهنگ غربی به‌تدریج توسعه یافت تا آنجا که حتی در شوروی سابق خواندن ترانه‌های گروه موسیقی بیتل‌ها که در دهه شصت میلادی در بریتانیا رونق داشت ممنوع شد.
به‌نظر می‌رسد با رشد وسایل ارتباط جمعی امکان سانسور کمتر شده است اما به هر حال ... سانسور شدید مطبوعات و عدم امکان اخبار درست و تحلیل‌های انتقادی باعث می‌شود که اعتماد مردم به مطبوعات داخلی کاهش بیابد.
دو نمونه از سانسور در دولت کنونی افغانستان
مجلس سنای افغانستان به‌تازگی از دولت این کشور خواسته که برنامه‌های تلویزیونهای این کشور را سانسور کند.
در این مصوبه، ضمن اینکه از دولت خواسته شده با طالبان وارد مذاکره شود، پیشنهاد شده که برنامه‌های تلویزیونها سانسور شود و از پخش فیلم‌هایی که مبتذل خوانده شده، جلوگیری شود.
در بخشی از مصوبه چهارده ماده‌ای این مجلس تاکید شده که باید از پخش "فیلم‌های مبتذل" و برنامه‌های تلویزیونی که در تضاد با عقاید مردم افغانستان قرار دارد جلوگیری شود.
در این ماده آمده که پخش این‌گونه برنامه‌ها منجر به "جریحه‌دار شدن احساسات مردم" شده و این موضوع به سود امنیت افغانستان نیست.
سنای افغانستان در حالی خواهان سانسور برنامه‌های تلویزیونی می‌شود که مجلس نمایندگان، بخش دیگر پارلمان دو قسمتی این کشور، از دو هفته پیش، سرگرم بحث و بررسی قانون رسانه‌های همگانی است.
هم‌اکنون حدود ده شبکه تلویزیونی خصوصی در افغانستان فعالیت دارند. برخی از برنامه‌ها، از جمله بخشهای خبری و سریالهای این تلویزیونها، با استقبال گسترده‌ای در میان مردم، به‌ویژه جوانان روبرو شده است.[سنای افغانستان خواستار سانسور تلویزیونها شد، سايت فارسی بی‌بی‌سی: چهارشنبه ٠۹ مه ٢٠٠٧ - ۱۹ اردیبهشت ۱٣۸٦]
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، حملات خشنونت‌بار طالبان شدت گرفتند. تأکید وزرات کشور بر ممنوعیت خبررسانی در این زمینه، به‌ویژه به زبان دری، اعتراض رسانه‌ها و سازمان ملل را به همراه داشته است.
وزارت کشور افغانستان از رسانه‌های ارتباط جمعی در این کشور درخواست کرده است، از ۶ صبح تا ۵ بعداز ظهر پنجشنبه از انتشار اخبار در مورد حملات احتمالی پیکارجویان طالبان خودداری کنند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در نسخه‌ی دری این درخواست آمده است: "انتشار اخبار یا گزارش‌های ویدیویی از حملات احتمالی خشنونت‌بار طالبان تا ساعت ۲۰ پنجشنبه اکیدأ ممنوع است."[اعتراض به سانسور اخبار در جریان انتخابات افغانستان، دویچه وله صدای آلمان: ۲۰ اوت ٢٠٠۹]
روز چهارشنبه ۲۸ مرداد ۱٣۸۸، سازمان ملل متحد از افغانستان خواست تا دو حکمی را که در آخرین مراحل، موجب برقراری ممنوعیت پوشش خبری از خشونت‌ها در روز پنجشنبه در جریان انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ایالتی در آن کشور می‌شود، لغو نماید.
دو حکم یاد شده روزنامه‌نگاران را از گزارش‌دهی درباره حوادث خشونت‌آمیز در روز انتخابات منع می‌کند، و مقرر می‌سازد که خبرنگاران از نزدیک شدن به صحنه چنان حوادث و حملاتی دوری جویند.
علیم صدیقو، سخنگوی نمایندگی سازمان ملل در کابل، گفت چنان ممنوعیت‌هايی، ممکن است اعتماد نسبت به انتخابات را متزلزل کند.
به گزارش رویترز، وی گفت: "مردم به دسترسی به اطلاعات نیاز دارند، نه تنها در زمان رأی‌گیری، بلکه حتی پس از آن. اعتبار چنین انتخابات‌هائی مستقیمأ به اطلاعاتی پیوند می‌یابد که به آن دسترسی پیدا می‌کنند."
یک سخنگوی حامد کرزای، رئیس جمهوری افغانستان، نامزد پیشرو در جلب آراء، از آن احکام دفاع کرد.
خبرگزاری رویترز به نقل از سیامک هروی گزارش داد: "ما این تصمیم را در پیوند با منافع ملی مردم افغانستان گرفته‌ایم و به منظور افزودن بر اعتماد به نفس و ترغیب آنان به رفتن پای صندوق‌ها برای رأی دادن."
گزارشگران بدون مرز، مستقر در پاریس، گفت که آن محدودیتها "نشانه بسیار بدی است."
در بیانیه‌ای که روز چهارشنبه توسط آن نهاد منتشر شد، آمده است: "این (محدودیتها) نه تنها آزادی رسانه‌ها، بلکه حق بنیادی شهروندان افغانستان را نیز برای اطلاع یافتن از آنچه در کشورشان می‌گذرد، زیر پا می‌گذارد." [سازمان ملل از افغانستان خواستار رفع سانسور رسانه‌ها در روز انتخابات شد، تلویزیون واشنگتن، ۱۹ اوت ٢٠٠۹]
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامۀ آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
پی‌نوشت‌ها
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
جُستارهای وابسته
□
□
منابع
□
پيوند به بیرون
□
□
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
