- …
- …
- …
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
<...> <...>
غزنویان (به انگليسی: Ghaznavids) (دورهٔ حکومت: ۳۳۶-۵۸۳ قمری) (نام مؤسس: ناصرالدین سبکتکین) (پایتخت(ها): غزنین)، که با نام‌های آل ناصر و آل سبکتگین نيز ناميده شده‌اند، یک دولت ترک تبار[۱]، نظامی و اسلامی بود. دولت غزنوی خاستگاه نژادی و پایگاه ملی خاصی نداشت (اساساً تمامی دولت‌های پيش از دورۀ مدرن (تشکيل کشور-ملت‌ها) پايگاه ملی خاصی نداشتند و بيشتر آنها بر اساس خاستگاه جغرافيايی يا قومی ناميده شده‌اند)، اما به‌عنوان مروج و ناشر اسلام مورد توجه و تایید خلافت عباسی بود. زبان رسمی این حکومت فارسی دری بود. شهرت این حکومت در جهان، بیشتر به‌خاطر فتوحاتی است که در هندوستان انجام داده است.[*]
[↑] …
در زمان منصور اول سامانی البتکین غلام ترک او که ریاست لشکر وی را داشت در اثر کدورتی به جانب غزنه رفت و در آنجا در سال ٣۵٠ هجری سلسله غزنویان را تأسیس کرد، پس از البتکین به ترتیب اسحق و پیری حکومت کردند. جدول سلاطین غزنوی در ادامه مطلب آمده است.
بعد از البتکین، اسحق و پیری
سبکتکین ٢١ سال
اسمعیل چند ماه
محمود ٣۴ سال
محمد چند ماه
مسعود ١١ سال
محمد چند ماه
مودود ٩ سال
علی بن مسعود چند ماه
مسعود بن مودود چند ماه
عبدالرشید محمود ٢ سال
طغرل چند ماه
فرخ زاد ٧ سال
ابراهیم ٢٠ سال
ظهیرالدوله ٢١ سال
مسعود ١۶ سال
ارسلانشاه ٢ سال
بهرامشاه ٣۶ سال
خسروشاه ٨ سال
ملکشاه ٢٧ سال
سلسله غزنوی پس از ٢٠٧ سال سلطنت با دست نشانده شدن سلطان ملکشاه در سال ۵۵٧ توسط غوریان منقرض گردید.
[↑] …
با انقراض آل‌سامان قلمرو آنها بين ايلک‌خان و محمود غزنوی تقسيم شد و چون هر دو وارث بر خلاف آل‌سامان خطبه و سکه به‌نام القادر بالله می‌کردند، خليفه هم از غلبه آنها بر خراسان و ماوراءالنهر خرسند شد. در معاهده‌يی که مقارن سالهای تاخت‌وتاز امير منتصر بين محمود با ايلک انجام شد و امام ابوطاهر صعلوکی از علماء شافعی به‌اتفاق طغانجق حاکم سرخس از جانب محمود رسول بود، جيحون مرز بين دو مملکت تعيين شد و پيوند خويشی هم که بين دو خاندان برقرار گشت اتحاد آنها را که از فکر تقسيم قلمرو آل‌سامان برایشان پيش آمده بود، استحکام بيشتر بخشيد.
در ماوراءالنهر، بخارا از آن پس اهميت خود را به‌نفع اوزگند از دست داد و در قلمرو قراخانيان ديگر تختگاه ملک نماند. در قلمرو محمود هم هرچند نشابور همچنان مثل عهد سامانيان جايگاه سپهسالار خراسان و مرکز عمدۀ آن ولايت ماند، تختگاه محمود غزنه شد. قبضه ولايت زابلستان که در گذشته اقامتگاه تابستانی رتبيل زابل بود، درين ايام پايتخت محسوب می‌شد. از جهت انتساب آنجا بود که يمين‌الدوله محمود بعدها گاه محمود غزنوی و گاه محمود زابلی خوانده شد. با اينهمه محمود نيز مثل پدرش سبکتگين علاقۀ خاصی به بلخ نشان می‌داد و برای او نيز مثل پدرش بلخ حکم تختگاه دوم داشت.[زرين‌کوب، عبدالحسين، تاريخ مردم ايران (از پايان ساسانيان تا پايان آل‌بويه)، ص ٢٢۹]
[↑] …
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[↑ ] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
يادداشت ٢: لغت‌نامهٔ دهخدا، ج ۱۱، ص ۱۶۷۱۰: غزنویان حک (۳۷۷-۵۹۲ق).// پت خراسان و بیشتر ایران (ری و اصفهان تا خوارزم ولایت گهرات و سواحل قان تحت سلطۀ آنان بود).// تض دورۀ سلطنت پادشاهان ایران از نژاد سبکتکین مهم‌ترین پادشاه آن محمود بود که یکی از فاتحان مشهور تاریخ اسلامی است.
يادداشت ۳: فرهنگ فارسی معین، ج ۶، ص ۱۲۵۳: غزنویان حک [قرن پنجم‌هجری].// پت غزنین.// تض سلسله‌ای که در ایران شرقی پس از سامانیان سلطنت کردند. دورۀ سلطنت این خاندان را به دو قسمت باید تقسیم کرد. از آثار تاریخی این عهد، خرابه‌های «سنگ بست» است که نزدیک جادۀ نیشابور به مشهد ۳۷ کیلومتری شهر مشهد است.
يادداشت ۴: دایرة‌المعارف فارسی، ج ۲، ص ۱۸۰۷و۱۸۰۹: غزنویان حک قرن چهارم تا ششم قمری.// پت غزنه.// تض سلسله‌ای از پادشاهان ترک‌نژاد که بر ایران شرقی، افغانستان کنونی و قسمتی از هند استیلا یافتند. دولت غزنویان در زمان سلطنت محمود غزنوی (۳۸۹-۴۲۱ق) پسر سبکتکین به عظمت رسید. سلطان محمود قلمرو سامانیان ضمیمه‌کرد و به هند لشگر کشید. مسعود غزنوی جانشین وی شد.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- تاریخ ایران و جهان (۱)، ص ۲۷۵
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ تاریخ ایران و جهان (۱)، سال دوم آموزش متوسطه، رشتهٔ علوم انسانی، دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی ایران، ۱۳۸۱؛ (صص ۲۷۵ تا ۲۸۴)
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
