- اولین نقاشی‌های رنگ روغن جهان در غارهای افغانستان
- گزارش آژانس خبرگزاری فرانسه
- خبرنامه افغانستان تایمز
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[تاريخ هنر در افغانستان] [غارهای افغانستان]
[↑] اولین نقاشی‌های رنگ روغن جهان در غارهای افغانستان
گروهی از دانشمندان ژاپنی، اروپایی و آمریکایی که در حال بررسی و بازسازی نقاشی‌های دیواری در غارهای دره بامیان افغانستان[۱] بودند موفق به کشف نقاشی‌های دیواری رنگ روغن در این غارها شدند. قدمت این نقاشی‌ها به سال ٦۵٠ میلادی بر می‌گردد. در برخی نقاشی‌ها تعداد زیادی بودا و در برخی دیگر تعدادی میمون مشاهده می‌شود. این نقاشی‌ها متاثر از سبک‌های هندی و چینی است و به نظر می‌رسد توسط هنرمندانی که از جاده ابریشم عبور می‌کردند، خلق شده باشد. یک موسسه تحقیقاتی در لس آنجلس با بررسی ۵٣ نمونه از این نقاشی‌ها، متوجه ۱۹ مورد استفاده از رنگ روغن شد. تاکنون این نظر وجود داشت که پیدایش نقاشی رنگ روغن در اروپا و در سالهای ۱۴٠٠ تا ۱٦٠٠ میلادی می‌باشد که با این کشف باید افغانستان در ۱۴ قرن پیش را محل و زمان پیدایش این نوع نقاشی دانست.[٢].jpg)
یک محقق جاپانی می‌گوید: اروپای عصر رنسانس را فراموش کنید اولین نقاشی‌های رنگ روغن جهان به ۱۴ قرن پیش بر می‌گردد که در بین نقاشی‌های دیواری غارهای بامیان در افغانستان کشف شده است. .jpg)
[خانم] یوکو تانیگوشی، کارشناس خانه تحقیقات ملی دارایی‌های فرهنگی جاپان (ژاپن) می‌گوید که تصاویر بودا در منطقه مرکزی افغانستان که تاریخ آن به ٦۵٠ سال بعد از میلاد مسیح بر می‌گردد، اولین نمونه‌های نقاشی رنگ روغن در تاریخ هنر می‌باشند.
تیمی متشکل از دانشمندان آمریکایی، اروپایی و جاپانی با همکاری یکدیگر تلاش می‌کنند تا نقاشی‌های دیواری آسیب دیده در غارهای دره بامیان را مرمت کنند. این دره به‌واسطه وجود مجسمه‌های عظیم بودا که در سال ٢٠٠۱ به‌وسیله طالبان به شدت تخریب گردید، بسیار معروف می‌باشد.
در نقاشی‌های دیواری، هزاران بودا در جامه‌های شنگرف به حالت چارزانو نشسته‌اند. موهای بافته شده‌شان به ظرافت تمام طراحی شده است. در بقیه نقش و نگارها، میمون‌های قوز کرده، مردان رخ در رخ و یا برگ‌های درخت خرما که با ظرافت تمام با موجودات اسطوره‌ای در هم تنیده شده‌اند دیده می‌شود.
گفته می‌شود که این نقاشی‌ها متاثر از هنرهای چینی و هندی بوده و به‌احتمال زیاد، از آثار هنرمندانی است که در جاده ابریشم، طویل‌ترین جاده فرهنگی و تجارتی که غرب و شرق را به‌هم وصل می‌کند مسافرت می‌کردند.
موسسه حفاظت از منابع طبیعی "گتی" در لس آنچلس، ۵٣ نمونه از نقاشی‌های دیواری غارهای بامیان را مورد مطالعه قرار داده است. محققین با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی دریافتند که ۱۹ تا از این نمونه‌ها، نقاشی‌های رنگ روغن هستند.
تانیگوشی می‌گوید که رنگ‌های روغنی متنوع با چنان تکنیک‌های ماهرانه‌ای در این نقاشی‌های دیواری استفاده شده‌اند که من احساس می‌کردم به نقاشی‌های ایتالیایی قرون وسطی نگاه می‌کنم.
این اکتشاف جدید تصورات قبلی را مبنی بر منشأ پیدایش نقاشی‌های رنگ روغن از بین می‌برد.
همه بر این باورند که این تکنیک ویژه در عصر رنسانس در اروپا پدید آمده است و در طی سالهای ۱۴٠٠ تا ۱٦٠٠ به اوج شکوفایی خود رسیده است.
"واساری"، هنرمند و معمار ایتالیایی، اولین کسی بود که در اواسط قرن ۱٦ در کتاب خود با عنوان "زندگی هنرمندان" در مورد نقاشی‌های رنگ روغن نوشت. با این وجود، بسیاری از تاریخ‌نگاران هنر بر این باورند که نقاش فلمنگی قرن 15 " جان وان ایک" به‌احتمال زیاد، این تکنیک را می‌شناخته چرا که وی روی رنگ روغن ثابت کار کرده بود، اگرچه این موضوع را تا زمان مرگش مخفی نگاه داشته بود.
تانیگوشی می‌گوید: "کشف این موضوع که چنین تکنیک‌های پیشرفته‌ای در نقاشی‌های دیواری آسیای مرکزی مورد استفاده قرار گرفته، به شدت انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد."
وی اضافه می‌کند: "همکاران اروپایی من بسیار متعجب شده بودند چرا که آنها همواره تصور می‌کردند که نقاشی‌های رنگ روغن اولین بار در اروپا بوجود آمده است. آنها نمی‌توانند باور کنند که این تکنیک‌ها در چنین غارهایی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
کسانی که نقاشی‌های دیواری بودا را کشیده‌اند از مواد طبیعی مانند سمغ طبیعی درخت سمغ، روغن خشک و پروتئین حیوانی به‌عنوان چسب استفاده کرده‌اند که امروزه نیز یکی از مواد مهم و اساسی در نقاشی است.
این نوع چسب، ذرات رنگی را کاملا به‌هم می‌چسباند و باعث می‌شود که نقاشی در برابر پوسیدگی و خرابی کاملا مقاوم باشد.
محققان سعی می‌کنند برای حفظ آنچه که برای شهر بامیان باقی مانده است این نقاشی‌های دیواری را ترمیم کنند. در ماه مارچ ٢٠٠۱، طالبان دو مجسمه عظیم الجثه بودا با قدمت بیش از ۱۵٠٠ سال را که بزرگ‌ترین تمثیل بودا در جهان به‌شمار می‌رفت، را به‌نام بت‌پرستی غیر اسلامی تخریب نمودند.
اگرچه رنگ روغن در مصر، یونان و روم باستان مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ اما در حال حاضر هیچ نمونه‌ای از نقاشی‌های رنگ روغن در این سرزمین‌ها وجود ندارد. رنگ روغن اغلب برای مصارف طبی، تزئینات و یا عایق کردن قایق‌ها به کار می‌رفت.
تانیگوشی امیدوار است که تکنیک‌های پیشرفته‌ای که برای مطالعه نقاشی‌های دیواری مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای خرابه‌های قدیمی تمدنهای باستان دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد. وی می‌گوید که دیگر تمدنهای نو که شامل ایران امروزی، چین، ترکیه، پاکستان و هند می‌شود نیز می‌توانند از این تکنیک‌های پیشرفته استفاده کنند اما متاسفانه خرابه‌های باستانی آنها چندان مورد مطالعه جدی و پیشرفته قرار نگرفته است.
وی اضافه می‌کند: "من امیدوارم که مطالعه نقاشی‌های دیواری قدیمی در سرتاسر اروپا و آسیای مرکزی، در یافتن ریشه‌های این هنر موثر واقع شود."[٣]
[↑] گزارش خبرنامه افغانستان تایمز
تا کنون گمان غالب بر اين بود که نقاشی رنگ و روغن از اختراعات اروپايی‌هاست که طی سده‌های ١٥ و ١٦ ميلادی برای نخستين‌بار به‌کار رفته و با مرور زمان به حالت کنونی‌اش رسيده است.
اما اکنون گفته می‌شود که با کشفيات تازه باستان‌شناسان ژاپنی، اروپايی و آمريکايی در غارهای دره باميان افغانستان بخشی از تاريخ نقاشی بازنويسی خواهد شد.
اين دانشمندان در باميان به‌نمونه‌هايی از ديوارنگاره‌های رنگ و روغن برخورده‌اند که ١٤٠٠ سال قدمت دارد.
یوکو تانی گوجی، پژوهشگر و عضو مؤسسه ملی پژوهش سرمایه‌های فرهنگی ژاپن در ماه ژانویه گفت که تصويرهای ديواری بودا در مرکز افغانستان که متعلق به حوالی سال ٦٥٠ میلادی است، نخستين نمونه کاربرد رنگ و روغن در هنر نقاشی جهان است.
دره معروف بامیان شهرت خود را مدیون دو تنديس غول پیکر بوداست که در سال ٢٠٠١ به‌دست طالبان ویران شد.
اما در غارهای اين دره آثار هنری‌ای زير گردوغبار نهفته بود که اندک کسی از موجوديت‌شان آگاهی داشت. در اين ديوارنگاره‌ها هزاران تصوير بودا را می‌توان ديد که جامه شنگرفی به تن، چهار زانو نشسته و گیسوانش با مهارت خاصی بافته شده است.
روی ديوار غارهای باميان بوزينه‌های رنگين قوزکرده کنار مردهايی که روبروی هم ايستاده‌اند، می‌دوند و برگ‌های نخل با ظرافت با موجودات افسانه‌ای در هم پيچيده‌اند.
به‌گفته باستان‌شناسان، در اين نگاره‌ها تاثيرات هنر نقاشی چينی و هندی را به‌وضوح می‌توان مشاهده کرد. بنا به حدس آنها، اين نقاشی‌ها می‌تواند اثر هنرمندانی باشد که از طريق جاده ابريشم رفت و آمد می‌کرده‌اند.
ترکيبات روغنی ١٩ اثر از ٥٣ ديوارنگاره باميان را پژوهشگران موسسه حفاظت از آثار فرهنگی گتی مستقر در لس آنجلس آمريکا تشخيص داده‌اند.
مصالحی که برای آفريدن ديوارنگاره‌ها به‌کار رفته است، رزین طبیعی، صمغ گیاهی، روغن خشک و چربی حیوانی به‌عنوان نگهدارنده رنگ‌ها بوده است.
یوکو تانی گوچی می‌گوید: "روغن‌های متنوع با چنان تکنیک پیچیده‌ای در نقاشی‌ها به‌کار رفته است که من تصور می‌کردم در برابر نقاشی‌های قرن ١٤ یا ١٥ ایتالیا ایستاده‌ام."
پیدا شدن این دیوارنگاره‌ها، نظرات رایج در مورد منشأ نقاشی رنگ و روغن را تغییر خواهد داد.
بسیاری بر این باورند که خاستگاه استفاده از روغن در نقاشی، اروپاست که پیش از رنسانس شروع شده و در فاصله زمانی سالهای ١٤٠٠ تا ١٦٠٠ میلادی به شکوفایی رسیده بود.
نقاشی‌های مغاره‌های بامیان نخستین نقاشی‌هایی دنیا هستند که در آن از رنگ روغنی به‌کار رفته است.[۴]
خانم تانی گوچی می‌افزاید: "همکاران اروپایی من مبهوت شده بودند. چرا که همیشه این باور وجود داشته که شیوه نقاشی رنگ و روغن در اروپا خلق شده. برای آنها قابل باور نبود که چنین تکنیک پیشرفته‌ای در غارهای بودایی آسيای ميانه، فرسنگ‌ها دور از آبادانی استفاده شده باشد."
خانم تانی گوچی می‌گوید: "من با بررسی دیوارنگاره‌های کهن اروپا و آسیای مرکزی، می‌خواهم حقایق جدیدی را در مورد ریشه‌های نقاشی رنگ و روغن آشکار کنم."
او حدس می‌زند که تمدنهای اولیه دیگر، از جمله تمدن منطقه ایران کنونی، چین، حوزه مديترانه و شبه قاره هند نیز ممکن است از روغن در نقاشی‌های خود بهره برده باشند، اما این موضوع در آثار کهن این تمدن‌ها هنوز بررسی نشده است.
زمريالی طرزی، باستان‌شناس و رئيس انجمن حفاظت از آثار باستانی افغانستان کشف ديوارنگاره‌های باميان را دليل ديگری بر غنای فرهنگی اين کشور می‌داند. او می‌گويد، اکنون بايد روشن کرد که آيا می‌توان اختراع نقاشی رنگ و روغن را تنها به باميان منسوب دانست يا نه.
دره باميان افغانستان قبل از آغاز درگيری‌های خونين و طولانی میان گروه‌ها، از مهم‌ترين اماکن گردشگری اين کشور بود. دو تنديس عظيم بودا که ١٥٠٠ سال قدمت داشتند، هزاران نفر از گردشگران را به اين منطقه جذب می‌کرد.
در ماه مارس سال ٢٠٠١ طالبان بدون اعتنا به اعتراض‌های جامعه جهانی هر دو تنديس را با ديناميت منفجر کردند. آنها مجسمه‌های بودا را که از يادگارهای تاريخی بی‌نظير منطقه بود، نماد بت‌پرستی و شرک می‌دانستند.
پس از سرنگونی طالبان شمار زيادی از پژوهشگران برای مرمت و بازسازی بقايای آثار باميان دست به‌کار شدند. به‌ويژه سازمان‌های ژاپنی، به مانند موسسه ملی پژوهش دارايی‌های فرهنگی و مرکز همکاری بين‌المللی برای حفظ آثار فرهنگی ژاپن در اين زمينه فعال بوده‌اند و اکنون برای حفظ ديوارنگاره‌های دره باميان می‌کوشند.[۵]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی گردآوری شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- این دره بخاطر ٢ مجسمه غول پیکر بودا که در سال ٢٠٠۱ توسط طالبان تخریب گردید مشهور است
[۲]- اولین نقاشی‌های رنگ روغن جهان در غارهای افغانستان، سايت غارهای ايران
[۳]- اولین نقاشی‌های رنگ روغن جهان در غارهای افغانستان کشف شده‌اند، وبگاه هيطل
[۴]- نگاره: نقاشی‌های مغاره‌های بامیان، تارنمای بی‌بی‌سی فارسی: ۱۱ مه ۲۰۱۰ - ۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۹
[۵]- قديمی‌ترين رنگ روغنی جهان در غارهای افغانستان كشف شد، خبرنامه افغانستان تایمز
[↑] جُستارهای وابسته
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سايت اينترنتی غارهای ايران
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
