رحيم مهريار (زادۀ ۱٣٣۴ خ - درگذشتۀ ۱٣٨٩ خ)، يکی از آوازخوانان معروف افغانستان بود.
[↑] زندگی‌نامه
رحيم مهريار در سال ۱٣٣۴ خورشيدی (۱۹۵۵ ميلادی) در جاده ميوند شهر کابل به‌دنيا آمد[۱] و دانش‌آموخته‌ای دبيرستان (ليسۀ) حبيبيه بود.
رحیم مهریار از ۱۲ سالگی به آوازخوانی روی آورد و نزدیک به سی سال آواز خواند که حاصل آن نزدیک به ۱۵۰ آهنگ بود. چنان که بهگفتۀ شهباز ایرج، او (هنگام مرگ) پنجاه‌وچهار سال داشت و شمار آهنگ‌هایی که از خود به‌یادگار گذاشت، تقریباً سه برابر سالهای زندگی او بود.[٢]
مسحور جمال آوازخوان و آهنگساز برجسته افغان که روزگاری در کابل گروه موسیقی آماتور را بنیاد نهاده بود و خود در کنار تدریس ادبیات فارسی در دبیرستان حبیبه، سمت ریاست آنجا را نيز بر عهده داشت، در میان شاگردانش رحیم مهریار و احمد مرید را شایسته‌ی آوازخوانی یافت. او میگويد: "وقتی در حبیبیه معلم بودم، مسئول آرکستر شدم که هدف از تشکیل آن کشف استعدادهای جوان و کمک به آن‌ها بود. رحیم مهریار را به‌دلیل استعدادی که داشت، دعوت کردم تا به این آرکستر بپیوندد. گاهی خودم برایش آهنگ می‌ساختم و خلاصه آهسته آهسته این راه را ادامه داد تا سرانجام هنرمند محبوبی شد"[٣]
هارون یوسفی، سالهای آموزش در دبيرستان حبیبيه و پيشينۀ آشنایی خود با رحیم مهریار را در آنجا چنين به یاد می‌آورد:" در سال ۱۳۴۸ خورشیدی اداره‌ای به‌نام بخش موسیقی در وزارت فرهنگ افغانستان تاسیس شد، این اداره به راه‌اندازی آرکسترهای موسیقی کمک کرد، سومین آرکستر را مسحور جمال در لیسه حبیبیه ایجاد کرد و در همان سال بود که اولین آهنگهای رحیم مهریار از رادیو افغانستان پخش شد. رحیم مهریار صدای منحصر به فرد داشت، انسانی خیلی مودب و با وقاری بود".[۴]
حسين انوش، دوست مهريار، که اولين‌بار او را در کنسرت احمدظاهر ديده بود، میگويد: رحيم مهريار که در آن زمان حدود پانزده سال بيشتر نداشت، همراه با محبوبالله محبوب، پيش از اين که احمدظاهر به آوازخوانی بپردازد، به‌شکل پيش‌خوانی آواز میخواند.[۵]
اما برای رحيم مهريار راهی که برگزيده بود، سهل نبود. خانواده او مانند خانواده‌ی همسر هنرمندش - خانم پرستو - با آوازخوانی او سر سازگاری نداشت. او خود میگويد: "ما به دو خانواده‌ی بسیار سنتی و متعصب متعلق بودیم. در زمانی که ما به آوازخوانی آغاز کردیم، روی آوردن به این کار دشوار بود، اما ما (من و پرستو) به‌دلیل علاقه‌ای که به آوازخوانی داشتیم این راه را علی‌رغم سختی‌ها و مخالفت‌ها ادامه دادیم".[٦]
مهريار در زندگی هنریاش، آنطور که خود نوشته، از استاد هاشم، و استاد حفيظ الله خيال، فيض برده است. وی موسيقی کلاسيک را نزد اين دو استاد آموخت و در بخش غزل و موسيقی آرام، نامآور شد. حسين انوش میگويد احمدظاهر مشوق مهريار در آوازخوانی بود[٧] و بهگفتۀ محبوبالله محبوب، در بخش موسيقی کلاسيک، مهريار، يکی از "بهترينها" بود.[٨]
رحیم مهریار در پی گسترش جنگ و ناآرامی در افغانستان، در اواخر سال ۱٣٦٧ خورشــيدی (۱۹٨٨ ميـلادی)، ناگـزيـر کشــورش را تـرک کـرد و پـس از ســال ۱٣٦٨ (۱۹٨۹)، در آلمان اقامت گزيد و بیست سال آخر عمر خود را همراه با خانواده در همان‌جا در شهر هنوفر زیست.
مهريار در یک دو سال اخیر به بیماری سرطان جگر مبتلا شده بود؛ اما امید به بهبودی را تا آخرین لحطههای حیات از دست نمیداد. او در یکی از آخرین تماسهای تلفنی که با همکاران بی بی سی داشت. از بستر بیماری در يکی از بيمارستانهای آلمان گفته بود، وقتی خوب شد به سرزمین و زادگاه خویش خواهد رفت تا غبار غربت را از چهره روزگارش بزدايد. اما تقدیر چنین رقم نخورد.[۹] او صبح روز چهارشنبه، دوم تیر (سرطان) ۱٣٨٩ خورشيدی درگذشت.
[↑] فعاليت‌های هنری
براساس دستنوشتهای از خود رحيم مهريار، او، زمانی که هنوز در کودکستان بود، به آوازخوانی علاقه داشت و يکجا با ساير کودکان، ترانه میخواند. در اين دستنوشته آمده است که شادروان استاد غلامحسين، پدر استاد سرآهنگ، در کودکستان آموزگار بخش آوازخوانیاش بوده است.[۱٠]
مهريار پس از پايان سال هشتم مدرسه، در محافل دبيرستان حبيبيه و کنسرتها سهم میگرفت[۱۱] و آواز میخواند.
در سال ۱٣۴۹ خورشيدی (۱۹٧٠ ميلادی)، زمانی که در "وزارت اطلاعات و کلتور"، بخش موسيقی ايجاد شد، مهريار بهعنوان آوازخوان همکاری خود را با اين بخش آغاز کرد. در سال ۱٣۵۴ (۱۹٧۵) در راديو افغانستان استخدام شد. او در آنجا، در بخشهای تنظيم آهنگهای هنرمندان، توليد برنامهها و در برنامههای "آهنگهايی از مشرق زمين" و "جوانان" مشغول بهکار بود.[۱٢]
فعاليت هنری مهريار در ديار مهاجرت نيز متوقف نشد. کارهای هنری برون مرزی او شامل ۱٢ آلبوم میشود که بهصورت تنهايی يا دوگانه با خانم پرستو اجرا شده است. همچنان وی در چندين جشنواره موسيقی، از جمله جشــنواره هالنـد شــرکت کرد که در اين جشــنواره، در ميـان شــرکتکننـدگانی از ٢٣ کشــور، برنـده جايـزه شــد.[۱٣]
[↑] آلبوم‌ها
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- فرهمند، عارف، رحيم مهريار؛ از کابل تا هنوفر، وب‌سايت دویچه وله (صدای آلمان) از قلب اروپا: چهارشنبه ٢۳ ژوئن ٢٠۱٠
[۲]- ايرج، شهباز، پرستو، بی‌مهریار شد، وب‌سايت بی‌بی‌سی: پنج‌شنبه ٢۴ ژوئن ٢٠۱٠ - ٠۳ تیر ۱۳٨٩
[۳]- همان‌جا
[۴]- همان‌جا
[۵]- رحيم مهريار؛ از کابل تا هنوفر
[۶]- پرستو، بی‌مهریار شد
[٧]- رحيم مهريار؛ از کابل تا هنوفر
[۸]- فرهمند، عارف، رحيم مهريار در شهر هانوفر آلمان به خاک سپرده شد، وب‌سايت دویچه وله (صدای آلمان) از قلب اروپا: ٠۱/٠٧/٢٠۱٠
[۹]- پرستو، بی‌مهریار شد
[۱٠]- رحيم مهريار؛ از کابل تا هنوفر
[۱۱]- همان‌جا
[۱۲]- همان‌جا
[۱۳]- همان‌جا
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
