آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی (زاده ۱٣٠٧ خ - درگذشتۀ ۱٣٨۹ خ)، از مراجع دینی شیعیان افغانستان بود.
[↑] زندگی‌نامه
محقق کابلی، در تابستان ۱٣٠٧ خورشيدی در روستایی واقع در ولایت پروان، قریه ترکمن (منطقه شمال غرب کابل)، در یک خانواده متدین، مذهبی و مخلص اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) دیده به‌جهان گشود.[۱] نخستین آموزش را از خانواده آغاز کرد و در سن هفت سالگی از برادرش نوراحمد قرآن کریم و کتاب‌های فارسی را فراگرفت. سپس به نزد روحانیون محل رفت و به فراگیری علومی چون ادبیات (صرف، نحو، معانی، بیان) منطق، فقه، و اصول مشغول گردید. وی برای ادامۀ تحصیل به شهر کابل رفت و با جدیت و علاقۀ فراوان به یادگیری و تحصیل علوم دینی پرداخت و در مدت کوتاهی موفق شد کتاب‌های درسی که در آن زمان در حوزه‌های علوم دینی مرسوم بود مانند: جامع‌المقدمات، شرح جامی، مغنی، مطول، حاشیه ملاعبدالله، معالم‌الاصول، قوانین، شرح لمعه و ... را از نزد اساتید کابل بیاموزد.
محقق کابلی به سبب علاقه فراوانی که به تحصیل علوم دینی داشت، راضی نشد که در همین حد از تحصیلات باقی بماند، و از آنجايی که در شهر کابل نیز یک نظام آموزشی قابل قبول برای طلاب علوم دینی وجود نداشت، ناگزير شد که عازم ایران و عراق شود. او در سال ۱٣٣٢ خورشيدی وارد حوزه علمیه نجف گردید.
در آن روزگار که حوزه علمیۀ نجف نام پرآوازه داشت شکوه و عظمت آن زبان‌زد خاص و عام بود، محقق کابلی تحصیلات عالی علوم دینی را در آنجا آغاز کرد. در ابتدا از محضر اساتید نامی و برجستۀ حوزه علمیه نجف اشرف چون: آیت‌الله سید عبدالاعلی سبزواری، آیت‌الله شیخ کاظم تبریزی، آیت‌الله سید عبدالحسین رشتی، آیت‌الله شیخ محمدتقی آل‌رازی، کسب فیض نمود و دو متن مهم درسی (رسائل و مکاسب) حوزه را فراگرفت. کفایةالاصول را در محضر اساتید بزرگ مرحوم شیخ صدرا و مرحوم شیخ مجتبی تلمذ کرد. شرح منظومه ملاهادی سبزواری از محضر شیخ عباس قوچانی بهره‌مند شد. هم‌چنین وی مدتی در درس‌های آیت‌ال امام خمینی شرکت کرده و از محضر او کسب فیض نمود.
آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی پس از خدود بيست سال تحصیل، تحقیق ،تدریس، در حوزه علمیه نجف اشرف به مرحله اجتهاد رسید. وی در ٢٢ حوت ۱٣۵۱ خورشيدی، با کوله‌باری از علم و معرفت و اندوخته‌های عظیم علوم اسلامی و دینی به افغانستان بازگشت. ورود او به کشور با استقبال کم‌نظير مردم روبرو شد و وی که در شهر کابل اقامت گزيد، مدت هفت سال در حوزه علمیه اين شهر به تحقیق تبلیغ و تدریس پرداخت. همچنان وی با تاسیس مدرسه علمیه جامعةالاسلام در شهر کابل بستر تعلیم و تربیت اسلامی را برای طلاب علوم دینی فراهم کرد و مسجدی را نيز در اين شهر بنيان گذاشت که کار ساخت و ساز آن به سبب وقوع کودتای هفت ثور ناتمام ماند، اما بعدها ساختمان این مسجد تکمیل شد و "مسجد امام خمینی" نام گرفت.
در آن زمان، حوزه علمیۀ کابل، با حضور فقها، مجتهدین، دانشمندان و شخصیت‌های برجسته دینی و علمی مانند: آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی، آیت‌الله سید سرور واعظ بهسودی، آیت‌الله شیخ محمدامین افشار، اندیشمند، فیلسوف استاد شیخ اسماعیل مبلغ، متفکر و فیلسوف و انقلابی استاد بصیر و ... در سطح حوزه علمیه قم، مشهد و نجف رشد کرد و در سراسر افغانستان نام پرآوازه داشت.
پس از کودتای هفتم ثور ۱٣۵٧، شخصیت‌های بزرگ علمی و دینی، دانشمندان و متفکران جامعه اسلامی افغانستان یا به شهادت رسیدند یا روانه زندان شدند و یا مجبور به ترک وطن گردیدند.
در این میان، آیت‌الله العظمی محقق کابلی در ماه دلو (دیماه) ۱٣۵٧، زمانی که به او خبر می‌رسد که تحت تعقیب رژیم قرار گرفته است مجبور می‌گردد که کابل را ترک کند و از آنجا به قندهار برود. سپس او از طريق مرز (اسپین بُلدک) از افغانستان خارج شد. گفته می‌شود به‌محض ورودش به پاکستان احزاب جهادی افغانستان، مقیم پاکستان مانند: حزب اسلامی، جمعیت اسلامی و... هر کدام جداگانه از وی دعوت به‌همکاری کردند. اما او در نهایت تصمیم گرفت که به ایران هجرت کند. از آنجای که در آن زمان انقلاب اسلامی، به رهبر امام خمینی در ایران شکل گرفته بود، ایران شرایط خاص و ممتازی در منطقه داشت. بنابراين، جای بسیار مناسبی بود برای فعالیت گروه‌های جهادی شيعه افغانستان.
[↑] آثار
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی، پايگاه اطلاح رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی محقق کابلی (مد ظله العالی)
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
