نگاهی به آلمان امروز
(فصل پنجم)
سیاست خارجی
فهرست مندرجات
در عصر جهانی شدن، سیاست خارجی بیش از هر زمان دیگر به یک "سیاست داخلی جهانی" تبدیل شده است. حکومت‌ها، جوامع و اقتصاد شبکهای در هم تنیدهاند.
پایان منازعات غرب و شرق، سیاست خارجی آلمان را چه در اروپا و چه در عرصه‌ی جهانی با فرصت‌های جدیدی روبرو کرد. آلمان مسئولیت رشد یابنده‌ی بین‌المللی را همسو با تحولات سیاست جهانی پذیرا شده و همراه با شرکای خود در اروپا و ماورای بحار برای دموکراسی، حقوق بشر و گفتگوی فرهنگ‌ها تلاش می‌کند. مهم‌ترین اولویت سیاست خارجی آلمان حفظ صلح و امنیت در جهان است.
[↑] خطوط اصلی سیاست خارجی
سیاست فرهنگی و آموزشی در خارج، در کنار دیپلماسی و سیاست اقتصادی کلاسیک، سومین رکن روابط خارجی آلمان را تشکیل می‌دهد و هدف از آن ارائه‌ی تصویری به‌روز از آلمان، مشارکت در روند ادغام اروپایی و همکاری در ژرفابخشیدن به درک متقابل ملّت‌ها از یک‌دیگر است. وزارت امور خارجه‌ی آلمان فقط بخشی از سیاست‌های تدوین‌شده برای این منظور را خود اجرا می‌کند. اجرای این سیاست‌ها اغلب به سازمان‌های واسطه، نظیر انستیتو گوته و یا مؤسسهی روابط خارجی (ifa)، سپرده می‌شود. انستیتو گوته دارای ۱۴٢ مؤسسهی فرهنگی در 8۱ کشور است که ۱٣ مؤسسهی آن در آلمان قرار دارد. آموزش زبان آلمانی، برگزاری دوره‌های بازآموزی برای معلمان خارجی زبان آلمانی، هم‌آیش‌های ادبی، اجرای تئاتر و نمایش فیلم بخش اصلی فعالیت‌‌های انستیتو گوته را تشکیل می‌دهند. فعالیت مؤسسهی روابط خارجی به‌طور عمده پیرامون گفت‌وگوی فرهنگ‌هاست. مدارس آلمانی در خارج جایگاهی پُراهمیت دارند. در مجموع ۱۱٧ مدرسه‌ی آلمانی با ٧٠ هزار دانش‌آموز (که ۵٣ هزار نفر آنان دارای ملّیت غیرآلمانی هستند) در خارج از آلمان وجود دارند. وزارت امور خارجه قصد دارد با ابتکار "مدارس: شرکای آینده" فعالیت این مدارس و حضور آن‌ها در خارج را – حتی فراتر از محدوده‌ی کنونی شرکای آموزشی آن‌ها – به‌طور هدف‌مند مورد حمایت قرار دهد. هدف از این برنامه ایجاد شبکهای از مدارس شریک است که در آن‌ها ارتباط دانش‌آموز با آلمان از طریق آموزش زبان و فرهنگ آلمان تقویت شود.
[↑] ماموریت‌های بین‌المللی برای صلح
آلمان برای مشارکت در حل منازعات بین‌المللی و حمایت از توسعه‌ی جامعه‌ی مدنی در بسیاری از نقاط جهان حضور دارد. آلمان هم در چارچوب‌های بین‌المللی و هم ملی برای بهبود ابزار پیشگیری از بحران تلاش زیادی می‌کند. از آن جمله است ماموریت‌های صلح سازمان ملل متحد، پروژه‌ی کمک به ایجاد ساختارهای دموکراتیک و آموزش نیروهای غیرنظامی برای حفظ صلح. وزارت امور خارجه‌ی آلمان در سال ٢٠٠٢ در برلین مرکز بین‌المللی ماموریت برای صلح (ZIF) را تاسیس کرد که به‌طور هدف‌مند کمک‌رسانان غیرنظامی را برای شرکت در ماموریت‌های بین‌المللی سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSZE) و یا اتحادیه‌ی اروپا آماده می‌کند.
ماموریت‌های مسلحانه‌ی بوندس وهر به‌عنوان سهم آلمان در عکس‌العمل سریع در برابر بحران‌ها و منازعات فقط با مشارکت سایر متحدین و شرکا در چارچوب ناتو، اتحادیه‌ی اروپا و یا سازمان ملل متحد انجام می‌گیرند. در ژوئن سال ٢٠٠٧ بیش از ٨٠٠٠ سرباز زن و مرد آلمانی در ماموریت‌های بین‌المللی در جهان شرکت داشتند. این‌گـونه مشــارکـت‌ها طیـفی گســترده، از مبـارزه علـیه تروریســم در چارچـوب "حفـظ صـلح" (Enduring Freedom) در شـاخ افریقـا تا ماموریـت‌های حفـظ صـلح در بالکان (KFOR و EUFOR) و یا افغانستان (ISAF)، ماموریت بوندس وهر در سودان در چارچوب ماموریت بازرسان (UNMIS) تا کمک‌های بشردوستانه را در بر می‌گیرد. از زمان اولین ماموریت نیروهای مسلح آلمان در سال ۱۹۹٢ در کامبوج تا کنون ٢٠٠٠٠٠ سرباز بوندس وهر برای صلح و ثبات در مناطق بحرانی تلاش کرده‌اند.
[↑] سازمان ملل متحد
این مجمع جهانی در سال ۱۹۴۵ با هدف حفاظت از صلح جهانی تاسیس شد. اکنون با ۱۹۱ عضو تقریبا همه‌ی کشورها عضو این سازمان هستند. آلمان از سال ۱۹٧٣ عضو سازمان ملل متحد شده و بعد از ایالات متحده امریکا و ژاپن بیشترین حق عضویت را می‌پردازد. از سال ۱۹۹٦ آلمان به یکی از مقرهای سازمان ملل متحد تبدیل شده است؛ از جمله مقر دبیرخانه‌ی سازمان جهانی آب و هوا (UNFCCC) در بن قرار دارد.
[↑] ناتو
پیمان آتلانتیک شمالی در سال ۱۹۴۹ تاسیس شد. در این بین ٢٦ کشور به‌عضویت این پیمان دفاعی پذیرفته شده‌اند. آلمان از سال ۱۹۵۵ عضو ناتو است. بوندس وهر از ماه مارس ۱۹۹۹ با استقرار ٢۵٦٠ سرباز در ماموریت ناتو در کوزوو شرکت دارد (آخر سال ٢٠٠۵). مرکز ناتو در بروکسل قرار داشته و بالاترین ارگان آن شورای ناتو است.
[↑] سازمان همکاری و امنیت اروپا (OSZE)
سازمان همکاری و امنیت اروپا (OSZE) با ۵۵ کشور عضو عرصه‌ای گسترده برای همکاری کلیه‌ی کشورهای اروپایی است. وظیفه‌ی این سازمان مشارکت عملی و فعال برای پیشگیری و غلبه بر منازعات است؛ آلمان چه از نظر مالی و چه نیروی انسانی مشارکتی فعال در این سازمان دارد.
[↑] سازمان تجارت جهانی
سازمان تجارت جهانی (WTO)، که در سال ۱۹۹۵ تاسیس شده، در خدمت اجرای قراردادهای موجود در تجارت جهانی بوده و محلی برای مذاکره جهت آزادسازی اقتصاد جهانی است. آلمان در چارچوب اجلاس تجارت جهانی به‌طور موکد برای ادغام بهتر کشورهای در حال توسعه در تجارت جهانی تلاش می‌کند.
[↑] صندوق بین‌المللی پول
وظیفه‌ی اصلی صندوق بین‌المللی پول (IWF) در واشنگتن دی. سی. اینست که از ثبات فاکتورهای اقتصاد کلان در ۱٨۴ کشور عضو حمایت کند. آلمان با سرمایه‌ای بالغ بر ۱۱/٦ درصد یکی از مهم‌ترین سهام‌داران صندوق بین‌المللی پول بوده و با حضور یک آلمانی در راس هیات اجرایی سهم مهمی در تصمیمات این هیات دارد.
[↑] سیاست توسعه
هدف سیاست توسعه‌ی آلمان به‌عنوان سنگ‌بنای یک سیاست جهانی برای صلح و ساختارهای متناسب با آن اینست که شرایط زندگی در کشورهای دوست را بهبود بخشد. جهت‌گیری آلمان در این راستا مبتنی بر الگوی توسعه‌ی پایدار بوده و به‌طور هدف‌مند از کشورهایی حمایت می‌کند که پیش‌شرط‌های سیاسی برای چنین توسعه‌ای را با هدایت دولتی خوب (دموکراسی، قانون‌مداری و احترام به حقوق بشر) و پیشگیری از منازعات دارا باشند. اهداف سیاست‌های توسعه‌ای آلمان بر ایجاد عدالت اجتماعی با کاهش فقر و ایجاد تعادل اجتماعی، توانمندی اقتصادی با رشد و بهبود همکاری‌های اقتصادی و همچنین رسیدن به ثبات سیاسی و صلح، حقوق بشر، دموکراسی و برابری متمرکز است. حفظ تعادل زیست‌محیطی با حفاظت از منابع طبیعی یک از اهداف اصلی این سیاست است. در این چارچوب آلمان از جمله حامیان تعهدات و اهدافی است که در بیانیه‌ی هزاره‌ی سازمان ملل متحد، توافقات مرکوری و برنامه عمل ژوهانسبورگ بر آن تاکید شده است. خطوط اصلی و طرح‌های سیاست توسعه‌ی آلمان برای همکاری با ٧٠ کشور را وزارت همکاری‌های اقتصادی و توسعه (BMZ) تدوین می‌کند. آلمان این تعهد بین‌المللی را پذیرفته که تا سال ٢٠۱٠ حداقل ۵۱/٠ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای همکاری‌های توسعه‌ای در بخش عمومی هزینه کند و هدف اعلام شده توسط سازمان ملل متحد مبنی بر رسیدن به رقم ٧/٠ درصد را تا سال ٢٠۱۵ محقق سازد.
[↑] قرارداد لیسبون
سران کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا در دسامبر ٢٠٠٧ در لیسبون قرارداد اصلاح ساختار اتحادیه را امضا کردند. اجرای قرارداد لیسبون می‌بایست بعد از تایید پارلمان‌های کشورهای عضو از سال ٢٠٠۹ آغاز شود. این سند اتحادیه‌ی اروپا را بر بنیان جدیدی استوار ساخته و آن را دموکراتیک‌تر، شفاف‌تر و کارآتر خواهد کرد. در این قرارداد اصلاحات عمیقی پیش‌بینی شده است. در آینده ریاست اتحادیه، به‌عنوان یک پست تمام وقت استمرار فعالیت اتحادیه را تقویت خواهد کرد. همچنین از این پس و با لغو شرط اتفاق‌آرا در بسیاری موارد اخذ تصمیم در اتحادیه تسهیل خواهد شد. تصمیم‌گیری با اکثریت معین به تعداد زیادی از بخش‌های جدید گسترش یافته است. برای تصمیمات شورای اتحادیه از سال ٢٠۱۴ به‌طور اصولی اکثریتی دو وجهی معتبر خواهد بود. در این سیستم مصوبات اتحادیه در شورای وزیران با رای ۵۵ درصد از کشورهای عضو(هر کشور یک رای) تصویب خواهند شد، در صورتی که این کشورها ٦۵ درصد از جمعیت اتحادیه را تشکیل دهند (مقررات موقت تا سال ٢٠۱٧). ریاست گردشی در شوراهای وزیران به‌صورت ریاست تیمی سه کشور عضو برای مدت ۱٨ ماه به‌جای خود باقی خواهد ماند. تعداد کمیسرها از سال ٢٠۱۴ به دوسوم تعداد کشورهای عضو کاهش خواهد یافت. به‌علاوه "نماینده‌ی عالی اتحادیه برای سیاست خارجی و امنیتی" منصوب خواهد شد که مسئولیت روابط اتحادیه با جهان خارج را به‌عهده خواهد داشت. قرارداد اصلاحی همچنین با گسترش نقش پارلمان اروپا، درگیر کردن مجالس ملی هرکشور عضو در فرایند قانون‌گذاری اروپایی و ضمانت اجرایی برای منشور حقوق اساسی، تقویت دموکراسی و تضمین حقوق اولیه را تعمیق خواهد کرد (برای انگلستان و لهستان مقرراتی جداگانه پیش‌بینی شده است).
[↑] :
[↑] :
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
[برگشت به بالا]
