- نگاهی به تاريخ هند
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[هند] [تاریخ هند]
[↑] نگاهی به تاريخ هند
قدمت انسان در شبه قاره هند به دويست تا چهارصد هزار سال ميرسد. اما اولين تمدن بزرگ به معنای واقعی آن، تمدن حوزه رود سند با قدمت نزديك به سه هزار سال است كه به ايندوس والی و يا‌هاراپا معروف است كه وسيعترين گستره تمدنی زمان خود بوده و با تمدن شهر سوخته ايران[۱] همزمان است و مراودات نزديك داشته است و تقريبا پس از ورود آريايی‌ها بين سالهای ٢٠٠٠ تا ۱٨٠٠ قبل از ميلاد، هر دو از بين رفته‌اند.
ورود آريايی‌ها به هند در فرهنگ دين و ادبيات و سيستم اجتماعی اين سرزمين نقش بسيار مهمی داشته است كه از آن جمله می‌توان به شكل‌گيری سانسكريت اوليه[٢]، تدوين متون مقدس هندويی و سيستم طبقاتی جامعه هند اشاره نمود.
اولين دوران امپراتوری هند با حكومت سلسله موريا بين سالهای ٣٢٦ تا ٢٠٠ قبل از ميلاد شكل گرفت. قدرتمندترين حاكم تاريخ هند تا قبل از گوركانيان، آشوكای بزرگ نام دارد كه سومين شاه اين سلسله است. وی در تمام جنبه‌های هنری و اجتماعی و سيستم اداری از هخامنشيان ايران الهام گرفت. آثار بسيار مهم حجاری اين دوره مانند پيكره چهار شير[٣] (نماد ملی هند) بسيار تحت تاثير حجاری تخت جمشيد است.
دومين سلسله قدرتمند به نام گوپتا از سال ٣٢٠ تا ۵۵٠ ميلادی در شمال هند حاكميت داشته و برخلاف مورياها، حكومت بر مبنای ايجاد حاكمان محلی را برحكومت مركزی ترجيح می‌داده‌اند. در اين دوران كه به تاريخ كلاسيك هندوئی شناخته می‌شود، اين آيين شكل متحدتری گرفت و اولين معابد هندوئی به سبك حاضر در اين دوران تاسيس شد.
پس از گوپتا‌ها تا قرن سيزده ميلادی حكومتهای زيادی در شمال هند با درگيري، شكست و پيروزی يكی پس از ديگری برروی كار آمدند. باتوجه به عدم قدرتمندی اين حكومتها، جنوب هند امنيت وآرامش بيشتری نسبت به شمال داشت و سرگرم تعامل و تجارت با اعراب مسلمان و منطقه جنوب آسيا بود و نقش مهمی در روابط خاور ميانه با خاور دور ايفا می‌كرد.
اولين تماس اسلام با آسيای جنوبي، سال هفتصد و يازده ميلادی است كه مسلمانان تا كناره رود سند كه هم اكنون در پاكستان است پيش آمدند.
در قرن دهم ميلادی سلطان محمود غزنوی پنجاب را تصرف كرد و بارها به شمال هند حمله كرد. مهمترين رويداد اين دوران سفر ابوريحان بيرونی به هند بود كه حاصل آن اثر باارزش "ماللهند" است.
تا قرن سيزدهم تاخت و تازهای زيادی به هند صورت می‌گرفت، اما چندان ماندگار نبودند، تا اينكه در اين زمان مسلمانان شهر دهلی را تصرف كردند و اولين حكومت مسلمانان، به نام دوران سلطنت يا غلامان مسلمان را بنيان گذاشتند واسلام رسماً بر هند حاكم شد.
در اوايل قرن شانزدهم ميلادی بابر شاه با شكست دادن ابراهيم لودی، آخرين شاه سلسله لودی، دهلی را تصرف و سلسله گوركانيان هند را تاسيس كرد كه تا زمان سلطه انگلستان ادامه داشت. در اين دوران روابط اجتماعي، فرهنگي، ادبی و هنری ايران وهند به اوج دوران طلايی خود رسيد.
اروپائيان منافع مادی خود در هند را زمانی دريافتند كه در سال ۱۴۹٨ پرتغاليان به هند راه يافتند و در منطقه گوا مستقر شدند.
از اوايل قرن شانزدهم، كمپانی‌های بزرگ تجاری در هند توسط غربيان، مانند كمپانی هند شرقی، ثروتهای طبيعی و مادی هند را تاراج ميكردند، تا اين كه در اواخر قرن هجدهم بريتانيايی‌ها، سپاهيان فرانسه و آخرين پادشاه گوركانيان، بهادرشاه ظفر، را شكست دادند و سلطه اداری و اقتصادی هند را در دست گرفتند.
اولين تهديد جدی طغيان عليه استعمار انگلستان طی سالهای ۱٨۵٧-۱٨۵٨ ميلادی صورت گرفت.
تا اوايل دهه ۱۹٢٠، حركتهای آزاديخواهانه‌ای در هند ديده می‌شد، اما اين مبارزات به طور جدی زمانی آغاز شد که رهبری حزب كنگره هند را كه در سال ۱٨٨۵ تاسيس شده بود، مهاتما گاندی و جواهر لعل نهرو به‌عهده گرفتند و با سياست عدم خشونت و خود اتكايی، به زودی نفوذ بسيار زيادی در جامعه يافتند.
همزمان با جنگ جهانی دوم و سير گسترش نهضت استقلال هند، انگلستان كه با دشواری مالی و اداری روبرو شده بود، هند را مستقل اعلام نمود و اين كشور را ترك كرد. مناقشه‌های مرزی باعث شدتا اين كشور سه بار با پاكستان در سالهای ۴۹-۱۹۴٧، ٧۱-۱۹٦۵ و يك بار با چين در سال ۱۹٦٢ بجنگد.[۴]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- درست‌تر آن است که گفته شود، تمدن شهر سوخته سیستان که این سرزمین بین افغانستان و ایران کنونی تقسیم شده است.
[۲]- به‌گواهی اغلب خاورشناسان، مکان پیدایش ریگ ویدا نواحی جنوب هندوکش یعنی کابل بود نه هند!
[۳]- نماد ملی هند، سه شیر است نه چهار شیر
[۴]- نگاهی به تاريخ هند، وب‌سایت رسمی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو
[↑] جُستارهای وابسته
□ 1
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت رسمی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو
[برگشت به بالا]
