[سازمان جوانان مترقی] [شاعران افغانستان]
عبدالاله رستاخیز (زادۀ ۱۳۲٦ خ - درگذشتۀ ۱۳۵۸ خ) شاعر انقلابی افغانستان بود که با سخنرانی‌های آتشین‌اش از چهره‌های بسیار محبوب و سرشناس جنبش چپ (سازمان جوانان مترقی) این کشور به‌شمار می‌رفت.
[↑] زندگی‌نامه
عبدالاله رستاخیز، در ۲۹ حوت ۱۳۲٦ خورشیدی، در هرات به‌دنیا آمد[۱]. و زمانی كه در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه كابل دانشجو بود، به جنبش چپ بافرنام «سازمان جوانان مترقی افغانستان» پیوست و به‌زودی یکی از چهره‌های سرشناس این جریان سیاسی شد.
در راهپیمایی روز ۱۱ ثور ۱٣۴٧ خورشیدی (اول ماه مه ۱۹٦٨ میلادی)، که برای تجلیل از روز کارگر برگزار شد، عبدالاله رستاخیز در کنار دکتر هادی محمودی، یکی از سخنرانان اصلی بود[٢].
در واکنش به این تظاهرات، روز ٢۵ جوزای ۱٣۴٧ خورشیدی، دولت عده‌ای از رهبران جریان «سازمان جوانان مترقی» را که عبدالاله رستاخیز نیز در آن جمله بود، زندانی کرد[٣]. رستاخیز پس از رهایی از زندان بازهم در تمامی اعتصابات و تظاهرات دانشجویی به‌عنوان سخنران نقش کلیدی داشت و به‌گفتۀ دکتر عارف پژمان زمانی که تظاهرات در صحن دانشگاه کابل برگزار می‌شد، «يكی از سخنران‌های پرشور و پر شنونده، عبدالاله رستاخيز بود.»[۴] وی دربارۀ ویژگی‌های رستاخیز می‌گوید: «جوانی شهرستانی نسبتاً بلندبالا با چشمانی نافذ و بروتی (سبیل) سياه» بود که «هرگاه قصد سخنرانی داشت، پيش از خطابه، يك قطعه نظم انتقادی با لحن كوبنده و احساساتی می‌خواند»[۵]. همو می‌افزاید: «عبدالاله رستاخيز در گزينش منظومه‌ها مهارتی چشمگير داشت، كار وی محشر بود.»[٦]
این شاعر انقلابی به‌خون خفته، برخی از اشعار خود را در زندان سروده است:
با پیروزی كودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ خورشیدی، عبدالاله رستاخيز در زندان پلچرخی زندانی گردید و در خزان ۱۳۵۸ در پولیگون‌های پلچرخی به‌دست عمال حزب دمکراتیک خلق افغانستان کشته شد[٧].
[↑] نمونه‌ی شعر
- رمـز تحـول
از ین هر صخره شـد گلشـن گلاب آید بیرون
زین كوهســتان گر درفش انقلاب آیـد بیـرون
روسـتا این سـنگر پیكار دشــمن ســوز خلق
در كنـار «شــرق» همچـون آفتـاب آیـد بیـرون
نكته‌ســنج معـنی رزم گشــت توفـان عمــل
انقلابی بایـدا همچـون شــهـاب آیـد بـیــرون
زنـدگـانــی جـلــــوه پـیـــكار بـاد پــوســـــتـم
غیـر از آن از هیبتـش نقـش حباب آید بیـرون
بـزم زحمـت مظـهـر جـوشــان عشــق و آرزو
زین خمسـتان تا ابد جوش شـراب آید بیرون
غیــرتـم می‌آورد تـا ســـر نهـم در راه خـلــق
جلـوه‌گاه هرامل، جـز این شــراب آید بیــرون
صـبـح رســتاخیـز - شـــام مـرگ دژخـیـمــان
كز همه نیرنگ‌شان «نقشی برآب» آید بیرون
گر شــكافـی رمـز آهـنــگ تـحــول در جهـان
انـقــلاب و انـقــلاب و انـقــلاب آیـــد بـیــرون
۲۶ جدی ۱۳۴۸
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- رمـز تحـول (شعری از عبدالاله رستاخیز با زندگی‌نامه مختصرش)، پیام زن، شماره مسلسل ۴۵، حوت ۱۳۷۵ - مارچ ۱۹۹۷؛تاریخ تولد او، در حاشیۀ مثنوی به‌قلم پدر اوست. این مثنوی اکنون در هرات نزد خانوادۀ وی نگهداری می‌شود. (هاشم رحیمی)[٢]- ش. آهنگر، شعله‌ای کیست؟، سایت رهروان
[٣]- همان‌جا
[۴]- دکتر عارف پژمان، در حكايت آويخته‌شدن به‌دنبال خر، سایت آریایی
[۵]- همان‌جا
[٦]- همان‌جا
[٧]- پیام زن (نشريۀ جمعیت انقلابی زنان افغانستان)، پیشین
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
