[چهره‌های فرهنگی و سیاسی افغانستان]
عمر ملکیار (زادۀ ۱٣۱٦ خ - )، دیپلمات افغان گوینده، خبرنگار و از مجریان نامدار صدای آمریکا (در بخش دری) است.
[↑] زندگی‌نامه
عمر ملکیار فرزند عبدالاحد ملكيار نوۀ برگد شهيد عبدالاحمد خان در سال ۱٣۱٦ خورشیدی در شهر هرات زاده شد. خانوادۀ او از قوم مهمند بود و در ولايت (استان) غزنی می‌زیستند. او هنوز بیش از پنج و نیم سال نداشت که وارد مكتب عالی حبيبيه شد و سال چهارم ابتدایی بود که پدرش به‌عنوان رئيس تنظيميۀ مشرقى منصوب شد. ملکیار ناگزیر شد آموزش خود را در یکی از مکاتب ابتدایی شهر جلال‌آباد ادامه دهد. او خود می‌گوید:
- «اين دوره كم‌وبيش چهار سال [به‌طول انجامید و] در زندگى من اثر بسيار عميق گذاشت و در آنجا پدر و مادر به ما ياد داد تا در بين مردم خود، همرنگ با فرزندان ساير مردم باشيم، با پاى پياده [به مدرسه] برويم، با همصنفان خود دوست و برادر باشيم، اين حرف پدر آويزه گوش من و برادر كوچكتر از من گرديد، كه شما بايد قدر مردم خود را بدانيد، زيرا همين مردم شريف افغانستان است كه از شما آقا و صاحب وغيره می‌سازد، ورنه چون شما يلان در سيستان فراوانند. بعدها من به اين شعر فردوسى بزرگ پى بردم كه گفته بود:
| رسـتم یلی بود در سیسـتان | منش ساختم رستم داستان |
ثمرۀ لطف این گفتار حكيمانۀ پدر را، من بعد از ساليان دراز زمانی كه افغانستان را به اصطلاح انقلاب ثور برباد داد و من وظيفه داشتم در پاكستان از وضع مجاهدين و مهاجرين براى راديو صداى امريكا گزارش تهيه كنم، در يافتم و دانستم»
در سال ۱٣۴٣ خورشیدی در وزارت امور خارجه افغانستان استخدام شد و در دفتر بایگانی اسناد (شعبۀ آرشیف) به‌کار پرداخت. در سال ۱٣۴٨، به‌عنوان عضو دفتر روابط اقتصادی به سفارت كبراى افغانی در بن فرستاده شد و حدود چهار سال و نیم به این خدمت ادامه داد. در این مدت با سه شخصیت برجسته دیپلمات افغانی: دكتر محمديوسف خان، عبدالرحمن پژواك و دكتر غلام‌فاروق خان همکاری داشت.
پس از پایان خدمت در سفارت كبراى افغانی در بن، به‌عنوان عضو هيأت افغانی به رياست دكتر محمديوسف و دكتر عبدالاحد سرابی وزير پلان سفرهای به دنمارك داشت. در بازگشت به افغانستان، در رياست تشريفات به‌عنوان عضو پذیرایی از سفیران خارجى مقيم كابل گماشته شد. بعدها، با حفظ سمت، امور دفتر وزير خارجه را نيز پيش می‌برد.
در سال ۱٣۵٦، سمت دبیر اول سفارت كبراى افغانستان در واشنگتن را بر عهده داشت. در سال ۱٣۵٧، پس از کودتای هفتم ثور، از خدمت در سفارت كبراى افغانستان استعفا داد و در آمریکا پناهنده سیاسی شد. در زمان صدارت حفیظ الله امین، خودسرانه وی را از حق تابعیت افغانی محروم کردند. 
مدت دو سال و نیم به‌عنوان راننده تاکسی مشغول به‌کار بود و در سال ۱٣۵۹ خورشیدی (۱۹٨٠ میلادی)، در بخش درى صداى امريكا براى افغانستان به‌عنوان خبرنگار به‌کار پرداخت. او می‌گوید:
- «در جريان مأموريت خود سه بار به پاكستان سفر نمودم و هر بار بيش از چهارماه براى تهيه گزارش از [مهاجران افغان در] آن كشور ماندگار شدم. در اين مدت با مردم خود از نزديك آشنايی يافته، در بين ما صميميت و صحبت بی‌شايبه به‌وجود آمد با قومندان‌هاى سرسپرده جهاد افغانستان، دوستی عميق بين ما ايجاد شد. آنانی كه زنده‌اند، اين خاطرات را به‌ياد دارند، باهم تماس داريم. من به همراهى مجاهدين و قومندان‌هاى گرامى جهاد واقعى افغانستان كه با شهامت و مردانگى و در برابر قدرت بزرگ نظامى جهان «قشون سرخ»، ايستادگى نموده و به قيمت خون و جان خود حماسه‌هاى به‌يادگار ماندند، سفر به كوهپايه‌هاى بلند براى ملاقات مجاهدين كه افسران روسى به آنان پناهنده شده بودند، از جمله همين خاطرات است كدام فرصت ديگرى از آن‌ها صحبت خواهم كرد. در جريان كارم با اعليحضرت شاه سابق، آقاى كرزى و شخصيت‌هاى گرامى افغانستان از هر طبقه‌اى، مصاحبه‌هاى انجام داده‌ام كه به اطلاع مردم شريف افغانستان رسانيده شده است.»
ملکیار از جوانی به ورزش علاقه‌مندی فراوان داشت، ابتدا به فوتبال روی آورد، سپس به بازى واليبال پرداخت و در این رشتۀ ورزشی وارد تيم ملى شد و در مسابقۀ تيم ملى افغانستان با تيم منتخب اتحادشوروى كه از تاجیكستان آمده بود، شرکت کرد و در آن برنده شد. پس از آن، به بازى تينس روى آورد و وارد تيم ملى شد. در این ورزش نیز در مسابقات خارج از كشور از جمله در کشورهای اتحاد شوروى، آلمان و هند شرکت كرد.
وی اکنون ایام بازنشستگی را در ایالت ويرجينيا با مطالعات اسلامی و نوشتن خاطرات خود سپری می‌کند. همسرش هاجر عمر ملكيار است و سه پسر به نام‌های قادر، داوود و طارق دارد.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است. اطلاعات این مقاله توسط عبدالکبیر وطندار فرستاده شد.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- برگرفته از نوشته ارسالی آقای عبدالکبیر وطندار در فیس بوک که برای دانشنامۀ آریانا ارسال شده است.
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ فیس بوک عبدالکبیر وطندار
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
