- واژه‌شناسی
- تاریخچه
- انواع رقص باله
- باله در ایران
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[هنر] [رقص]
باله (به فرانسوی: Ballet) نوعی رقص است. حرکات باله نیاز به ورزیده بودن بدن رقصنده در حد بسیار بالایی می‌باشد.
با وجود اصالت این هنر در فرهنگ‌های ملل مختلف (همانند مثلاً روسیه)، ریشه باله را شاید بتوان در ایتالیا یافت. اما در فرانسه بود که باله فرم و شکل امروزی را به‌خود گرفت[۱].
[↑] واژه‌شناسی
واژه فارسی «باله» برگرفته از واژه فرانسوی «بالت» (ballet) است که در حدود ۱٦٣٠ میلادی وارد زبان انگلیسی نیز شد. اما در واقع، صورت فرانسوی این واژه از کلمۀ ایتالیایی «balletto» یا به‌طور مختصر «ballo» اقتباس شده که از کلمه لاتینی «ballo» یا «ballare» گرفته شده است. قدیمی‌ترین شکل این واژه در زبان یونانی به‌صورت «βαλλίζω» با تلفظ «ballizo» به‌معنای «رقصیدن و پرش» است.
امروزه این رقص در زبان فارسی ایران «باله» و در زبان دری افغانستان «بالت» خوانده می‌شود.
در زبان فرانسه، به‌رقاصه زن «ballerina» گویند[٢] که در زبان فارسی به‌صورت بالِرین در آمده است. و به رقاص مرد «balleron» می‌گویند[٣].
[↑] تاریخچه
رقص باله، در دورۀ رنسانس (در اواخر قرن پانزدهم یا اوایل قرن شانزدهم) در کشور ایتالیا آغاز شد[۴]. سپس در فرانسه و انگلیس و بقیه نقاط جهان گسترش یافت. اما در فرانسه پیشرفت بیشتری داشت و در آن‌جا فرم و شکل امروزی را به‌خود گرفت[۵].
در سال ۱٦٦۱ میلادی در فرانسه اولین کلاس باله شروع شد[٦]. در سال ۱٦۷۱ پنج پوزیسیون اختراع شد و در سال ۱٦۸۱ رقاصه‌های زن برای اولین‌بار وارد عرصه شدند[٧].
از مراکز مشهوری که به‌نمایش آثار باله در تاریخ اختصاص داشته است می‌توان باله بولشوی و باله مارینسکی در روسیه، باله ملی فرانسه و باله ملی انگلستان را نام برد. امروزه بسیاری از کشورها دست‌کم یک سازمان ملی باله برای به‌نمایش درآوردن برترین استعدادهای خویش دارند. از ایزادورا دانکن، بالرین فرانسوی - آمریکایی به‌عنوان مادر رقص مدرن یاد می‌شود[٨].
[↑] انواع رقص باله
رقص باله از لحاظ زمانی به سه دسته تقسیم می‌شود: باله کلاسیک، باله نئوکلاسیک و باله مدرن[۹].
[↑] باله در ایران
باله ایران سرچشمه در روسیه تزاری دارد. برخی سرکیس جانبازیان را که تحصیلکرده لنینگراد بود، به‌عنوان پدر باله ایران یاد می‌کنند.[۱٠] با این‌حال روس‌ها در زمان قبل از کمونیسم در قزوین سالن باله تأسیس کرده بودند که امروزه عمارت شهرداری قزوین است. اولین کمپانی دولتی باله در ایران در سال ۱۹۶۹ بنام سازمان باله ملی ایران افتتاح شد که تا انقلاب سال ۵۷ در سطحی بین‌المللی فعال بود.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، در جمهوری اسلامی ایران باله از نظر شرعی حرام و تاریخ آن مختوم گشت.[۱۱] سازمان باله ملی ایران بعد از دو دهه سرانجام در سال ۲۰۰۲ در کشور سوئد از نو گشایش یافت[۱٢].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]- برای نخستین‌بار رقص باله از تمرین افراد برای شمشیربازی آغاز شد.
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
