فهرست مندرجاتبرندگان نوبل ۲۰۱۳
- برندگان نوبل پزشکی
- برندگان نوبل فیزیک
- برندگان نوبل شیمی
- برندگان نوبل ادبیات
- برندگان نوبل صلح
- برندگان نوبل اقتصاد
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
جایزه نوبل معتبرترین جایزهٔ علمی است که به‌یک دانشمند تعلق می‌گیرد[۱]. این جایزه، در سال ۱۸۹۵، به‌وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به‌دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد[٢]. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات، جایزه نوبل اقتصاد و صلح؛ به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند.[٣]
دهم دسامبر سالمرگ آلفرد نوبل بنیان‌گزار این جایزه است که در سال ۱۸۹۶ درگذشت. بر اساس اعلام آکادمی نوبل جوایز ۲۰۱۳ به این صورت اعلام خواهد شد: برندگان نوبل پزشکی، دوشنبه پانزدهم مهر؛ برندگان نوبل فیزیک، سه‌شنبه شانزدهم مهر؛ برندگان نوبل شیمی، چهاشنبه هفدهم مهر؛ برندگان نوبل ادبیات، پنج‌شنبه هجدهم مهر؛ برندگان نوبل صلح، جمعه نوزدهم مهر؛ و برندگان نوبل اقتصاد دوشنبه بیست و دوم مهر ۱۳۹۲ خورشیدی[۴].
[↑] برندگان نوبل پزشکی
آکادمی نوبل سوئد برندگان نوبل پزشکی و فیزیولوژی سال ۲۰۱۳ را اعلام کرد: جیمز راتمن، رندی شکمن از آمریکا و توماس زودهوف از آلمان که هر سه در دانشگاه‌های آمریکا تحقیق می‌کنند، به‌طور مشترک برندهی جایزه امسال شده‌اند.
از چپ به راست: جیمز راتمن، رندی شکمن و توماس زودهوف
این آکادمی جایزه امسال را به سبب «کشف سیستم تنظیم خودکار نقل و انتقال وزیکل‌ها در سلول» به این سه دانشمند داده است.
جیمز راتمن ۶۲ سال دارد و استاد دانشگاه ییل است، شکمن ۶۴ ساله در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی تحقیق می‌کند و زودهوف از سال ۲۰۰۸ به دانشگاه استنفورد ملحق شده است.
پروفسور شکمن در بیانیه‌ای که منتشر کرد گفت: «اولین واکنش من این بود؛ وای خدای من. البته دومین واکنش من باز هم همین بود.»
کشف این سه دانشمند تأثیر بسیار مهمی در شناخت مکانیسم انتقال مواد (از جمله هورمون‌ها و آنزیم‌ها) به داخل و خارج سلول دارد و می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های دستگاه عصبی، بیماری‌های سیستم ایمنی و دیابت تحولی ایجاد کند.
«هر سلول مانند کارخانه‌ای است که مواد مختلفی تولید می‌کند و این مواد به خارج سلول حمل می‌شوند مثلاً انسولین در داخل سلول ساخته می‌شود و بعد از داخل سلول به جریان خون منتقل می‌شود؛ یا مواد شیمیایی که ناقل عصبی (نوروترنسمیتر) نامیده می‌شوند از یک سلول به سلول دیگر حرکت می‌کنند. این مولکول‌ها در بسته‌بندی‌های کوچکی حمل می‌شوند که به آن‌ها وزیکل می‌گویند.»
به گفته کمیته نوبل پروفسور شکمن گروهی از ژن‌ها را کشف کرد که برای نقل و انتقال وزیکل‌ها ضروری هستند، پروفسور راتمن نشان داد پروتئین‌ها چگونه به‌غشا هدف متصل می‌شوند (مثل غزنی که دو طرف زیپ را به‌هم وصل می‌کند) و پروفسور زودهوف کشف کرد وزیکل‌ها چگونه با دقتی شگفت‌انگیز محتوای خود را آزاد می‌کنند.
این سه نفر برنده ۱.۲۵ میلیون دلار (هشت میلیون کرون سوئد) جایزه نقدی شده‌اند. جایزه امسال به‌دلیل بحران اقتصادی دو میلیون کرون کمتر از مبلغی است که از سال ۲۰۰۱ تاکنون پرداخت شده است.
بر اساس سنت آکادمی نوبل، جایزه این سه دانشمند روز ۱۹ آذر (۱۰ دسامبر) در مراسمی رسمی در استکهلم به آن‌ها اعطا می‌شود[۵].
[↑] برندگان نوبل فیزیک
آکادمی نوبل سوئد برندگان نوبل فیزیک ۲۰۱۳ را معرفی کرد و پیتر هیگز بریتانیایی استاد ۸۴ ساله دانشگاه ادینبوروی اسکاتلند و فرانسوا انگلرت بلژیکی استاد ۸۰ ساله دانشگاه آزاد بروکسل برنده جایزه امسال شدند.
پرفسور هیگز (راست) و پروفسور انگلبرت پیش از کنفرانس خبری در سرن
در سال ۲۰۱۲
برای دریافت جایزه امسال بسیاری بر این عقیده بودند که این دو دانشمند شایسته‌ترین افراد برای دریافت نوبل هستند.
آکادمی نوبل سوئد در بیانیه‌ای گفت نظریه این دو دانشمند که «حور اصلی مدل استاندارد در فیزیک ذرات است توضیح می‌دهد که جهان چگونه ساخته شده است.»
مدل استاندارد، نظریه‌ای که در دهه شصت و هفتاد میلادی از ترکیب نظریه نسبیت انشتین و نظریه کوانتوم حاصل شد توضیح می‌دهد که «همه چیز از گل و انسان گرفته تا سیارات و ستارگان از چند ذره بنیادی ساخته شده‌اند.»
احتمال این که هیگز و انگلرت برنده نوبل امسال شوند سال گذشته قوت گرفت؛ زمانی که در برخورددهنده هادرونی بزرگ (LHC) که در سرن سوییس قرار دارد آزمایشی انجام شد که به گفته دانشمندان، دانش فیزیک نظری را تغییر داد.
پروفسور پیتر هیگز استاد دانشگاه ادینبوروی اسکاتلند است
دانشمندان پروتون‌ها (گروهی از ذرات تشکیل‌دهنده هسته اتم) را تا سرعت نور شتاب دادند و ذرات کوچک‌تری را که در این برخورد ایجاد شد بررسی کردند، به امید این‌که برخی پرسش‌های اساسی را پاسخ دهند و ذره موسوم به بوزون هیگز را پیدا کنند.
بر اساس نظریه موسوم به مدل استاندارد، تمام مواد از ذراتی بنیادی ساخته شده‌اند: شش کوارک و شش لپتون. کوارک‌ها به‌عنوان نمونه پروتون‌ها و نوترون‌ها را شکل می‌دهند و لپتون‌ها هم به‌عنوان مثال الکترون‌ها و نوترینوها را (نوترینو لپتون بدون بار است). فیزیکدان‌ها فکر می‌کنند کوارک‌ها و لپتون‌ها را نمی‌توان به اجزای کوچک‌تری خرد کرد.
دانشمندان چهار نیروی بنیادی طبیعت را هم‌نیروی هسته‌ای ضعیف، نیروی هسته‌ای قوی، جاذبه یا گرانش و نیروی الکترو مغاطیسی می‌دانند.
بر اساس مدل استاندارد این چهار نیرو هر کدام یک ذره معادل دارند به‌نام بوزون که در واقع گروهی از بوزون‌ها این نیروها را به ماده منتقل می‌کنند. برای این‌که این نیروها به ماده منتقل شوند تمام ذرات بنیادی باید از میدانی بگذرند به‌نام میدان هیگز.
نمایی گرافیکی از آزمایش برخورد پروتون با پروتون در شتابدهنده سرن
در سال ۲۰۱۲
اما خود این میدان هیگز هم به یک ذره حامل نیاز دارد که به بوزون هیگز معروف است. این ذره قطعه‌ی گمشده مدل استاندارد بود که سال گذشته به این نتیجه رسیدند که آن را یافته‌اند، یعنی همان چیزی را که این دو دانشمند در سال ۱۹۶۴ وجود آن پیش‌بینی کرده بودند.
به‌عبارت دیگر ثابت شد ذرات بنیادی چگونه در داخل اتم در میدان‌های ناپیدایی قرار می‌گیرند و همکنشی ذرات و میدان‌ها سبب می‌شود ذرات بنیادی جرم پیدا کنند. به این ترتیب صحت مدل استاندارد و نظریه‌ی «انفجار بزرگ» (بیگ بنگ) پس از چند دهد تقریباً اثبات شد.
پروفسور فرانسوا انگلرت و همکارش روبر برو (که در سال ۲۰۱۱ درگذشت) نخستین کسانی بودند که در این زمینه مقاله منتشر کردند اما پروفسور پیتر هیگز چند هفته بعد مقاله‌ای منتشر کرد و در آن برای اولین‌بار وجود ذره هیگز بوزون را پیش‌بینی کرد.
کمی بعد کارل هیگن و جرالد گورالنیک آمریکایی و تام کیبل بریتانیایی نتیجه تحقیقات خود را منتشر کردند و مجموع کار این داشمندان نظریه فعلی را شکل داد.
پروفسور هیگز و انگلبرت برنده هشت میلیون کرون سوئد معادل ۱.۲۵ میلیون دلار شدند[٦].
[↑] برندگان نوبل شیمی
روز جمعه، ١٧ مهرماه ١٣٩٢ (٩ اکتبر)، آکادمی سلطنتی سوئد اعلام کرد که جایزه نوبل سال ٢٠١٣، در رشته شیمی به مارتین کارپلوس، مایکل لویت و آریه وارشل، پژوهشگران آمریکایی اعطا شده است.
از راست به چپ: وارشل، لویت و کارپلوس مشترکاً برنده جایزه نوبل در رشته شیمی شدند
این سه پژوهشگر تحقیقاتی را در دهه ١٩٧٠ میلادی به جریان انداختند که به کشف فرآیندهای شیمیایی مانند نحوه‌ی تصفیه‌ی دود اگزوز اتومبیل و چگونگی فتوسنتز در برگ سبز گیاهان منجر شد.
آکادمی سلطنتی سوئد گفته است که تحقیقات این سه نفر در زمینه ساخت الگوهای جامع کامپیوتری به درک بهتر فعل و انفعالات پیچیده‌ی شیمیایی و در نتیجه، رسیدن به دستاوردهایی مهم از جمله کشف داروهای جدید کمک کرده است.
هر سه برنده جایزه نوبل در خارج از ایالات متحده متولد شده اما بعداً، شهروندی آمریکا را دریافت کرده‌اند.
مارتین کارپلوس، ٨٣ ساله، متولد اتریش و دارای تابعیت مضاعف اتریشی و آمریکایی است و در دانشگاهای استراسبورگ فرانسه و هاروارد آمریکا تدریس می‌کند.
مایکل لویت، ٦٦ سال دارد و دارای تابعیت مضاعف بریتانیایی و آمریکایی است و کرسی استادی مدرسه پزشکی دانشگاه استانفورد آمریکا را در اختیار دارد و آریه وارشل، ٧٢ ساله، شهروند آمریکا و اسرائیل است و با دانشگاه کالیفرنیایی جنوبی در لس آنجلس همکاری می‌کند.
جایزه شیمی نوبل سال ٢٠١٣ به ورود آزمایش‌های شیمی به حوزه‌ی فضای سایبری ارتباط دارد و این جایزه یک میلیون و دویست هزار دلار ارزش دارد که امسال به‌طور مساوی بین برندگان تقسیم می‌شود.
پرفسور لویت در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که اعظای این جایزه به‌منزله شناسایی تحقیقاتی است که او در سن ٢٠ سالگی و حتی قبل از دریافت درجه دکترا انجام داده بود.
در مورد انتخاب این تحقیقات برای دریافت جایزه نوبل، وی گفت: «دلیل این بود که من در زمان مناسب در محل مناسب بودم و شاید هم چند فکر جدید هم در سرم داشتم.»
پرفسور وارشل نیز گفت که تحقیقاتی که باعث اعطای جایزه نوبل شد «شامل تکمیل روشی کامپیوتری برای بررسی ساختار پروتئین‌ها و درک آن بوده است.»
تحقیقات مارتین کارپلوس و آریه وارشل در دهه ١٩٧٠ به‌ساختن یک الگوی کامپیوتری منجر شد و بعدها، وارشل با همکاری مایکل لویت در تحقیقاتی در دانشگاه کمبریج، بریتانیا، یک برنامه کامپیوتری برای مطالعه آنزیم‌ها ساخت.[٧]
[↑] برندگان نوبل ادبیات
آکادمی نوبل سوئد آلیس مونرو نویسنده کانادایی را به‌عنوان برنده جایزه ادبیات ۲۰۱۳ معرفی کرد. او سیزدهمین زنی است که برنده نوبل ادبیات شده است.
آکادمی نوبل نویسنده‌ی کانادایی را «استاد داستان کوتاه معاصر» لقب داد و از او به‌خاطر «داستان‌های که با ظرافت نوشته شده و ویژگی آن‌ها روشنی و واقعیت روان‌شناختی است» تقدیر کرد.
پیتر انگلوند، دبیر دایمی آکادمی نوبل سوئد در گفتگو با خبرنگاران داستان‌های آلیس مونرو را درباره‌ی «آدم‌های کوچک و احساسات بزرگ» توصیف کرد.
داستان‌های مونرو به موضوعات انسانی که بیشتر در زادگاهش اونتاریو می‌گذرد، اختصاص دارد. به این نویسنده ۸۲ ساله لقب چخوف کانادا داده‌اند.
آکادمی نوبل سوئد، معمولاً نیم‌ساعت پیش از اعلام، به‌خود برنده اطلاع می‌دهد اما موفق نشده با خانم مونرو تماس بگیرد و برایش پیغام تلفنی گذاشته است.
پس از اعلام نام آلیس مونرو، مارگارت اتوود نویسنده‌ی معروف کانادایی در توئیتر خود را با «هورا» واکنش نشان داد.
شماری از مجموعه داستان‌های خانم مونرو به‌فارسی ترجمه شده است از جمله «گریزپا»، «پاییز داغ»، «رویای مادرم»، «دورنمای کاسل‌راک»، «عشق زن خوب»، «فرار» و «خوشبختی در راه است».
مژده دقیقی، مترجم دو مجموعه‌ی از آثار آلیس مونرو در گفت‌وگو با بی بی سی فارسی گفت: «داستان کوتاه مخاطب خاص دارد ولی کاری که آلیس مونرو موفق شده مخاطب عام و خاص را به‌داستان‌های خود جلب کند.»
خانم مونرو، در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد تحت عمل جراحی بای‌پاس قرار گرفته و برای سرطان تحت درمان است. او علاقه‌ای به این‌که در مرکز توجه قرار بگیرد، ندارد و به‌ندرت حاضر به مصاحبه با رسانه‌ها شده است.
آلیس مونرو، داستان‌نویس را از نوجوانی آغاز کرد و نخستین داستانش با نام «ابعاد سایه» را در سال ۱۹۵۰ منتشر کرد، او در آن‌زمان در دانشگاه اونتاریوی غربی در رشته‌ی زبان انگلیسی تحصیل می‌کرد.
اولین مجموعه‌ی قصه او، «رقص سایه‌های شاد» در ۱۹۶۸ منتشر شد که جایزه‌ی «فرماندار کل کانادا»، معتبرترین جایزه‌ی داستان‌نویسی کانادا را نصیبش کرد.
موضوع اولین داستان‌های او تفاوت تجربه شخصی او - که در شهری سنتی و محافظه‌کار بزرگ شده بود - با تحولات اجتماعی دهه شصت میلادی بود.
او در سال ۲۰۰۹، برندهی جایزه من‌بوکر برای مجموعه‌ی آثارش شد و سه بار نیاز جایزه‌ی «فرماندار کل کانادا» را برده است.
خانم مونرو، اوایل امسال اعلام کرد که «جان شیرین» که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد آخرین اثر او خواهد بود.
از دیگر آثار او می‌توان به «پیشرفت عشق»، «زندگی دختران و زنان» و «نفرت، دوستی، زناشویی، عشق و ازدواج» اشاره کرد.
آلیس مونرو، بعد از سال بیلو که در سال ۱۹۷۶ نوبل ادبی را برد اولین نویسنده‌ی کانادایی است که برندهی این جایزه شده است. جایزه سال گذشته را مو ین، نویسنده‌ی چینی برده بود.
جایزه نقدی که به خانم مونرو تعلق می‌گیرد هشت میلیون کرون سوئد معادل ۱.۲۵ میلیون دلار است[٨].
امیر حکاک (از بی‌بی‌سی): آکادمی نوبل آلیس مونرو را «استاد داستان کوتاه» معرفی کرده است و به این ترتیب، از این پس می‌توان امیدوار بود داستان کوتاه در جهان جدی‌تر گرفته شود. داستان کوتاه از قضا با شتاب روزگار ما و کم‌حوصلگی آدم‌ها بیشتر جور در می‌آید اما شاید بتوان گفت هنوز تا رسیدن به حقش در دنیای ادبیات فاصله دارد - کمتر پیش آمده مجموعه‌ی داستانی در فهرست پُرفروش‌های روز قرار بگیرد و هنوز بیشتر ناشران به چاپ رمان راغب‌ترند؛ اما مگر جز این است که شماری از بزرگ‌ترین نویسندگان کلاسیک و معاصر جهان این قالب را نه تنها آزموده‌اند، که به اوج هم رسانده‌اند. کمتر نویسنده‌ای است که از داستان‌های کوتاه چخوف چیزی نیاموخته باشد و کمتر خواننده‌ای است که از خواندن داستانی از همینگوی، جان آپدایک و ریچارد فورد لذت نبرده باشد. آلیس مونرو، از مهم‌ترین داستان کوتاه‌نویسان امروز است؛ او که بیش از شصت سال است داستان می‌نویسد، چندی پیش گفت که «جان شیرین» که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، آخرین کتابش خواهد بود. غمی نیست؛ او اکنون داستان کوتاه را به رفیع‌ترین قله‌ای که می‌شود، برکشیده است[۹].
[↑] برندگان نوبل صلح
روز جمعه، ١٩ مهر (١١ اکتبر)، در اسلو، پایتخت نروژ، اعلام شد که کمیته صلح نوبل، «سازمان منع تسلیحات شیمیایی» را به‌عنوان برندهی جایزه صلح نوبل برای سال ٢٠١٣ تعیین کرده است.
جایزه صلح نوبل به سازمان منع استفاده از تسلیحات شیمیایی اعطا شده است
برندگان جوایز نوبل در سایر رشته‌ها توسط کمیته‌های اعطای جایزه نوبل در سوئد تعیین و اعلام می‌شوند، اما تعیین برندهی جایزه صلح نوبل برعهده یک کمیته پنج نفره منتخب پارلمان نروژ است.
برای سال جاری، علاوه بر سازمان منع تسلیحات شیمیایی، ملاله یوسف‌زی، دختر پاکستانی به‌خاطر دفاع از حق تحصیل دختران، دنیس ماکوگ، پزشک متخصص زنان در جمهوری کنگو به‌دلیل تلاش برای حمایت از قربانیان تجاوز، و چلسی (برادلی) منینگ، نظامی آمریکایی به‌خاطر قراردادن ده‌ها هزار سند محرمانه دولت آمریکا در اختیار سایت ویکی‌لیکس از جمله نامزدهای دریافت جایزه‌ی صلح نوبل بودند.
همچنین از مگی جبران، کارشناس کامپیوتر مصری که با رها کردن شغل دانشگاهی و انتخاب جامه رهبانیت، یک بنیاد خیریه را برای کمک به کودکان ایجاد کرد و سوتلانا گانوشینکا، استاد سابق ریاضیات در روسیه که به‌عنوان مدافع حقوق بشر فعالیت داشته، به‌عنوان دیگر نامزدهای دریافت این جایزه نام برده می‌شد.
در میان برندگان جوایز صلح نوبل در سال‌های گذشته، شماری از شخصیت‌های برجسته سیاسی و اجتماعی جهان و همچنین نهادهای فعال در زمینه صلح دیده می‌شوند.
چند رئیس جمهوری آمریکا، از جمله تئودور روزولت، وودرو ویلسون، جیمی کارتر و باراک اوباما، همچنین انور سادات رئیس جمهوری پیشین مصر همراه با مناخیم بگین، نخست وزیر اسرائیل، یاسر عرفات، رهبر فقید فلسطینیان همراه با ایتزاک رابین، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، نلسون ماندلا و وللم دکلرک، رئیسان جمهوری پیشین آفریقای جنوبی، لخ والسا، رئیس جمهوری پیشین لهستان، و میخائیل گورباچف، آخرین رئیس جمهوری شوروی، از جمله شخصیت‌های سیاسی برندهی جایزه نوبل بوده‌اند.
دالای لاما، رهبر بوداییان تبت، آنگ سان سوچی، فعال سیاسی برمه‌ای، و شیرین عبادی، حقوقدان ایرانی مدافع حقوق بشر از دیگر شخصیت‌هایی هستند که این جایزه‌ی را دریافت کرده‌اند.
همچنین شماری از نهادهای جهانی مانند کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، اتحادیه جهانی سازمان‌های صلیب سرخ و هلال احمر، صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، نیروی پاسدار صلح سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز به‌دلیل فعالیت‌شان در راستای پیشبرد صلح برنده این جایزه شده‌اند.
جایزه نوبل یک میلیون و دویست و پنجاه هزار دلار ارزش دارد و مراسم اعطای جایزه در اسلو، پایتخت نروژ برگزار خواهد شد.
سازمان منع تسلیحات شیمیایی یک نهاد بین‌دولتی است که در سال ١٩٩٧ میلادی و براساس کنوانسیون منع تسلیحات شیمیایی ایجاد شد. مقر این سازمان در شهر لاهه، هلند، واقع است و تشکیلات آن تحت نظر دولت‌های امضاکننده کنوانسیون منع تسلیحات شیمیایی اداره می‌شود.
وظیفه‌ی اصلی سازمان منع تسلیحات شیمیایی شامل امحای تسلیحات تجهیزات و تسلیحات شیمیایی و امکانات تولید آن‌ها، بازرسی از کشورهای امضاکننده کنوانسیون به منظور حصول اطمینان از عمل به تعهدات آن‌ها و تلاش برای حسن اجرای مفاد کنوانسیون است.
این سازمان زیر نظر شورای اجرایی به ریاست مدیرکل سازمان اداره می‌گردد. اعضای هیات اجرایی و شخص مدیرکل توسط کنفرانس کشورهای عضو برگزیده می‌شوند.
در حال حاضر، احمد اوزومجو، دیپلمات ترکیه‌ای، مدیرکل این سازمان است. وی پیشتر در هیات‌های نمایندگی کشورش در اسرائیل، سوریه و پیمان ناتو عضویت داشته و از ژوئیه سال ۲۰۱۰، مدیریت کل سازمان منع تسلیحات شیمیایی را برعهده داشته است.
احمد اوزومجو از سه سال پیش مدیرکل سازمان بوده است
سازمان منع تسلیحات شیمیایی از نهادهای وابسته به سازمان ملل محسوب نمی‌شود اما در زمینه‌‌ی نظارت بر جلوگیری از گسترش تسلیحات شیمیایی، با سازمان ملل همکاری نزدیک دارد. در سال ٢٠٠٠ میلادی، بین این دو سازمان یک توافقنامه همکاری نیز امضا شد.
در هفته‌های اخیر، این سازمان به‌دلیل مسئولیتی که در اجرای توافقنامه خلع سلاح شیمیایی سوریه بر عهده گرفته مورد توجه رسانه‌های خبری قرار داشته است.[۱٠]
[↑] برندگان نوبل اقتصاد
آکادمی نوبل سوئد برندگان نوبل اقتصاد ۲۰۱۳ را اعلام کرد و یوجین فاما، لارس پیتر هانسن و رابرت شیلر هر سه از آمریکا برندهی جایزه امسال شدند. فاما و هانسن استادان دانشگاه شیکاگو و شیلر استاد دانشگاه ییل هستند. این دانشمندان به گفته آکادمی نوبل برای «تحلیل تجربی قیمت دارایی» برندهی جایزه امسال شدند.
از چپ: یوجین فاما، لارس پیتر هانسن و رابرت شیلر برندگان نوبل اقتصاد ۲۰۱۳
آن‌ها روش‌هایی نو برای بررسی قیمت سهام، اوراق قرضه و دیگر اشکال دارایی ارائه کردند. روش پیشنهادی آن‌ها اکنون به روش استاندارد در تحقیقات دانشگاهی بدل شده و هم برای تدوین تئوری‌های جدید و هم سرمایه‌گذاری حرفه‌ای سودمند است. آکادمی نوبل معتقد است این سه نفر «درک فعلی ما را از قیمت دارایی شکل داده‌اند.»
آکادمی نوبل از یوجین فاما، به این دلیل تقدیر کرد که نشان‌داد قیمت سهام را در کوتاه‌مدت نمی‌توان پیش‌بینی کرد زیرا داده‌های جدید بسرعت بر قیمت تاثیر می‌گذارند. به گفته این آکادمی کار پروفسور فاما تأثیر عمیقی بر تحقیقات در این زمینه گذاشته و عملکرد بازار را تغییر داده است.
پروفسور هانسن، روشی آماری ارائه کرده است که امکان آزمایش نظریه‌های قیمت‌گذاری را فراهم می‌کند.
پروفسور شیلر، هم به‌دلیل کاری که در دهه‌ی هشتاد میلادی انجام داد، برندهی جایزه‌ی امسال شد، او متوجه شد قیمت سهام بیشتر از سود آن نوسان دارد.
در کنفرانس خبری برای اعلام نام برندگان، با پروفسور شیلر تلفنی تماس گرفته شد. پروفسور شیلر گفت با توجه به این‌که افراد زیادی شایسته این جایزه بودند، انتظار بردن نوبل امسال را نداشته است. پروفسور شیلر گفت هدفش این است که با کمک اقتصاد به بشریت خدمت کند.
با اعطای این جایزه، هفته نوبل سال ۲۰۱۳ به‌پایان رسید. نوبل اقتصاد جایزه‌ی در وصیت‌نامه آلفرد نوبل وجود نداشت و بانک مرکزی سوئد در سال ۱۹۶۸ این جایزه را به پنج جایزه اصلی اضافه کرد و اولین نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ اعطا شد.
جایزه برندگان امسال ۸ میلیون کرون سوئد معادل ۱.۲۵ میلیون دلار است. در ده سال گذشته نوبل اقتصاد در قبضه‌ی آمریکایی‌ها بوده و از بیست برنده، هفده نفر آنان آمریکایی بوده‌اند. سال گذشته، آلوین راث و لوید شیپلی از آمریکا برندهی این جایزه شدند.
در میان کسانی که بخت بردن نوبل اقتصاد امسال را داشتند، نام پرفسور محمدهاشم پسران استاد دانشگاه‌های کمبریج و کالیفرنیای جنوبی دیده می‌شد.[۱۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی تهیه و ترتیب شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- احسان سنایی، آیا جایزه‌ی نوبل احتیاج به بازبینی دارد؟، وب‌سایت رادیو زمانه
[٢]- جایزه نوبل، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٣]- احسان سنایی، پیشین
[۴]- برندگان نوبل پزشکی ۲۰۱۳ اعلام شدند، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): دوشنبه ٢٧ اکتبر ٢٠۱٣ - ۱۵ مهر ۱٣۹٢
[۵]- همان‌جا
[٦]- برندگان نوبل فیزیک ۲۰۱۳ معرفی شدند، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): سه‌شنبه ٠٨ اکتبر ٢٠۱٣ - ۱٦ مهر ۱٣۹٢
[٧]- برندگان جایزه نوبل شیمی اعلام شدند، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): چهارشنبه ٠۹ اکتبر ٢٠۱٣ - ۱٧ مهر ۱٣۹٢
[٨]- آلیس مونرو نویسنده کانادایی نوبل ادبیات ۲۰۱۳ را برد، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): پنج‌شنبه ۱٠ اکتبر ٢٠۱٣ - ۱٨ مهر ۱٣۹٢
[۹]- همان‌جا
[۱٠]- سازمان منع تسلیحات شیمیایی برنده جایزه صلح نوبل شد، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): جمعه ۱۱ اکتبر ٢٠۱٣ - ۱۹ مهر ۱٣۹٢
[۱۱]- برندگان نوبل اقتصاد ۲۰۱۳ معرفی شدند، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): دوشنبه ۱۴ اکتبر ٢٠۱٣ - ٢٢ مهر ۱٣۹٢
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن)
□ وب‌سایت رادیو زمانه
□ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
□ 1
