فهرست مندرجاتبرنابا حواری گمشدۀ عیسی
بخش هفتم
- چرا یوحنا بر خلاف ادعای مسیحیان، «حواری محبوب» نیست؟
- اناجیل چهارگانه، گزارش شاهدان عینی نیستند
- برنابا، حواری محبوب عیسی
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[↑] چرا یوحنا بر خلاف ادعای مسیحیان، «حواری محبوب» نیست؟
تفسیر مسیحیان در خصوص دو جمله انتهایی انجیل یوحنا ، این است که نویسنده در انتها به‌شخص خود اشاره کرده و می‌گوید منم آن کسی که حواری محبوب عیسی بود، و چون از قبل می‌دانیم که نویسنده این انجیل همان یوحنای حواری است لذا حواری محبوب عیسی(ع) همان یوحنا است. اما این ادعای علمای مسیحی چند ایراد دارد:
۱- نویسنده انجیل چهارم همواره از حواری محبوب به‌عنوان سوم شخص یاد کرده است و در انتها نیز بر صدق گفتار «او» شهادت می‌دهد و می‌گوید: «می‌دانیم که شهادت او راست است». لهذا نمی‌توان گفت که نویسنده خود را منظور داشته و بر صدق گفتار خود شهادت داده است. زیرا در همین انجیل از قول حضرت عیسی(ع) آمده است: «اگر من بر خود شهادت دهم، شهادت من راست نیست» (یوحنا: باب ۵، آیۀ ٣٠). و این البته یک مسئله عقلی نیز هست که شاهد باید غیر از مشهودٌ علیه باشد. بنابراین، این که علمای مسیحی مدعی هستند که نویسنده در انتها، خود را حواری محبوب معرفی کرده است در واقع ادعای گزافی نموده‌اند که متن انجیل یوحنا نیز آن را برنمی‌تابد. به‌عبارت دیگر نویسنده چنین ادعایی نداشته است.
٢- نویسنده انجیل یوحنا حتی در انتها نیز نام خود را ذکر نکرده است پس از کجا می‌توان فهمید که او کیست؟ اگر پاسخ گویند که از تیتر و عنوان رساله که در ابتدا نوشته است: «انجیل یوحنا» می‌توان او را شناخت، آنگاه خواهیم گفت که در کتابت‌های قدیم تیتر زدن به‌شیوه امروز مرسوم نبوده و عنوان «انجیل یوحنا» که در ابتدای رساله آمده است در واقع جزو متن و نوشته کاتب نیست. عنوان هر چهار انجیل در متن یونانی آن اینطور است: انجیل منسوب به‌متی،[۱] انجیل منسوب به‌مرقس، انجیل منسوب به‌لوقا، انجیل منسوب به‌یوحنّا.
٣- در انتهای انجیل یوحنا، نویسنده عاقبت حواری محبوب را از قول عیسی(ع) پیشگویی کرده و سپس متن خود را به‌شهادت و نوشته او مستند می‌کند و می‌گوید: او بود که این وقایع زندگی عیسی(ع) را نوشت و همه ما او را می‌شناسیم و می‌دانیم که شهادت او راست است. نویسنده قبلاً نیز در باب ۱۹، آیۀ ٣۵ به‌صدق شهادت این حواری محبوب تأکید کرده بود. به‌عبارت دیگر، نویسنده انجیل یوحنا اذعان کرده است که او متن خود را از روی انجیلی که آن حواری محبوب نوشته، استنساخ کرده است، و لذا از ما می‌خواهد باور کنیم که انجیل او مطابق انجیل حواری محبوب و گواهی او نوشته شده است (در این خصوص در ادامه سخن خواهیم گفت).
جمله انتهایی انجیل نیز مؤید همین سخن ما است، زیرا می‌گوید: «و دیگر کارهای بسیار، عیسی به‌جا آورد که اگر فرداً فرداً نوشته شود گمان ندارم که جهان هم گنجایش نوشته‌ها را داشته باشد». این جمله نیز دلالت دارد که نویسنده انجیل چهارم فقط بخش‌هایی از انجیل حواری محبوب را رونویسی کرده و بسیاری را فرو گذاشته است. اگر اینچنین باشد متن انجیل حواری محبوب، باید چندین برابر انجیل یوحنا باشد.
لذا نتیجه می‌شود که اولاً آن حواری محبوب، علم کتابت می‌دانسته است. یعنی طبق فرامین تورات قاعدتاً او باید از سبط لاوی بوده و درس کهانت خوانده باشد. ثانیاً وی نویسنده انجیل حقیقی (سرگذشت و سخنان حضرت عیسی) است و نویسندگان سایر اناجیل همچون انجیل یوحنا از روی آن استنساخ کرده‌اند. ثالثاً آن حواری محبوب به‌هنگام رجعت عیسی(ع)، با آن حضرت همراه خواهد بود تا برهانی باشد بر مخالفانی که نوشته‌های او را جعل و تحریف کرده‌اند.
[↑] اناجیل چهارگانه، گزارش شاهدان عینی نیستند
مسیحیان به‌طور سنتی معتقدند که نویسنده اناجیل اول و چهارم، دو حواری عیسی(ع) یعنی متی و یوحنا هستند. در حالی که متن این دو انجیل چنین ادعایی ندارند و همان‌طور که گفتیم نویسنده انجیل یوحنا خود را ناظر عینی نمی‌داند و اصولاً هیچ کدام از اناجیل گزارش یک شاهد عینی نیست. در خصوص انجیل متی نیز واضحاً دیده می‌شود که نویسنده از متّای باجگیر به‌عنوان سوم شخص یاد کرده:
چون عیسی از آن‌جا می‌گذشت مردی را مسمّی به‌متی، به‌باجگاه نشسته دید. بدو گفت مرا متابعت کن. در حال برخاسته از عقب وی روان شد (متی: باب ۹، آیۀ ۹).
اگر نویسنده انجیل متی، آن‌طور که مسیحیان ادعا می‌کنند همین متّای باجگیر بود نویسنده بایست جمله‌ای شبیه به‌این می‌نوشت: «من در باجگاه نشسته بودم که عیسی آمد و خطاب به‌من گفت: مرا متابعت کن». پس می‌توان حکم کرد که نویسنده انجیل متّی با یکی از حواریون به‌نام متّای باجگیر ، صرفاً تشابه اسمی دارد. خصوصاً که نویسنده در هیچ‌کجا از متن انجیل ، خود را معرفی نکرده است.
در یک متن مقدس نویسنده باید در ابتدا خود را معرفی کند تا مردم بدانند که او چه سمت و مقامی دارد. اهمیت این معرفی به‌آن است که یک متن مقدس با ایمان مردم سروکار دارد و لذا مردم باید مطالب دینی را از منشأ درست بگیرند. سیزده رساله از پولس در عهد جدید وجود دارد که اولین کلمه در همه آن‌ها نام «پولس» است. (این مطلب در اصل یونانی این رساله‌ها دیده می‌شود و در ترجمه فارسی آن‌ها نیز عیناً رعایت شده است). اگر کسی در هیچ کجا از یک متن دینی، خود را معرفی نکرده باشد پس معلوم می‌شود که او در آن دین، سمت و منصبی نداشته و صرفاً یک نویسنده و گزارشگر است. نویسندگان انجیل‌های اول و چهارم که به‌دو نفر از حواریون به‌نام‌های متی و یوحنا منسوبند در هیچ‌کجا از متن، خود را معرفی نکرده‌اند. مضافاً که متن این انجیل‌ها نیز گزارش یک شاهد عینی نیستند. چه بسا که اناجیل دوم و سوم که به‌مرقس و لوقا منسوبند وقایع را بهتر از این دو انجیل نقل کرده‌اند. مانند وقایع خرابی اورشلیم در باب‌های ٢۴ و ٢۵ انجیل متی که با حوادث روز جزا مشتبه شده و‌هاکس در قاموس این خطا را به‌حضرت عیسی(ع) نسبت داده و نوشته است:
بسیار از اوقات پیغمبران امورات آینده را بدون تمییز زمان مشاهده می‌نمودند چنان‌که حوادث وقایع قریب‌العهد به یکسان به‌نظرشان می‌آمد ... و از این قبیل مشتبه شدن خرابی اورشلیم به‌حوادث روز جزا متی [باب‌های] ٢۴ و ٢۵.[٢]
در حالی که انجیل لوقا در باب ٢۱ این وقایع را به‌درستی ضبط کرده است.
اگر نویسندگان اناجیل، ناظر درجه اول نیستند پس آن‌ها با تکیه بر چه منبعی به‌نگارش انجیل خود اقدام کرده‌اند؟ محققان مسیحی پس از پژوهش فراوان به‌این نتیجه رسیدند که اناجیل اربعه مسیحی از روی انجیل مأخذ دیگری که ایشان آن را Q نامیدند استنساخ شده‌اند. و ما لااقل درباره انجیل چهارم همین را اثبات کردیم که نویسنده انجیل یوحنا (که با یوحنای حواری تشابه اسمی دارد) در انتهای انجیل خود همین واقعیت را اذعان کرده است که انجیل حواریِ محبوب مبنای نگارش انجیل او بوده است.
[↑] برنابا، حواری محبوب عیسی
با توجه به‌آنچه که پیش‌تر با استناد به‌رساله اعمال رسولان اثبات شد که برنابا یکی از حواریون دوازده‌گانه حضرت عیسی(ع) است، و این که حواری محبوب عیسی(ع) در انجیل چهارم که نامش کتمان شده نمی‌تواند یوحنای حواری باشد، اکنون می‌خواهیم نتیجه بگیریم که « حواری محبوب » در واقع همان برنابا است که علیه او توطئه‌ای صورت گرفته و نام او از شمار حواریون حذف شده است. برنابا تنها فرد لاوی و باسواد در میان حواریون بود و برای هیچ‌کس از حواریون چنین شأنی ادعا نشده است. حتی مطابق آنچه که در اعمال، باب ۴، آیۀ ۱٣ آمده دو حواری برجسته یعنی پطرس و یوحنا «بی‌سواد و اُمّی» بوده‌اند. لذا نسبت دادن انجیل یوحنا به‌یوحنای حواری سخن گزافی است و ما در ادامه به‌آن خواهیم پرداخت.
اما این حواری محبوب باید انجیل مهمی نوشته باشد زیرا که نویسنده انجیل یوحنا متن خود را به‌انجیل و گواهی او مستند کرده است. انجیل حواری محبوب، باید اصلی‌ترین نسخه انجیل باشد، یعنی همان انجیل Q یا منبع که محققان ظاهراً به‌دنبال آن هستند. با توجه به‌آنچه تاکنون گفته شد، این انجیل منبع همان انجیل برنابا است.
اما قبل از معرفی انجیل برنابا، ابتدا باید تأمل کنیم که انجیل چیست؟ انجیل کتابی است که خداوند در ابتدای بعثت حضرت عیسی(ع) محتوای آن را بر قلب مبارک او نازل فرمود. آن‌حضرت از آن کتاب و علم لدنّی که در سینه او آمد می‌دانست که در هر شهر باید چه سخنانی بگوید و چه کسانی را شفا دهد و حتی در منزل چه شخص اقامت کند. حضرت عیسی(ع) اندک اندک انجیل خود را بر مردم خواند و وقتی قرائت آن کتاب (در مدت سه یا چهار سال) به‌پایان رسید رسالت ایشان نیز تمام شد. بعد از صعود آن حضرت به‌آسمان، برنابا شرح معجزات و سخنان و سفرهای آن پیامبر را همچون یک شاهد عینی با جزئیات بسیار مکتوب کرد، که به‌انجیل برنابا شهرت یافت. برنابا در فصل ٢٢۱ از این انجیل نوشته است که حضرت عیسی(ع) وی را به‌نگارش این انجیل واداشته است. او غالباً از خود با عنوان «نامه‌نگار» تعبیر کرده است:
و عیسی به‌نامه‌نگار رو کرده فرمود: «ای برنابا! بر تو است که انجیل مرا حتماً بنویسی و آنچه را که در مدت بودن من در جهان درباره من اتفاق افتاده. و نیز بنویسی آنچه را که بر سر یهودا آمد تا مؤمن فریب نخورد و هر کسی حق را تصدیق نماید.» آنگاه نامه‌نگار در جواب گفت: «ای معلم! به‌خواست خدا من خواهم نوشت، ولیکن نمی‌دانم آنچه را که برای یهودا اتفاق افتاده زیرا همه چیز را ندیده‌ام.» عیسی در جواب فرمود: «یوحنّا و پطرس که هر چیزی را به‌چشم خود دیده‌اند اینجا هستند، پس آن دو، تو را به‌هر چه اتفاق افتاده خبر خواهند داد.» (انجیل برنابا، فصل ٢٢۱، آیات ۱ تا ۵).
ممکن است که مخالفان بگویند این سخن برنابا صرفاً یک ادعا است و برای اثبات یک سخن نمی‌توان از خود گوینده شاهد آورد. پاسخ ما این است که البته ما نیز چنین قصدی نداریم. لکن باید تأمل کرد که اولاً چرا چنین سخنی توسط نویسندگان اناجیل دیگر ادعا نشده؟ بلکه آن‌ها حتی در انجیل خود ادعا نکرده‌اند که یک ناظر و شاهد درجه اول بوده‌اند. و ثانیاً برنابا در اینجا به‌حضرت عیسی(ع) اعتراف می‌کند که او در برخی مواقع حضور نداشته است. لذا عیسی(ع) او را به‌مشاهدات پطرس و یوحنا حوالت می‌دهد. ثالثاً که متن انجیل برنابا به‌روشنی بر نگاه صادق و دقیق یک ناظر عینی و شاهد صادق که وقایع، سخنان، زمان‌ها و مکان‌ها را به‌درستی ثبت کرده دلالت دارد (چنان‌که خواهیم دید). و البته حتی یکی از این اوصاف در هیچ کدام از اناجیل اربعه و حتی در مجموع آن‌ها وجود ندارد، و چنانچه وجود داشت دیگر لازم نبود که چهار انجیل قبول کنند. بلکه به‌همان نسخه‌ای که شامل این اوصاف می‌شد بسنده می‌کردند.
اما مسیحیان نیز به‌کتاب نیاز داشتند و سخنان شفاهی و نامه‌های پولس برای آن‌ها کافی نبود هرچند که آن‌ها بعدها این نامه‌های معمولی را جزو متون دینی شمردند و بر رسائل حواریون در عهد جدید مقدم داشتند. لذا آن‌ها مطابق یک الگوی از پیش تعیین‌شده قسمت‌هایی از انجیل برنابا را بازنویسی کردند و به‌صورت اناجیل متی، مرقس و لوقا در آوردند و انتهای آن را مطابق قرائت پولس در تصلیب عیسی رقم زدند و سعی کردند دلایلی برای لزوم تصلیب عیسی در متن خود بتراشند.
اما این اناجیل باعث نشد که مردم مطالعه انجیل برنابا را رها کنند خصوصاً که محتوای آن‌ها نیز تفاوت بسیار زیادی با نسخه برنابا داشت. لذا مسیحیان برخی از وقایع دیگر را که ذکر نشده بود به‌عنوان یک متمم در قالب انجیل یوحنا درآوردند. به‌همین جهت است که نویسنده انجیل یوحنا به‌دروغ به‌مخاطب خود اطمینان می‌دهد که او مطالب انجیل خود را بر اساس مشاهدات و مکتوبات شاگرد محبوب عیسی(ع) نگاشته است؛ شاگردی که او نمی‌تواند نامش را ببرد. کذب انجیل یوحنا علاوه بر دخل و تصرف بسیار زیاد در وقایع و سخنان حضرت عیسی(ع)، در این است که نویسنده این انجیل انتهای آن را با تصلیب عیسی رقم زده است. ما در ادامه به‌برخی اقتباس‌های اناجیل اربعه از انجیل برنابا خواهیم پرداخت.
اگر کسی از علت توطئه علیه برنابا بپرسد باید پاسخ گفت که نزاع اصلی به‌شبهه تصلیب عیسی(ع) بازمی‌گردد. برنابا و حواریون، حضرت عیسی(ع) را مصلوب نمی‌دانستند ولی پولس که بر مصلوب شدن عیسی ادعا می‌کرد با آن‌ها مخالفت می‌نمود. لذا از فلسطین خارج شد و قرائت خود از عیسی(ع) را در یونان و روم ، شهر به‌شهر ترویج می‌کرد.[٣]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Εὐαγγελίου Κατα Ματθαιον[٢]- قاموس کتاب مقدس، مدخل «نبیین»، ص ٨٧۴
[٣]- امیر اهوارکی، برنابا حواری گمشدۀ عیسی (٧)، تنظیم و ویرایش از: سایت حرف آخر
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت حرف آخر
