فهرست مندرجاتبرنابا حواری گمشدۀ عیسی
بخش ششم
- لقب برنابا از کجا آمده است؟
- نام برنابا در اناجیل کتمان شده است
- حضرت عیسی عاقبت چهار حواری را پیشگویی می‌کند
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[↑] لقب برنابا از کجا آمده است؟
آیا می‌توان پرسید که لقب «برنابا» را چه کسی به «یوسف لاوی» داده است؟ می‌دانیم که حضرت عیسی(ع) شمعون را به« پطرس » ملقّب کرد و او را جانشین خود قرار داد.[۱] «یوسف لاوی» نفر دوم در میان حواریون است که عطای لقب شده است. در زبان فارسی پیشوند «بَر» به‌معنای «پور» است، معادل با «ابن» در عربی. «نابا» نیز به‌معنی «انابه» یا «موعظه» است. لهذا لقب «برنابا» را به« ابن‌الوعظ » ترجمه کرده‌اند یعنی: «کسی که به‌خوبی موعظه می‌کند».
علی‌القاعده این لقب را بایستی حضرت عیسی(ع) به‌این حواری خود داده باشد و نه آنگونه که از اعمال ۴/ ٣٦ مذکور آمد که «رسولان او را برنابا یعنی ابن‌الوعظ لقب دادند». جالب توجه این است که در اینجا یوسف لاوی در نخستین مرتبه با لقب «برنابا» معرفی شده است. به‌عبارت دیگر اگر برنابا یک جدید الایمان بود چگونه او از سایر حواریون پیش افتاد و توانست از پطرس که جانشین حضرت عیسی(ع) بود لقب «برنابا» بگیرد؟ اگر ادعای مسیحیان در جدید الایمان بودن برنابا درست باشد به‌ناچار باید قائل شویم که حضرت عیسی(ع) افراد بی‌فایده‌ای را به‌عنوان شاگرد و حواری خود پرورش داده است و حالا پس از رفتن او اشخاص دیگری همچون برنابا و پولس که حضرت عیسی(ع) را ندیده‌اند باید بیایند و سخنان او را تبلیغ کنند. اما حقیقت این است که برنابا یگانه حواری باسواد در جمع شاگردان بود و پولس نیز یک عامل نفوذی در حوالی ایشان، که شیوه دشمنی خود را از مقابله فیزیکی به‌مقابله فرهنگی (تبدیل و تحریف پیام عیسی و انجیل او) تغییر داده است.
[↑] نام برنابا در اناجیل کتمان شده است
نام برنابا در هیچ‌کدام از اناجیل چهارگانه مسیحی واضحاً وجود ندارد. ولی به‌سبب اهمیت برنابا و رتبه او در میان حواریون، در برخی موارد وصف او را آورده‌اند بدون این که نامش را ذکر کنند. مثلاً در انجیل لوقا پس از ماجرای تصلیب ، آمده که دو نفر از رسولان درباره وقایع اخیر در طی راه صحبت می‌کردند که نام یکی از آن‌ها «کلیوپاس» است:
و اینک، در همان روز دو نفر از ایشان می‌رفتند به‌سوی قریه‌ای که از اورشلیم به‌مسافتِ شصت تیر پرتاب دور بود و عِموآس نام داشت. و با یکدیگر از تمام این وقایع گفت‌وگو می‌کردند. و چون ایشان در مکالمه و مباحثه می‌بودند، ناگاه خودِ عیسی نزدیک شده، با ایشان همراه شد. ولی چشمان ایشان بسته شد تا او را نشناسند. او به ایشان گفت: «چه حرف‌ها است که با یکدیگر می‌زنید و راه را به کدورت می‌پیمایید؟» یکی که کَلِیُوپاس نام داشت در جواب وی گفت: «مگر تو در اورشلیم غریب و تنها هستی و از آنچه در این ایّام در اینجا واقع شد واقف نیستی؟» ... (لوقا، باب ٢۴، آیات ۱٣-۱٨)
آن‌طور که جیمز‌هاکس نویسنده قاموس کتاب مقدس نوشته، «کَلیوپاس» به‌معنی «خیلی مشهور» است.[٢] این کلمه در ترجمه‌های مختلف این انجیل، به‌همین‌طور آمده و ترجمه نمی‌شود. ایراد در اینجا است که اولاً بر خلاف آنچه که در متن لوقا آمده «کلیوپاس» نمی‌تواند نام کسی باشد، و ثانیاً باید تأمل کرد که چرا از آوردن اسم این «شخص مشهور»، خودداری شده است. ظن قوی نگارنده این است که در قرون بعد، نام «برنابا» را حذف کرده، کلمه «کلیوپاس» را نوشته‌اند و اینچنین متن مغلوط شده است.
همچنین در انجیل یوحنا وصف یکی از حواریون آمده که محبوب عیسی(ع) است و او نیز معلمش را بسیار دوست می‌دارد. وقتی که عیسی(ع) در شام آخر خبر داد که به‌زودی یکی از شما دوازده نفر به‌من خیانت خواهد کرد آن حواری محبوب، سر بر سینه عیسی(ع) گذاشت و گریه کنان از آن حضرت خواست تا حواری خائن را معرفی کند (یوحنا ۱٣/ ٢٣ و ٢۴). حتی تا شام آخر هیچ کس نمی‌دانست که یهودا با کاهنان وعده کرده (متی ٢٦/ ۱۴ تا ۱٦) و قصد دارد در یک فرصت مناسب سپاهیان را به‌مخفیگاه عیسی(ع) بکشاند. (نگا. یوحنا ۱٣/ ٢ و ٢٦ تا ٣٠). قاعدتاً این وقایع بایست به‌توسط حضرت عیسی(ع) در ظهور مجددش علنی شده باشد.
نویسنده انجیل یوحنا نام این حواری محبوب را ذکر نکرده ولی از ادامه ماجرا در این انجیل برمی‌آید که او تنها حواری ای بوده که در نمایش تصلیب حضور داشته و مراقب حضرت مریم(س) بوده و سپس آن عذرأ را به‌خانه خود برده است (یوحنا ۱۹/ ٢٦ و ٢٧). در سه انجیل نخست، نام هیچ یک از حواریون به‌وقت تصلیب ذکر نشده است و از «حواری محبوب عیسی» نیز خبری نیست. اما باید پرسید چرا ذکر چنین شخص مهم و محبوبی از نظر نویسندگان سه انجیلِ نخست، افتاده است؟ ما سعی داریم از طریق توصیفاتی که در انجیل یوحنا درباره آن حواری محبوب مذکور است هویت او را تعیین کنیم.
[↑] حضرت عیسی عاقبت چهار حواری را پیشگویی می‌کند
طبق آنچه که در اناجیل اربعه آمده، حضرت عیسی(ع) آینده چهار حواری خود را پیشگویی کرده است: یعقوب ، یوحنا ، پطرس و حواری محبوب. آن حضرت در خصوص یعقوب و یوحنا فرمود: «حکّامِ امت‌ها بر ایشان سروری می‌کنند و رؤسا بر ایشان مسلّطند» (انجیل متی ٢٠/ ٢۵ - مرقس ۱٠/ ۴۱ و ۴٢). این پیشگویی بیانگر واقعه‌ای است که هیرود اغریپاس علیه این دو برادر صورت داد. در ابتدای باب دوازدهم از اعمال رسولان آمده است:
و در آن زمان هیرودیس پادشاه، دست تطاول بر بعضی از کلیسا دراز کرد و یعقوب برادر یوحنا را به شمشیر کشت (اعمال ۱٢/ ۱ و ٢)
اف. اف. بروس که ذکر او سابقاً مذکور آمد در تفسیر این بند نوشته است:
یعقوب اولین نفر از رسولان بود که شهید شد. به‌این ترتیب وعده‌ای که مسیح به‌او و برادرش داده بود انجام شد که هر دو از همان پیاله‌ای که او می‌نوشد خواهند نوشید و همان تعمیدی را خواهند پذیرفت که او پذیرفته است (مرقس ۱٠/ ٣۹). ولی منظور عیسی این نبود که آن‌ها هر دو با هم خواهند مرد. در واقع به‌نظر می‌رسد که یوحنا بیش از همه رسولان عمر کرد. نظریه مطرح شده به‌وسیله ادوارد شوارتس و دیگران که ماجرای اخیر در شکل اولیه خود به‌این صورت بوده که هر دو برادر به‌وسیله هیرود اغریپاس کشته شدند کاملاً بی‌مورد است.[٣]
بروس در اینجا سخن ادوارد شوارتس (۱۹۴٠-۱٨۵٨ م)[۴] و محققان دیگر در این خصوص را بدون دلیل رد کرده است. در حالی که رأی خود او متضمن نقض پیشگویی عیسی(ع) است که یوحنا عمر طویل نموده به‌مرگ طبیعی رحلت کرده باشد.
لذا به‌نظر می‌رسد که در این عبارت، کلمه «برادر» به‌جای واو عطف جعل شده است. یعنی جمله فوق در اصل اینگونه بوده است: «یعقوب و یوحنا را به‌شمشیر کشت». زیرا اولاً در ادامه متن آمده که هیرود پطرس را نیز دستگیر کرد که فرشته خدا او را رهانید و سپس هیرود به‌مرگی بد مرد. از آن‌جا که این سه حواری برجسته از جلیل به‌عیسی(ع) پیوسته‌اند و در مواقف سخت در کنار یکدیگر بوده‌اند لذا عجیب است که هیرود با یوحنا کاری نداشته یا او ایشان را تنها گذاشته باشد. ثانیاً که ما از این پس در رساله اعمال رسولان از یوحنا نیز خبری نمی‌شنویم. به‌این ترتیب پیشگویی حضرت عیسی(ع) نیز درست در می‌آید که حکام امت‌ها بر این دو برادر مسلّط می‌شوند. (مراد از «امت‌ها» این است که آن حاکم از غیریهودیان خواهد بود. هیرود کبیر و نوه او همچون هیرود اغریپاس مذکور در فوق، از قوم ادوم بودند و نه یهودی).
علمای مسیحی که این جعل را مرتکب شدند برای آن بود تا مدعی شوند که نویسنده انجیل چهارم پسر کوچک زَبدی ماهیگیر یعنی یوحنا برادر یعقوب بوده است که انجیل خود را در سال ۹٦ میلادی نوشته است (در خصوص نویسنده انجیل چهارم در ادامه سخن خواهیم گفت).
مطابق انتهای انجیل یوحنا، حضرت عیسی(ع) از دستگیری و شهادت پطرس بدو خبر داد. و او اهمیتی نداده علاقمند بود تا عاقبت حواری محبوب را بداند در وقتی که حضرت عیسی(ع) با او اینچنین سخن می‌کرد:
«زمانی که پیر شوی دست‌های خود را دراز خواهی کرد و دیگران تو را بسته، به‌جایی که نمی‌خواهی تو را خواهند برد.» و بدین سخن اشاره کرد که به‌چه قسم موت، خدا را جلال خواهد داد. و چون این را گفت به‌او فرمود: «از عقب من بیا». پطرس ملتفت شده آن شاگردی که عیسی او را محبت می‌نمود دید که از عقب می‌آید. او همان بود که بر سینه وی وقت عشأ تکیه می‌زد و گفت خداوندا کیست آن که تو را تسلیم می‌کند؟ پس چون پطرس او را دید به‌عیسی گفت: «ای خداوند! و او چه شود؟» عیسی بدو گفت: «اگر بخواهم که او بماند تا باز آیم تو را چه؟ تو از عقب من بیا.» پس این سخن در میان برادران شهرت یافت که آن شاگرد نخواهد مرد. لیکن عیسی به‌او نگفت که نمی‌میرد بلکه «اگر بخواهم که او بماند تا باز آیم تو را چه؟» و این شاگردی است که به‌این چیزها شهادت داد و اینها را نوشت و می‌دانیم که شهادت او راست است. و دیگر کارهای بسیار عیسی به‌جا آورد که اگر فرداً فرداً نوشته شود گمان ندارم که جهان هم گنجایش نوشته‌ها را داشته باشد (یوحنا، باب ٢۱، آیات ۱٨-٢۵).
انجیل یوحنا با این عبارات تمام می‌شود. طبق این نقل، حضرت عیسی(ع) خبر داده است که به‌وقت بازگشت او به‌زمین، حواری محبوب او (که یوحنا نامش را نمی‌برد) با آن حضرت رجعت خواهد کرد. لذا شناخت آن حواری محبوب برای ما اهمیت مضاعف می‌یابد زیرا وجود او نه تنها مربوط به‌گذشته بلکه مربوط به‌زمان آینده نیز هست.[۵]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- باید متذکر شد که کلمه «پطرس»، یونانی است و این کلمه بر زبان حضرت عیسی(ع) نیامده است. زیرا آن حضرت همچون سایر مردم یهود به‌زبان آرامی (سُریانی) یا عبرانی (نگا. اعمال ٢٢/ ٢) سخن می‌کرده است. لقبی که آن حضرت به‌شمعون داد «کیفا» بوده است که در چند نوبت در کتاب عهد جدید ثبت است (نگا. انجیل یوحنا ۱/ ۴٢ - اول قرنتیان ۹/ ۵ - غلاطیان ٢/ ۹). «کیفا» یک لغت عبری و معادل با «الصّفا» در زبان عربی است. برای «الصفا» دو معنی ذکر شده است: اول «مصطفی» یعنی «برگزیده» (آل‌عمران/ ٣٣)، و دوم «صَفوان» یعنی «صخره سخت» (بقره/ ٢٦۴). لقب «کیفا» را در زبان یونانی به «پطرس» ترجمه کردند که فقط به‌معنای «صخره» است. لذا در این ترجمه یونانی، معنای «برگزیدگی» وجود ندارد.
[٢]- قاموس کتاب مقدس، مدخل «کلیوپاس»، ص ٧٣٦
[٣]- تفسیر کتاب اعمال رسولان، صص ۱۵٦ و ۱۵٧
[۴]- Eduard Schwartz (1858–1940)[۵]- امیر اهوارکی، برنابا حواری گمشدۀ عیسی (٦)، تنظیم و ویرایش از: سایت حرف آخر
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت حرف آخر
