فهرست مندرجاتبرنابا حواری گمشدۀ عیسی
بخش دهم
- نگاهی به‌نسخه‌های کنونی انجیل برنابا
- نسخه‌ی اسپانیایی انجیل برنابا
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[↑] نگاهی به‌نسخه‌های کنونی انجیل برنابا
متن کنونی از انجیل برنابا بر اساس یک نسخه‌ی ایتالیایی است که در ابتدای قرن هجدهم کشف شده است. در سال ۱٧٠۹ میلادی شخصی به‌نام «جان فردریک کرامر»[۱] که مستشار پادشاه پروس (آلمان) بود این نسخه را از یکی از مشاهیر شهر آمستردام هلند (که اطلاعاتی درباره‌ی او داده نشده است) به‌دست آورد. کرامر سپس آن را به «جان تولند»[٢] فیلسوف ایرلندی قرض داد و او شدیداً تحت تأثیر آن واقع شد و بدین سبب کتابی با عنوان نصرانیت یا یهودیان، بیگانگان و مسیحیت محمدی[٣] نوشت که به‌سال ۱٧۱٨ در لندن منتشر شد و به انتقاد شدید از کلیسا پرداخت. تولند نخستین اندیشمند اروپایی است که به‌متفکران آزاد فکر (the freethinker) ملقب گشته‌اند.
در سال ۱٧۱٣ کرامر این نسخه را به‌یک شاهزاده‌ی اتریشی به‌نام «اوژن ساووی»[۴] هدیه کرد که با وجود مشاغل سیاسی فراوان و جنگ‌هایی که شرکت می‌کرد علاقه‌ی وافری به مطالعه داشت. نهایتاً این نسخه خطی در سال ۱٧٣٨ دو سال پس از مرگ ساووی با سایر کتب وی، به کتابخانه‌ی دربار سلطنتی وین منتقل شد و هم‌اکنون در کتابخانه‌ی ملی اتریش به‌شماره‌ی ثبت ٢٦٦٢ موجود است.
در سال ۱۹٠٧ بعد از قریب دویست سال از کشف، نهایتاً نسخه‌ی ایتالیایی به‌زبان انگلیسی ترجمه و در چاپخانه‌ی «کلارندان» آکسفورد به‌چاپ رسید. مترجمان اسقف «لونسدال راگ» و همسرش «لورا»[۵] بودند که در مقدمه‌ی خود نویسنده‌ی این کتاب را یک مسیحی نومسلمان دانسته‌اند با توسل به‌این برهان سست که تعالیم این کتاب به‌دین اسلام شباهت دارد!
نسخه‌های این چاپ در اسرع وقت به‌طرزی حیرت‌انگیز نایاب شدند و بجز یک نسخه در موزه‌ی بریتانیا و نسخه‌ای در کتابخانه‌ی کنگره امریکا در واشینگتن، اثر دیگری از آن به‌دست نیامد. سپس قریب به‌هفتاد سال به‌زبان انگلیسی چاپ و منتشر نشد تا سال ۱۹٧٣ که در کراچی (پاکستان) به‌کوشش «محمد عطأالرحیم» از روی نسخه‌ی کنگره به‌طبع رسید. در ایران در تیر ماه ۱٣۵٧ شمسی (۱۹٧٨ میلادی) این ترجمه‌ی انگلیسی توسط حجت‌الاسلام سید هادی خسروشاهی در مرکز بررسی‌های اسلامی قم به‌چاپ رسیده است. بعد از رواج اینترنت، دیگر عملاً نمی‌شد مانع نشر انجیل برنابا شد.
[↑] نسخه‌ی اسپانیایی انجیل برنابا
در اوایل قرن هجدهم، نسخه‌ی اسپانیایی انجیل برنابا نیز علنی شد و کمی بعد به‌دست «جورج سایل»[٦] مستشرق مشهور انگلیسی و مترجم قرآن رسید. این نسخه در ٢٢٢ بخش، فصل بندی شده و خطوط آن در اثر مرور زمان رو به‌ناخوانایی می‌رفت. اوراق آن نیز بسیار قدیمی و کتاب در معرض پوسیدگی بود.
جورج سایل که در سال ۱٧٢٦ ترجمه‌ی کتاب عهد جدید به‌زبان عربی را ویراستاری کرده بود، در سال ۱٧٣۴ نیز ترجمه‌ای از قرآن مجید را به‌زبان انگلیسی منتشر کرد. او در مقدمه‌ی مفصلی که بر ترجمه‌ی قرآن نوشت درباره‌ی این نسخه‌ی اسپانیایی اظهار نظر کرده است. جورج سایل در ۱٧٣٦ درگذشت. پنجاه سال بعد، کشیش «توماس مُنک‌هاوس»[٧] استاد دانشگاه آکسفورد این نسخه را از اسپانیایی به انگلیسی ترجمه کرد و ترجمه و نسخه‌ی اصل را به‌سال ۱٧٨۴ میلادی به کشیش دیگری به‌نام «جوزف وایت»[٨] سپرد. به‌جز خبر سخنرانی وایت درباره‌ی مقایسه‌ی دو نسخه‌ی ایتالیایی و اسپانیایی، از این تاریخ به‌بعد سخنی از نسخه‌ی اسپانیایی در میان نبوده و آن نسخه ظاهراً مفقود شده است.
وایت در یک سخنرانی خود برای دانشجویان، دو نسخه‌ی اسپانیایی و ایتالیایی را مقایسه کرده و گفته است که تفاوت قابل ذکری در این نسخ نیست به‌جز دو مورد کوچک. اول این‌که در نسخه‌ی اسپانیایی آمده است که پطرس تنها کسی بود که فهمید آن مصلوب عیسی(ع) نیست[۹] و ثانیاً نام یکی از چهار فرشته در نسخه‌ی ایتالیایی «اُوریل» و در نسخه‌ی اسپانیایی «عزرائیل» ثبت شده است.
البته این سخن وایت دلالت بر بی‌طرفی او ندارد به‌طوری که او در سال ۱٧٨۴ میلادی که این نسخه را دریافت کرده به‌تبعیت از یکی مقالات نخستین جورج سایل به‌نام «مباحث مقدماتی» مدعی شده می‌گوید: «اصل عربی این نسخه پیوسته در شرق موجود است.» در حالی که هیچ‌کدام از آن دو نفر، نسخه‌ی زبان عربی مورد ادعای خود را ندیده‌اند و جورج سایل نیز در مقدمه‌ای که بر ترجمه‌ی قرآن نوشت اعتراف کرده که نسخه‌ی عربی انجیل برنابا را رؤیت نکرده و در این ادعای پیشین خود از اظهارات شخصی به‌نام «برنارد لامُنه»[۱٠] (شاعر و وکیل فرانسوی) تبعیت کرده است. «دکتر خلیل سعادت»، مترجم عربی انجیل برنابا از انگلیسی، تأکید کرده است که در میان مسلمانان هیچ گاه چنین کتابی موجود نبوده و تاکنون کسی در مباحثات با مسیحیان به‌آن احتجاج نکرده و در هیچ منبع مکتوب از جمله در الفهرست ابن‌ندیم ذکری از آن در میان نیست.
جورج سایل در مقدمه‌ی ترجمه‌ی قرآن نوشته است که این نسخه‌ی اسپانیایی توسط مصطفی عرندی یک مسلمان اهل آراگون اسپانیا، در استانبول از زبان ایتالیایی ترجمه شده است (که البته معلوم نیست این نسخه‌ی ایتالیایی همان نسخه‌ی ایتالیایی سابق الذکر که در وین موجود است باشد. زیرا تفاوت‌هایی میان آن دو هست). عرندی در مقدمه‌ی خود بر ترجمه‌ی اسپانیایی مطلب قابل توجهی آورده است که نسخه‌ی ایتالیایی منبع او، توسط یک راهب مسیحی به‌نام «فرا مارینو»[۱۱] از کتابخانه‌ی پاپ در واتیکان خارج شده است. فرا مارینو پیش‌تر در آثار قدیس «ایرنایوس»[۱٢] (حدود ٢٠٢–۱۱۵ م) مطالبی در خصوص قبح اعمال پولس خوانده بود مستند به‌نسخه‌ای از انجیل برنابا که ایرنایوس در اختیار داشته است. لذا بسیار علاقمند شد که انجیل برنابا را یافته و بخواند. او که از قوم و خویشان «پاپ سکتوس پنجم»[۱٣] (۱۵۹٠-۱۵٢٠ م) بود و در دادگاه تفتیش عقاید سمتی داشت روزی در معیت وی به کتابخانه‌اش وارد شد. با سنگین شدن چشمان پاپ، فرا مارینو به جست‌وجو پرداخته، به‌زودی یک نسخه‌ی ایتالیایی از انجیل برنابا یافت و آن را در لباس خود پنهان کرده، منتظر نشست تا پاپ بیدار شود. سپس اذن بازگشت گرفت و در خلوت با شوق زیاد آن را مطالعه کرده، بر اثر آن اسلام آورد. از آنجا که پاپ سکتوس پنجم در فاصله‌ی سال‌های ۱۵٨۵ تا ۱۵۹٠ در واتیکان زمامدار بوده است، لذا این ماجرا باید در این فاصله رخ داده باشد. آن‌طور که ویکی پدیا نوشته، فرا مارینو آرزوی خود را در آن نسخه مکتوب کرده که چاپ انجیل برنابا برای مردم ضروری است و تنها شهر در اروپا که این کتاب می‌تواند در آنجا به‌طبع برسد استانبول است.
این نسخه‌ی اسپانیایی در حوالی سال ۱٨٠٠ مفقود شد و خبری از آن به‌دست نیامد. لکن آن‌طور که در مدخل «انجیل برنابا» در سایت ویکی‌پدیا آمده، در اوایل دهه‌ی ۱۹٧٠ یک رونوشت قرن هجدهمی از این نسخه در میان کتب «چارلز نیکُلسون»[۱۴] (۱۹٠٣-۱٨٠٨ م) در کتابخانه‌ی دانشگاه سیدنی (استرالیا) یافت شد. روی این کتاب یادداشتی وجود دارد که در آن این‌طور آمده است:
این کتاب از روی نسخه‌ی آقای «ادم کالامی»[۱۵] که آن را پس از مرگ جورج سایل [۱٧٣٦ میلادی] خریداری کرد استنساخ شده است ... و صاحبِ کنونی این نسخه اکنون در سال ۱٧۴۵ پس از مرگ «جان نیکولز»[۱٦] [مجموعه‌دار و عتیقه‌شناس معروف] آن را به من داده است.[۱٧]
هرچند که نسخه‌ی اسپانیایی بر اساس یک نسخه‌ی ایتالیایی ترجمه شده است، ولی باید توجه کرد که آن نسخه فعلاً مفقود است و نباید آن را همین نسخه‌ی ایتالیایی موجود تصور کرد. زیرا آنان که مانند جوزف وایت هر دو نسخه را دیده‌اند به تفاوت‌هایی در آن‌ها اذعان کرده‌اند. اگرچه این تفاوت‌ها بسیار اندک است ولی نشان از خاستگاه متفاوت آن‌ها دارد. و لهذا باید آرزو کرد که این نسخه‌ی ایتالیایی مفقوده که فرا مارینو در فاصله‌ی سال‌های ۱۵٨۵ تا ۱۵۹٠ از کتابخانه‌ی پاپ در واتیکان خارج نموده نیز یافت شود.
به این ترتیب نظریه لونسدال راگ که مدعی شده که نسخه‌ی ایتالیایی موجود نسخه‌ی منحصر به‌فردی است که یک نومسلمان اهل آندلس برای تبلیغ اسلام آن را نوشته با توجه به‌این حقیقت سست می‌شود. زیرا حداقل دو نسخه‌ی ایتالیایی از این انجیل دیده شده که با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. اگرچه اکنون یکی از نسخ ایتالیایی موجود نیست ولی ترجمه‌ی آن به‌زبان اسپانیایی در تمام قرن هجدهم وجود داشته و اکنون نیز رونوشت آن در دانشگاه سیدنی وجود دارد که باید به‌همت افراد خیرخواه و آشنا به‌زبان اسپانیایی ترجمه و انتشار یابد.[۱٨]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- John Frederick Cramer
[٢]- John Toland (1670–1722)
[٣]- Nazarenus, or Jewish, Gentile, and Mahometan Christianity (1718)نسخه‌ی عکسی (pdf) کتاب، در این آدرس موجود است. برای مطالعه‌ی سایر آثار تولند، به‌سایت «آرشیو» در آدرس ذیل مراجعه کنید:A Collection of Several Pieces of John Toland, Internet Archive[۹]- این همان ماجرای انکار کردن پطرس و سوگند خوردن او و دشنام دادنش به‌آن محکوم در خانه‌ی رئیس کاهنان است که در هر چهار انجیل آمده و مسیحیان آن را به تقیه یا توریه‌ی پطرس تفسیر می‌کنند. در حالی‌که او علاوه بر انکار، سوگند نیز خورده و سپس بر آن محکوم لعنت هم فرستاده است (متی: باب ٢٦، آیۀ ٧٣). از آنجا که پطرس جانشین حضرت عیسی(ع) (یوحنا: باب ٢۱، آیات ۱۵ تا ۱٧) و به‌قول انجیل متی، سنگ زیر بنای کلیسا است (متی: باب ۱٦، آیۀ ۱٨) لذا او نمی‌تواند لغزش بخورد و یا برای حفظ جان خود عیسی(ع) را انکار کند. زیرا اگر او خطا کرده باشد از آن پس، همه نوع گناه از همه کس مجاز خواهد بود.
[۴]- Eugene of Savoy (1663–1736)
[۵]- Lonsdale Ragg (1866-1945) and Laura Ragg (Laura Maria Roberts)
[٦]- George Sale (1697–1736)
[٧]- Rev. Dr Thomas Monkhouse (d. 1793)
[٨]- Rev. Joseph White (d. 1814)دلایل متعددی در دست است که پطرس در این ماجرا خطایی نکرده است. اولاً که خود پطرس طبق نقل لوقا در شب آخر به‌حضرت عیسی(ع) گفت که تا پای جان دادن هم تو را رها نخواهم نکرد (لوقا: باب ٢٢، آیۀ ٣٣). ثانیاً در وقتی که همه‌ی شاگردان در شام آخر از دست سربازان گریختند پطرس تنها کسی بود که آن محکوم را بدون ترس تا خانه‌ی رئیس کاهنان تعقیب نمود (متی: باب ٢٦، آیات ۵٦ تا ۵٨) هرچند که انجیل یوحنا شاگرد دیگری را نیز بدون این‌که نامش را بیاورد با پطرس همراه دانسته است (یوحنا: باب ۱٨، آیۀ ۱۵). ثالثاً اگر انکارهای پطرس به‌سبب ترس از مرگ بود او می‌توانست به‌محض آن‌که وی را شناختند از منزل خارج شود و نه این‌که همانجا بماند تا سه نوبت انکار کند و اوضاع بدتر شود. رابعاً پطرس عیسی(ع) و نام او را انکار نکرده است بلکه آن محکوم را که خدمه‌ی آن منزل به‌سمت او اشاره می‌کردند انکار نمود و گفت که او را نمی‌شناسد. و این بسیار درست است (لوقا: باب ٢٢، آیات ۵۴ تا ٦٠). زیرا آن شخص یهودا بوده که فقط ظاهرش به‌معجزه‌ی خدا شبیه عیسی گشته بود. در این‌جا پطرس به چشمش اعتماد نکرد و به‌نور عقلش یهودا را شناخت در وقتی که او به یک سیلی آن‌ها اعتراض می‌کرد (یوحنا: باب ۱٨، آیۀ ٢٣) و عیسی بودن خود را انکار کرده از کاهنان می‌خواست که او را آزاد کنند (لوقا باب ٢٢، آیۀ ٦٨). خامساً که در انجیل متی درج است که حضرت عیسی(ع) فرمود: «هر که مرا پیش مردم انکار نماید من هم در حضور پدر خود که در آسمان است او را انکار خواهم کرد» (متی: باب ۱٠، آیۀ ٣٣). اما عیسی(ع) با ظهور مجددش پطرس را ملامت نکرد، پس او گناهی نکرده است. سادساً که پطرس بعد از صعود عیسی(ع) به‌مقام بلندی رسید که دیگر نیازی به لمس کردن بیماران نبود تا آن‌ها را شفا دهد. بلکه نقل است که مریضان را در کوچه‌ها می‌خواباندند تا در وقت رفتن پطرس به‌معبد، سایه‌ی او بر آن‌ها بیفتد و شفا بگیرند (اعمال: باب ۵، آیۀ ۱۵) و این نشان می‌دهد که پطرس صادق بوده و در خانه‌ی رئیس کاهنان خطایی مرتکب نشده و تشخیص او در انکار کردن آن محکوم درست بوده است. همین یک استدلال برای مصلوب نشدن حضرت عیسی(ع) کافی است. هرچند که در اناجیل مسیحی چهل برهان دیگر هم به‌نفع این موضوع وجود دارد، که از حوصله‌ی این مقال خارج است و بنده برخی از آن‌ها در مقاله‌ی نقدی بر مصائب خرافی مسیح(ع) متذکر شده‌ام.[۱٠]- Bernard de la Monnoye (1641-1728)[۱٨]- امیر اهوارکی، برنابا حواری گمشدۀ عیسی (۱٠)، تنظیم و ویرایش از: سایت حرف آخر
[۱۱]- Fra Marino (16th & 17th cen.), where "Fra" stands for Frate, i.e. "brother" in latin.
[۱٢]- St. Irenaeus (ca. 115-202)
[۱٣]- Pope Sixtus V (1520–1590)
[۱۴]- Sir Charles Nicholson (1808–1903)
[۱۵]- Edm. Callamy
[۱٦]- John Nickolls (ca. 1710–1745)
[۱٧]- Gospel of Barnabas, from: Fletcher, J. E. (1976) "The Spanish Gospel of Barnabas". Novum Testamentum XVIII: 314–3
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت حرف آخر
