فهرست مندرجاتگنجینه آثار تاریخی بامیان
- بامیان چشم به راه گردشگران
- جاذبه‌های گردشگری بامیان
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
اخیراً سازمان همکاری منطقه‌ای جنوب آسیا، سارک، بامیان را به‌عنوان «پایتخت فرهنگی» خود در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد. بامیان به داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعیِ شهرت دارد اما یکی از فقیرترین ولایت‌های مرکزی افغانستان است.
چشم‌انداز بامیان
ایوب آروین در گزارشی از بامیان می‌گوید استفاده از فرصتی که سارک فراهم کرده، نیاز به تامین امنیت راه‌های منتهی به بامیان دارد.
[↑] بامیان چشم به راه گردشگران
میراث تمدن بودایی در بامیان. اینجا ۱۵٠٠ تا ٢٠٠٠ سال پیش یکی از مراکز با شکوه تمدن بودایی بود. آثار صدها سال تاریخ بامیان را می‌شود در کنارهم دید. پیکره‌های بودا مربوط ۱۵٠٠ ساله‌ی بوداییان، شهر ضحاک – منسوب به ضحاک افسانه‌ایی شاهنامه – و این هم شهر غلغله که هشت قرن پیش به‌دست لشکریان چنگز ویران شد.
تاریخ بامیان داستان پر آب‌وچشمی‌ست که از کشتارها و غارتگری‌های بسیار حکایت دارد. زندگی مردم بامیان هنوز هم اسیر فقر و رنج است.
حکیم، یکی از مغاره‌نشین‌های بامیانی می‌گوید: «پدر من، چهل – چهل و پنج سال جوالی‌گری کرد، خوب ما هیچ کدام عایدی از آن ندیدیم. فقط همان‌اندازه بود که نان خوب می‌خوردیم. اما از جوالی‌گری و مزدوری، نه پدرم چیزی شد و نه من چیزی خواهم شد.»
مراجعه به تاریخ و طبیعت بامیان، یکی از راه‌های فرار از این فقر گسترده است. بامیان محلات تاریخی کم‌نظیری دارد که حالا از جاذبه‌های گردشگری شده است. سازمان سارک برای معرفی این جاذبه‌ها بامیان را به‌عنوان مرکز فرهنگی خود در سال ٢٠۱۵ میلادی اعلام کرده است.
کبیر دادرس، رئیس اطلاعات و فرهنگ بامیان می‌گوید: «ولایت بامیان در سال ٢٠٠٣ میلادی، شامل لیست میراث‌های فرهنگی جهان در معرض خطر ثبت شد. اولین پارک ملی افغانستان، بند امیر، که واقعاً می‌تواند، تمام سیاحین و گردشگرها را تشویق بکند که از ولایت باستانی بامیان دیدن بکند.»
دولت افغانستان و سازمان سارک هنوز بودجه مشخصی برای توسعه صعنت گردشگری در بامیان در نظر نگرفته است، اما مقام‌های محلی امیدوارند که هتل‌داری و حمل و نقل و تجارت صنایع دستی و همچنین خدمات جانبی گردشگری، به چشمه‌های برای درآوردن پول تبدیل شوند.
طیبه خاوری، پژوهشگر تاریخ می‌گوید: «با توجه به وضعیتی که فعلاً همین اماکن دارد، که بعضاً رو به تخریب است، مثلاً خود بت‌های بامیان، مغاره‌های که در کنار بودا هستند، اکثراً ریخته و راه‌های ارتباطی نسبت به همدیگر کاملاً مسدود شده است. به همین‌خاطر، تا زمان رسیدن به همان تاریخ معینه، حکومت فرصتی خوبی دارد که بتواند آن‌ها را ترمیم بکند.»
چندین هتل برای پذیرایی از میهمانان خارجی و داخلی در بامیان ساخته شده است. اما این روزها که فصل گردشگری در بامیان است، این هتل‌ها خالی هستند. در پنج سال اخیر، شمار گردشگران خارجی در بامیان پیوسته در حال کاهش بوده است.
راه‌های منتهی به ولایت بامیان بیشتر ناامن و برای گردشگرها پر خطر هستند. بیشتر گردشگرها ترجیح می‌دهند که از راه‌های هوایی استفاده بکنند. ولی این راه هم خیلی مورد اطمینان نیست.
با این حال، چطور می‌شود از فرصتی که سارک برای بامیان فراهم کرده، استفاده اقتصادی کرد؟
غلام‌علی وحدت، والی بامیان می‌گوید: «بعضی برنامه‌ها را کشورهای سارک از لحاظ فرهنگی و کلتوری در بامیان راه می‌اندازد. شهرت سابقه بامیان با جمع لقب جدید که پایتخت فرهنگی کشورهای سارک می‌شود، این‌ها دست به‌دست هم می‌دهند، جاذبه توریستی بامیان، جاذبه گردشگری بامیان بیشتر می‌شود.»
بامیان پنج ماه فرصت دارد که مقدمات تبدیل کردن پایتخت فرهنگی سارک را به مرکز اقتصادی فراهم کند؛ اما سئوال جدی این است که آیا این کار بدون پول و بدون شکستن زندان جغرافیایی بامیان امکان پذیر است؟[۱]
[↑] جاذبه‌های گردشگری بامیان[٢]
سازمان همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا، سارک، شهر بامیان افغانستان را به‌عنوان پایتخت فرهنگی خود در سال ٢٠۱۵ اعلام کرده است.
این شهر آثار تاریخی بسیاری دارد که دو پیکره بزرگ بودا از مشهورترین آن‌ها است. این پیکره‌ها سی‌وپنج و پنجاه‌وسه متر ارتفاع دارند و در سده‌های پنجم تا هفتم میلاد ساخته شده‌اند. در عکس پیکره‌ی بزرگ دیده می‌شود.
در اطراف پیکره‌ها و چند نقطه‌ی دیگر بامیان هزاران مغاره کنده شده که محل زیست، آموزش و نیایش راهبان بودایی بوده است. این مغاره‌ها هم ارزش تاریخی و هنری زیادی دارند.
نگاره‌های برجسته و نقاشی‌های رنگی این مغاره‌ها ارزش فراوانی دارند. برای نخستین‌بار از رنگ روغنی در نقاشی این مغاره‌ها استفاده شده است.
شهر غلغله از دیگر محلات تاریخی بامیان است که تاریخ بنای آن به سده ششم میلادی می‌رسد و در سده سیزدهم به‌دست لشکر چنگیز ویران شد چرا که یکی از نوه‌‌های او در بامیان کشته شده بود.
حالا مرمتکاری در شهر غلغله به کمک ایتالیا و زیر نظر یونسکو آغاز شده است. چند بنای تاریخی آن به‌همان صورت اولیه‌اش ساخته می‌شود.
شهر ضحاک در شرق بامیان هم از محلات دیدنی بامیان است. این شهر منسوب به ضحاک افسانه‌ای است که در شاهنامه از آن یاد شده است.
این شهر بر فراز صخره‌های تپه دشوارگذاری ساخته شده. دیوارهای قلعه شهر ضحاک هنوز پابرجا است.
بند امیر شامل هفت سد طبیعی است که از محلات توریستی بامیان شمرده می‌شود. دولت آن را پارک ملی اعلام کرده و تاسیساتی برای حفاظت از آن به‌وجود آورده است.
بند امیر تفریحگاهی است که گردشگران و مردم از سراسر کشور به آنجا می‌روند. عمق آب‌های آن به‌صورت دقیق مشخص نیست.
صید ماهی در بند امیر ممنوع است. آب شیرین و شفاف این بند محل خوبی برای پرورش انواع آبزیان است.
بامیانی‌ها امیدوارند که با اعلام بامیان به‌عنوان پایتخت فرهنگی سارک، فرصت‌های تازه‌ی اقتصادی فراهم شود و از جمله بازار صنایع دستی، هتل‌داری و خدمات جانبی گردشگری رونق یابد.
در میان تولیدات صنایع دستی بامیان، انواع وسایل زینتی زنانه شهرت ویژه‌ای دارند.
مشکل عمده ناامنی در راه‌های منتهی به بامیان است. بسیاری‌ها از راه هوایی می روند، ولی این راه گران است و برخی به لحاظ استانداردهای ایمنی پرواز دوست ندارند از این طریق به بامیان بروند.
امسال شمار گردشگران خارجی در بامیان به پایین‌ترین حد خود در پنج سال اخیر رسیده است. مقام‌ها امیدوارند که سال آینده تعداد آن‌ها افزایش یابد.
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی بازنویسی و ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- ایوب آروین، گنجینه آثار تاریخی بامیان چشم به راه گردشگران، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش ویدیو): یک‌شنبه ٢٧ ژوئيه ٢٠۱۴ - ٠۵ مرداد ۱٣۹٣
[٢]- ایوب آروین، جاذبه‌های گردشگری بامیان، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش عکس): یک‌شنبه ٢٧ ژوئيه ٢٠۱۴ - ٠۵ مرداد ۱٣۹٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی بی سی برای افغانستان
