- محتوای موافقتنامه
- متن موافقتنامه
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[موافقت‌نامه‌ها] [انتخابات در افغانستان]
موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان سندی است، که روز یکشنبه ۳۰ سنبله (شهریور) ۱٣۹٣ خورشیدی، در ارگ ریاست جمهوری افغانستان، بین اشرف غنی احمدزی و عبدالله عبدالله، نامزدان دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور امضا شد.
بر اساس این موافقتنامه نامزدی که بیش‌ترین رای را به‌دست آورد رئیس جمهوری خواهد شد و پست ریاست اجرایی در اختیار تیم نامزد دیگر قرار خواهد گرفت[۱]. آمریکا، بریتانیا، ناتو و سازمان ملل متحد از توافق سیاسی بین احمدزی و عبدالله استقبال کردند. با این حال، پس از امضای این سند، اشرف غنی احمدزی رئیس جمهور افغانستان شد.[٢]
[↑] محتوای موافقتنامه
این سند هفت بخش دارد که در آن بدون نام‌بردن از دو نامزد، بر تعیین مقام‌های بلندپایه براساس «تساوی» و اصل «شایسته‌سالاری» تأکید شده است.
برگزاری لویه‌جرگه تعدیل قانون اساسی
بخش اول توافقنامه به برگزاری لویه‌جرگه‌ای برای تعدیل قانون اساسی اختصاص یافته است. در توافقنامه تصریح شده که رئیس جمهوری پس از تحلیف یک کمیسیون ویژه را برای تهیه طرح تعدیل قانون اساسی تشکیل دهد.
اصلاح نظام انتخاباتی
توزیع شناسنامه‌های الکترونیک و تهیه جدول زمانی برای اجرایی‌شدن این توافقنامه، بخش دیگر از آن است. همچنین در این توافقنامه بر اصلاح نظام انتخاباتی نیز تأکید شده است.
ایجاد پُست ریاست اجرایی
بخش دوم این توافقنامه به ایجاد پُست اجرایی اختصاص یافته است. رئیس اجرایی در مجالس تصمیم‌گیری دولت شرکت می‌کند و مدیریت امور اداری و اجرایی حکومت به‌عهده او است. برای دفتر رئیس اجرایی ساختار اداری و مالی ویژه‌ای ایجاد می‌شود.
تفکیک کابینه و شورای وزیران
براساس بخش دوم این توافقنامه، رئیس جمهوری ریاست «کابینه» را به عهده خواهد داشت. براساس تعریف این توافقنامه، کابینه متشکل است از رئیس جمهوری، معاونان او، صدر اعظم اجرایی، معاونان صدر اعظم اجرایی، مشاور ارشد رئیس جمهوری و وزیران.
این بخش از توافقنامه ریاست «شورای وزیران» را به‌عهده رئیس اجرایی گذاشته است. شورای وزیران شامل وزیران و متمایز از کابینه است. رئیس اجرایی «مجالس فرعی» کابینه را به‌عهده خواهد داشت.[٣]
[↑] متن موافقتنامه
موافقتنامه میان دو تیم انتخاباتی در مورد ساختار حکومت وحدت ملی
افغانستان در این مقطع خاص تاریخی به یک حکومت مشروع و کارا نیاز دارد تا به یک برنامه همه‌جانبه اصلاحات در راستای توانمندسازی مردم افغانستان متعهد باشد و در نتیجۀ آن ارزش‌های قانون اساسی در زندگی روزمره مردم افغانستان محقق گردد. همکاری واقعی سیاسی میان رئیس جمهور و رئیس اجرایی، تحت قیادت رییس جمهور، باعث تحکیم ثبات در کشور می‌گردد. حکومت وحدت ملی با پابندی به اجماع سیاسی و تعهد به اصلاحات و تصمیم‌گیری مشترک، آرمان‌های مردم افغانستان را برای تأمین صلح، ثبات، امنیت، حاکمیت قانون، عدالت، رشد اقتصادی و عرضه خدمات، با توجه خاص به زنان، جوانان، علمای کرام و اشخاص آسیب‌پذیر، برآورده می‌سازد. به‌علاوه، این توافقنامه بر نیاز به مشارکت واقعی و هدفمند و همکاری موثر در امور حکومت شامل طرح و تطبیق اصلاحات مبتنی است.
این موافقتنامه به تنهایی نمی‌تواند رابطه میان رئیس جمهور و رئیس اجرایی را به‌صورت کامل تعریف کند، بلکه این رابطه باید در نتیجۀ تعهد هر دو جانب به مشارکت، تعاون، همکاری و مهم‌تر از همه، مسوولیت‌پذیری در برابر مردم افغانستان تعریف گردد. رئیس جمهور و رئیس اجرایی متعهد و مکلف به‌کار مشترک با روحیه همکاری با همدیگر می‌باشند.
الف - برگزاری لویه‌جرگه به‌منظور تعدیل قانون اساسی و بررسی طرح ایجاد پُست صدراعظم اجرایی
- ۱- بر اساس ماده دوم اعلامیه مشترک مورخ ۱٧ اسد ۱٣۹٣ (٨ آگست ٢٠۱۴) و ضمیمۀ آن (... تشکیل لویه‌جرگه در مدت دو سال تا پُست صدراعظم اجرایی را مورد مداقه قرار دهد)، رئیس جمهور متعهد است تا لویه‌جرگه را به‌منظور بحث روی تعدیل قانون اساسی و ایجاد پُست صدراعظم اجرایی دایر نماید.
٢- رئیس جمهور، بعد از انجام مراسم تحلیف در مشوره با رئیس اجرایی، طی یک فرمان، کمیسیونی را به‌منظور تهیۀ پیش‌نویس تعدیل قانون اساسی تشکیل می‌دهد.
٣- به‌تأسی از حکم ماده ۱۴٠ قانون اساسی، حکومت وحدت ملی متعهد است تا بر اساس قانون و به‌منظور تکمیل نصاب لویه‌جرگه، مطابق بند ٢ ماده ۱۱٠ قانون اساسی، در زودترین فرصت ممکن انتخابات شوراهای ولسوالی‌ها را برگزار کند.
۴- حکومت وحدت ملی متعهد است تا قانون تشکیلات اساسی دولت را تصویب و نافذ گردانیده، مرزها و حدود واحدهای اداری محلی را از مجاری قانونی تعیین نماید.
۵- حکومت وحدت ملی متعهد است روند توزیع شناسنامه الکترونیکی / کامپیوتری را برای تمام شهروندان کشور در کم‌ترین زمان ممکن تکمیل کند.
٦- موارد فوق و سایر موارد توافق‌شده طی یک جدول زمانی که ضمیمۀ این موافقتنامه است، صورت می‌گیرد.
ب - پست رییس اجرایی
- تا زمان تعدیل قانون اساسی و ایجاد ُپست صدراعظم اجرایی، پُست رییس اجرایی بر اساس ماده پنجاهم قانون اساسی، ماده دوم اعلامیه مشترک و ضمیمۀ آن با فرمان رییس جمهور ایجاد می‌گردد. رییس اجرایی و معاونین در مراسم تحلیف رییس جمهور معرفی می‌گردند.
- رییس اجرایی حکومت، با وظایف صدراعظم اجرایی، بر اساس پیشنهاد کاندیدای دوم و موافقت رییس جمهور تعیین می‌گردد. رییس اجرایی به رییس جمهور پاسخگو است.
- تشریفات خاص برای رئیس اجرایی در فرمان رییس جمهور در نظر گرفته می‌شود.
- با در نظرداشت ماده‌های ٦٠، ٦۴، ٧۱ و ٧٧ قانون اساسی، رییس جمهور طی فرمانی، صلاحیت‌های اجرایی مشخصی را به رییس اجرایی تفویض می‌کند که موارد عمدۀ این صلاحیت‌ها از قرار ذیل است:
- ۱- اشتراک رییس اجرایی با رییس جمهور در مجالس دو جانبه تصمیم‌گیری؛
٢- پیشبرد امور اداری و اجرایی حکومت که توسط فرمان رییس جمهور مشخص می‌گردد؛
٣- تطبیق برنامه اصلاحات حکومت وحدت ملی؛
۴- پیشنهاد اصلاحات در تمام ادارات حکومتی و مبارزه قاطع با فساد اداری در حکومت؛
۵- اِعمال صلاحیت‌های مشخص اداری و مالی که بر اساس فرمان رییس جمهور تعیین می‌گردد؛
٦- تامین رابطه کاری قوۀ اجرائی باقوای مقننه و قضائیه در چارچوب وظایف و صلاحیت‌های تعریف شده؛
٧- تطبیق، نظارت و حمایت از سیاست‌ها، برنامه‌ها و امور بودجه و مالی حکومت؛
٨- ارائه پیشنهادات و گزارش‌های لازم به رییس جمهور؛
۹- به صفت رئیس دولت و حکومت، رئیس جمهور کابینه را رهبری می‌کند. مجالس کابینه با نظر رئیس جمهور روی استراتژی، سیاست‌ها، بودجه، تخصیص منابع و طرح قوانین، در کنار سایر صلاحیت‌ها و وظایف آن دایر می‌گردد. همچنین کابینه متشکل از رئیس جمهور، معاونین رییس جمهور، رییس اجرایی، معاونین رییس اجرایی، مشاور ارشد و وزرأ می‌باشد. رییس اجرایی مسئول مدیریت تطبیق سیاست‌های حکومت است که در کابینه اتخاذ می‌گردد و در مورد پیشرفت امور هم مستقیماً به رئیس جمهور و هم در مجالس کابینه گزارش می‌دهد.
به‌همین منظور، رئیس اجرایی جلسات نوبتی هفتگی شورای وزیران را دایر می‌کند که متشکل از رئیس اجرایی، معاونین رئیس اجرایی و تمام وزیران می‌باشد. شورای وزیران، امور اجرایی حکومت را به پیش می‌برد. همچنین مجالس کمیته‌های فرعی شورای وزیران تحت ریاست رئیس اجرایی دایر می‌گردند. بر مبنای این ماده موافقتنامه، رئیس جمهور، طی یک فرمان، شورای وزیران را به عنوان یک نهاد نو و مجزا از کابینه، تعریف و اعلام خواهد کرد.
۱٠- ارائه مشورت و پیشنهاد به رییس جمهور در مورد تعیین و عزل مقامات عالی رتبه حکومتی و سایر امور مربوط به حکومت؛
۱۱-نمایندگی خاص از رییس جمهور در سطح بین‌المللی بر حسب نظر رییس جمهور.
۱٢- رییس اجرایی عضو شورای امنیت ملی است؛
۱٣- رییس اجرایی دارای دو معاون است؛ معاونین رییس اجرایی در مجالس کابینه و شورای امنیت ملی عضویت دارند. وظایف، صلاحیت‌ها و مسئولیت‌های معاونین رییس اجرایی، با در نظر گرفتن وظایف و صلاحیت‌های رییس اجرایی و در نظر گرفتن تشریفات مناسب برای آن‌ها، به پیشنهاد رییس اجرایی از سوی رییس جمهور طی یک فرمان منظور می‌گردد.
ج - تعیین مقامات عالی‌رتبه
بر اساس اصول مشارکت ملی، نمایندگی عادلانه، شایسته‌سالاری، صداقت و تعهد به برنامه‌های اصلاحات حکومت وحدت ملی، طرفین به موارد آتی متعهد هستند:
- برابری در انتخاب کادرها میان رئیس جمهور و رئیس اجرایی در سطح رهبری ادارات کلیدی امنیتی، اقتصادی و ادارات مستقل. در نتیجه این برابری و بر اساس فقره‌های ب (۱٢) و (۱٣) که در بالا ذکر شد، حضور هر دو طرف در شورای امنیت ملی، در سطح رهبری، مساوی و در سطح اعضا برابر خواهد بود.
- رییس جمهور و رییس اجرایی بر اساس یک مکانیزم مشخص برای تعیین مقامات عالی‌رتبه بر اساس شایستگی موافقت می‌کنند. این مکانیزم زمینه اشتراک کامل رییس اجرایی را در پیشنهاد افراد مناسب برای پُست‌های مورد نظر و رسیدگی کامل به این پیشنهادات فراهم می‌کند.
رئیس جمهور و رئیس اجرایی در مطابقت با روحیۀ اعلامیۀ مشترک و ضمیمه آن (مادۀ پنجم)، در انتخاب مقامات عالی‌رتبه خارج از مکانیزم اصلاحات اداری در ادارات و موسسات دولتی، از جمله پُست‌های کلیدی قضایی و ادارات محلی، که بتواند به نمایندگی برابر هر دو جانب منجر شود، مجدانه مشورت می‌کنند و در این خصوص، فراگیری و ترکیب سیاسی - اجتماعی کشور به‌ویژه زنان، جوانان و اشخاص دارای معلولیت را مورد توجه خاص قرار داده و هم‌چنان به اصلاحات سریع در کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی متعهد هستند.
- زمینه‌سازی برای سهم‌گیری وسیع شخصیت‌ها و کادرهای ورزیده در سطوح مختلف نظام و استفاده از این فرصت‌ها برای تأمین صلح و ثبات پایدار و ایجاد اداره سالم.
د - ایجاد پُست مقام رهبری تیم دوم
بر اساس اعلامیۀ مشترک مورخ ۱٧ اسد ۱٣۹٣ (٨ آگست ٢٠۱۴) و ضمیمۀ آن، با هدف استحکام و توسعه دموکراسی، مقام رهبری تیم دوم که در سند مذکور از آن به‌حیث رهبر اپوزیسیون نام برده شده، توسط فرمان رییس جمهور در چارچوب دولت جمهوری اسلامی افغانستان ایجاد و به‌رسمیت شناخته می‌شود. مسئولیت‌ها، صلاحیت‌ها و امتیازات این مقام در فرمان مذکور تسجیل می‌گردد. بعد از تشکیل حکومت وحدت ملی با حضور تیم دوم بر اساس این موافقتنامه، این مقام در قالب متحد حکومت وحدت ملی عمل می‌کند.
هـ - اصلاحات در نظام انتخاباتی
به‌منظور حصول اطمینان از این‌که انتخابات در آینده افغانستان از اعتبار کامل برخوردار است، نظام انتخاباتی افغانستان (قوانین و نهادها) به تغییرات بنیادی نیاز دارد.
رییس جمهور با در نظر گرفتن ماده ٧ چارچوب سیاسی بلافاصله پس از تاسیس حکومت وحدت ملی، کمیسیون خاصی را با هدف اصلاح نظام انتخاباتی افغانستان طی یک فرمان ایجاد می‌کند.
اعضای کمیسیون خاص با توافق رییس جمهور و رییس اجرایی تعیین می‌گردند. کمیسیون خاص در مورد پیشرفت کارها به رییس اجرایی گزارشده بوده و کابینه پیشنهادات این کمیسیون را بررسی نموده و اقدامات لازم را برای تطبیق آن روی دست می‌گیرد. لازم به ذکر است که تطبیق اصلاحات انتخاباتی باید قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی در سال ۱٣۹۴ صورت گیرد.
و - تطبیق
- ۱- تفاوت دیدگاه و اختلاف در مورد تعبیر یا تعمیل این موافقتنامه با مشورت جانبین حل می‌گردد.
٢- طرفین از نقش جامعه بین‌المللی در تسهیل موافقتنامههای سیاسی و تکنیکی اظهار قدردانی نموده و از اطمینان‌شان به طرفین در حمایت از اجرای این موافقتنامه و همکاری‌شان با حکومت وحدت ملی استقبال می‌کنند.
ز - اجرایی‌شدن
با احترام به تعهدات شامل موافقتنامههای تکنیکی و سیاسی مورخ ٢۱ سرطان ۱٣۹٣ (۱٢ جولای ٢٠۱۴) و اعلامیه مشترک مورخ ۱٧ اسد ۱٣۹٣ (٨ آگست ٢٠۱۴)، طوری‌که در این موافقتنامه انعکاس یافته است، طرفین بر تعهد خود در مورد برآیند انتخابات و تطبیق این موافقتنامه به‌منظور تشکیل حکومت وحدت ملی تأکید می‌کنند؛ این موافقتنامه با امضای هر دو کاندیدا در حضور شاهدان داخلی و بین‌المللی، اجرایی خواهد شد.
| ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جلالت‌مآب داکتر اشرف غنی احمدزی |
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جلالت‌مآب داکتر عبدالله عبدالله |
| ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جلالت‌مآب جیمز ب کانینگهم سفیر ایالات متحده آمریکا |
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جلالت‌مآب یان کوبیش نمایندۀ خاص سرمنشی ملل متحد[۴] |
[↑] نگارخانه[۵]
موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان ۳۰ سنبله (شهریور) ۱٣۹٣ امضا شد.
نامزدان دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان این سند را امضا کردند.
بر اساس این موافقتنامه، نامزدی که رای بیشتر به‌دست آورده است، رئیس جمهوری خواهد شد و پست ریاست اجرایی به تیم نامزد دیگر اختصاص می‌یابد.
تنها سخنران این مراسم، حامد کرزی بود. او گفت خوشحال است که سرانجام بن‌بست انتخاباتی این کشور شکسته می‌شود.
مراسم امضای موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی با حضور مقامات عالی‌رتبه دولتی و شماری از رهبران جهادی برگزار شد.
سند موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی از سوی نماینده سازمان ملل در افغانستان و سفیر آمریکا در این کشور نیز امضا شد.
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان امضا شد، وب‌سایت فارسی بی بی سی برای افغانستان، یکشنبه ٢۱ سپتامبر ٢٠۱۴ - ۳۰ شهریور ۱٣۹٣
[٢]- اشرف غنی احمدزی رئیس جمهور افغانستان شد، وب‌سایت فارسی بی بی سی برای افغانستان، یکشنبه ٢۱ سپتامبر ٢٠۱۴ - ۳۰ شهریور ۱٣۹٣
[٣]- موافقتنامه تشکیل دولت وحدت ملی افغانستان امضا شد، پیشین
[۴]-
[۵]- امضای موافقتنامه دولت وحدت ملی افغانستان، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش عکس)، یکشنبه ٢۱ سپتامبر ٢٠۱۴ - ۳۰ شهریور ۱٣۹٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
