 | از: بی بی سی |
چقدر به سکسیسم حساس هستید؟
پرسش‌ها و پاسخ‌ها
فهرست مندرجات
با پاسخ دادن به این پرسش‌ها حساسیت خود نسبت به نگاه جنسیتی و یا تبعیض بر اساس جنسیت را بسنجید.
| پرسش‌ها و پاسخ‌ها | ▲ |
این مجموعه تنها برای طرح برخی از جنبه‌های تبعیض جنسیتی یا جنسیت‌زدگی طرح شده و مثال‌ها و پاسخ‌های آن‌را نمی‌توان به همه موارد مشابه در دنیای واقعی تعمیم داد. این، یک آزمون علمی و دقیق برای ارزیابی گرایش‌های شما درباره جنسیت و برخوردهای جنسیتی نیست. هدف از طرح این سئوال‌ها هم قضاوت درباره‌ی عقاید یا باورهای شما نیست. این بازی صرفاً قصد دارد تا به شیوه‌ای سرگرم‌کننده برخی پرسش‌های رایج و بحث‌برانگیز درباره‌ی جنسیت و برخوردهای جنسیتی را طرح کند.
█ پرسش: صدف امشب با دوستانش جایی دعوت است. موقع بیرون رفتن مادرش فریاد می‌کشد: «محض رضای خدا با همچین لباسهای ناجوری بیرون نرو» نظر شما چیست؟
█ گـزینـۀ اول: اما برادر صدف تقریباً هر طوری که دلش بخواهد تیپ می‌زند و بیرون می‌رود، آیا این عادلانه است؟
█ گزینۀ دوم: لباس پوشیدن بخشی از تصویر اولیه‌ای است که ما از خود برای دیگران می‌سازیم. لباس هر کسی نشانه‌هایی از طبقه، قوم، فرهنگ و علایق او را نمایش می‌دهد. اما درباره‌ی زنان و دختران خیلی اوقات داوری درباره‌ی شکل پوشش از زاویه‌ای جنسی انجام می‌شود: این‌که آیا آن‌ها «با حجب و حیا» هستند یا این‌که لباس «تحریک‌آمیز» می‌پوشند. انگار که اگر شق دوم درست باشد، هر اتفاقی بیفتد تقصیر خودشان است. چند وقت پیش نخست‌وزیر تایلند پس از قتل دو توریست بریتانیایی گفت: «آن‌ها چه‌طور می‌توانند در بیکینی امنیت داشته باشند؟ مگر این‌که خوشگل نباشند!» او البته بعدتر ناچار به عذرخواهی شد.
█ پرسش: نوزادی در خانواده کریمی متولد شده و محسن نمی‌داند چه هدیه‌ای برای او بگیرد. برادرش پیشنهاد می‌کند که اگر بچه پسر است برایش یک بولدوزر اسباب‌بازی بگیرد و اگر دختر است لوازم آشپزی اسباب‌بازی. پیشنهاد شما چیست؟
█ گـزینـۀ اول: اسباب‌بازی که حتماً خوب است، اما چرا باید آن را بنا به جنسیت کودک انتخاب کرد؟
█ گزینۀ دوم: رفتار ما با بچه‌ها خیلی اوقات جنسیت‌زده است و بخشی از تربیت کودکان آن‌ها را به پذیرفتن نقش‌های جنسیتی سوق می‌دهد. تحقیقات نشان داده که در حالی که خیلی از اسباب‌بازی‌های پسربچه‌ها «فنی» یا پُر تحرک است و مهارت‌های ذهنی آن‌ها را بالا می‌برد، اسباب‌بازی‌های دخترها با الهام گرفتن از فعالیت‌هایی طراحی می‌شود که به‌طور کلیشه‌ای به آن‌ها «زنانه» می‌گویند.
█ پرسش: مهتاب در یک کتابخانه کار می‌کند. تقریباً هر روز صبح مدیر کتابخانه از سر و وضع مهتاب تعریف می‌کند. مهتاب از این تعریف‌های هر روزه آقای مدیر معذب می‌شود. نظر شما چیست؟
█ گـزینـۀ اول: آیا یکی نباید باشد که از کار مهتاب تعریف کند و مثلاً با بالا بردن حقوق، قدرشناسی‌اش را نشان بدهد؟ اگر ماجرا برعکس بود و مهتاب هر روز از تیپ و قیافه مدیرش تعریف می‌کرد، یک‌جای کار نمی‌لنگید؟
█ گزینۀ دوم: گرایشی وجود دارد که زن‌ها بر اساس ظاهر و زیبایی‌شان قضاوت شوند، صرف‌نظر از این‌که چه توانایی‌هایی دارند و به‌چه جایگاهی رسیده‌اند. کتابدار، معلم، پرستار، منشی یا مهندس، درباره‌ی یک زن خیلی بیشتر از مردان بر اساس این‌که «زیبا» است یا نه قضاوت می‌کنند.
█ پرسش: یلنا یک فضانورد زن روس است و بنا است به مأموریتی ۶ ماهه برود. در کنفرانس مطبوعاتی قبل مأموریت از او می‌پرسند که او چه‌طور در فضا به موهایش می‌رسد. درباره این سئوال چه فکر می‌کنید؟
█ گـزینـۀ اول: مطمئناً در فضا دیگر تجربه‌ها و بقیه چیزها هم جالب هستند، چرا خبرنگار رفت سراغ مو؟
█ گزینۀ دوم: این ماجرا واقعی است. وقتی یلنا سرووا در آستانه سفر به ایستگاه فضایی بین‌المللی بود، این سئوال را از او پرسیدند. او گفت: «می‌شود من هم یک چیزی بپرسم؟ برایتان جالب نیست که بدانید همکاران [مرد] من با موهایشان چه می‌کنند؟»
█ پرسش: نیما و رضا قرار گذاشته‌اند که امروز بعد از کار به قهوه‌خانه بروند. آن‌ها همکار دیگرشان، سارا را برای دورهم جمع‌شدن بعد از کار دعوت نکرده‌اند. نظر شما در این باره چیست؟
█ گـزینـۀ اول: می‌شد جایی رفت که دخترها را هم راه بدهند.
█ گزینۀ دوم: چیزی که سارا از دست می‌دهد فقط چای، قلیان و یک دورهم جمع‌شدن ساده بعد از کار نیست. پیشرفت آدم‌ها در کار و در بقیه امور، تا حد زیادی به روابط آن‌ها وابسته است. این شبکه روابط، خیلی اوقات از طرق غیررسمی، مثلاً در همین قرارهای بعد کار، شکل می‌گیرد. سارا به غیر از چای و تمدد اعصاب بعد از کار، از مشارکت در چنین شبکه‌ای محروم شده است.
█ پرسش: نغمه دختر شوخ و شنگی است. یک روز جوانه، یکی از دوستان نزدیکش، به او می‌گوید با این‌که به نظرش شوخی‌های نغمه بامزه است، گاهی اوقات این‌که «با همه بگی و بخندی» درست نیست و ممکن است دیگران برداشت‌های عوضی از شوخی‌های نغمه بکنند. موافقید؟
█ گـزینـۀ اول: حتماً جوانه دوست بافکری است، اما یک دوست چه‌طور می‌شود از دوستش بخواهد شاد نباشد؟
█ گزینۀ دوم: گاهی از زنان انتظار می‌رود که مطابق «اخلاق» و «آدابی» رفتار کنند که مشابه آن برای مردها قابل تصور نیست. همیشه هم این‌طور نیست که مثل مورد نغمه و جوانه یک نگرانی دوستانه باشد. چند ماه پیش بولنت آرنیچ، که آن موقع معاون رجب طیب اردوغان بود، گفت که «عفاف» برای زنان خیلی مهم است و بهتر است که آن‌ها در محیط عمومی نخندند.
█ پرسش: مردها نسبت به زن‌ها رانندگان بهتری هستند. قبول دارید؟
█ گـزینـۀ اول: اما شواهد نشان می‌دهد که در تصادف‌های با خسارت زیاد و یا مرگبار، بیشتر اوقات مردها راننده‌اند.
█ گزینۀ دوم: تا به‌حال تنها دو راننده زن تا مرحله مسابقه دادن در فرمول۱ بالا رفته‌اند. باور عمومی هم این است که مهارت رانندگی مردها به‌طور متوسط بالاتر از زن‌ها است. اما آمار نشان می‌دهد که اگر می‌خواهید سالم به مقصد برسید، راننده زن بهتر از راننده مرد است. اعتقاد به بد بودن رانندگی زن‌ها تا جایی پیش می‌رود که وقتی مریم المنصوری، خلبان اماراتی، در حمله به داعش شرکت کرد، یک شبکه تلویزیونی آمریکایی او را مسخره کرد که احتمالاً نمی‌دانسته چه‌طور بعد از حمله هواپیمایش را پارک کند.
█ پرسش: مرجان می‌گوید شوهرش آدم کج‌خلقی است و در سال‌هایی که از ازدواج‌شان می‌گذرد بارها او را کتک زده است. یک روز که حال مرجان اصلاً خوب نبود، دوستش سحر پرسید که باز چه اتفاقی افتاده. مرجان با این سئوال به گریه افتاد و گفت که شب قبل شوهرش به زور با او رابطه جنسی داشته است. سحر گفت: «اصلا می‌دانی؟ تا وقتی‌که با همچین آدمی زندگی می‌کنی، هر بلایی سرت بیاید حقت است»٬ درباره‌ی حرف سحر چه نظری دارید؟
█ گـزینـۀ اول: فکر می‌کنی خود مرجان عقلش به این نمی‌رسد که باید طلاق بگیرد؟ بیرون آمدن از یک موقعیت پیچیده نمی‌تواند بدون سختی و دردسر باشد. وابستگی اقتصادی، کمبود اعتماد به نفس، ترس از آینده و نبود حمایت اجتماعی از موانعی هستند که زنانی مثل مرجان نتوانند به‌سادگی راه درست را برای شکلی از زندگی که می‌خواهند انتخاب کنند.
█ گزینۀ دوم: سرزنش کردن قربانی و تقصیرها را گردن خود او انداختن ساده است، اما بیرون آمدن از یک موقعیت پیچیده نمی‌تواند بدون سختی و دردسر باشد. وابستگی اقتصادی، کمبود اعتماد به نفس، ترس از آینده و نبود حمایت اجتماعی از موانعی هستند که زنانی مثل مرجان نتوانند به سادگی راه درست را برای شکلی از زندگی که می‌خواهند انتخاب کنند.
█ پرسش: این دو تا را حتماً می‌شناسی، به احتمال زیاد خودت قبلا در بچگی آن‌ها را کشیده‌ای. خب...؟
█ گـزینـۀ اول:
اما چه‌طور این چند خط ساده جنسیت آن‌ها را برای تو روشن می‌کند؟ بر چه مبنایی در این تصویر بین زن و مرد تمایز قایل می‌شوی؟ این‌جا زن ناچار شده لباسی به تن بکند تا زن بشود. انگار حتی در دنیای خط‌خطی هم مردها آزادی بیش‌تری دارند!
█ گزینۀ دوم: مرد به‌صورت یک تصویر عمومی از آدم کشیده شده، آدمی که سر، بدن، دست و پا دارد. اما زن حالت «دیگری» از آدم است و با آن فرق دارد. و راستی این فرق چه‌طور ایجاد شده؟ این‌جا زن ناچار شده لباسی به تن بکند تا زن بشود. انگار حتی در دنیای خط‌خطی هم مردها آزادی بیش‌تری دارند! فراموش نکنید که جنسیت و مسایل مربوط به آن در عرصه‌های مختلفی، از مسایل کلان سیاسی گرفته تا گوشه‌های خصوصی زندگی وجود دارند و منفک از بقیه امور، مثل اقتصاد، فرهنگ، عواطف و... نیستند. به‌همین خاطر قضاوت درباره‌ی تبعیض جنسیتی یا جنسیت‌زدگی و از آن مهم‌تر مواجهه با آن همیشه کار چندان راحتی نیست.
به‌هر حال، نتیجه آزمون، گزینه دوم را پاسخ مطلوب‌تر می‌داند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- چقدر به سکسیسم حساس هستید؟، وب‌سایت بی بی سی: سه‌شنبه ٢٨ اکتبر ٢٠۱۴ - ٠٦ آبان ۱٣۹٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت بی بی سی
