 |
|
واکسن ابولا
فهرست مندرجات
- ويروس ابولا
- پیشینه‌ی تاریخی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[واکسن] [ويروس ابولا]
واکسن ابولا (به انگلیسی: Ebola Vaccine)، واکسنی است که برای ساخت آن از نوعی ویروس سرماخوردگی شامپانزه‌ها برای انتقال پروتئین ویروس ابولا به داخل بدن انسان استفاده می‌شود. گفته می‌شود که تنها بخش کوچکی از ساختار ژنتیکی ویروس ابولا در این واکسن وجود دارد و به‌همین دلیل تزریق آن نمی‌تواند موجب بروز بیماری شود.
در حال حاضر، این واکسن در مرحله آزمایش بالینی است و در این آزمایش، واکسن دو شرط را باید فراهم آورد: یکی ایمن‌سازی مطلوب داوطلبانی که واکسن به آن‌ها تزریق می‌شود و دو دیگر این‌که عوارض جانبی اندک داشته باشد. اگر آزمایش‌های این واکسن موفقیت‌آمیز باشد، نخست از آن برای ایمن‌سازی پرستاران، پزشکان و امدادگران در مناطق شیوع ابولا استفاده می‌شود.
| ▲ | ويروس ابولا |
بیماری ویروسی ابولا که قبلاً به‌عنوان «تب خونریزی» یا «تب هموراژیک ابولا» شناخته می‌شد، بیماری‌ای است که در اغلب موارد منجر به مرگ انسان می‌شود. این ویروس به افراد انسانی از طریق حیوانات وحشی منتقل می‌شود و توانایی انتقال انسان به انسان را نیز دارد. متوسط نرخ مرگ و میر ناشی از این ویروس حدود ۵۰ درصد است. در گذشته نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری بین ۲۵ درصد تا ۹۰ درصد متفاوت بود.
ویروس ابولا در حال حمله به سلول
این ویروس اولین‌بار در روستاهای دور افتاده آفریقای مرکزی و در جنگل‌های انبوه مناطق گرم‌سیری شیوع یافت اما اخیراً غرب آفریقا که عمدتاً شامل مناطق شهرنشین و هم‌چنین روستانشین می‌شود، با این ویروس دست‌وپنجه نرم می‌کند.
ابولا، گهگاه به‌طور مرگباری در ميان انسان‌ها و ميمون‌ها در آفريقا شايع می‌شود. اين ويروس با ايجاد تب شديد و خونريزی بيمار را از پای در می‌آورد و خيلی سريع گسترش می‌يابد. تب خونريزی‌دهنده ابولا از بيماری‌های مشترك بين انسان و دام به‌شمار می‌رود. اين بيماری فقط انسان، ميمون و شامپانزه را مبتلا می‌كند. محل زندگی ويروس ابولا احتمالاً در بدن گروهی از همين حيوانات است. انسان ناقل ويروس ابولا نيست و به‌طور تصادفی به اين ويروس آلوده می‌شوند. اين‌كه چگونه ويروس ابولا از بدن حيوانات به بدن انسان وارد می‌شود به‌طور كامل مشخص نيست. پس از آن‌كه فردی به اين ويروس آلوده می‌شود، انسان‌های ديگر را آلوده می‌كند.
يكی از راه‌های انتقال عفونت بين انسان‌ها، تماس مستقيم با خون و ترشحات بدن فرد آلوده است كه معمولاً در بين اطرافيان بيمار كه سعی در نگهداری و پرستاری او دارند، رخ می‌دهد. از راه‌های شايع گسترش اين ويروس هم‌چنين می‌توان از انتقال آن در بين بيماران و كاركنان يك بيمارستان يا درمانگاه ياد كرد. در چند روز اولی كه انسان به ويروس آلوده می‌شود، تب بالا، سردرد، درد عضلات، دل درد، اسهال و خستگی در وی بروز می‌كند. بعضی از بيماران در اين مرحله دچار گلودرد، سكسكه، قرمزی و خارش چشم، دانه‌های پوستی، اسهال خونی و استفراغ خونی می‌شوند. با گذشت يك هفته از آلودگی، درد قفسه سينه، شوك و مرگ اتفاق می‌افتد و بعضی از بيماران در اين مرحله نابينا می‌شوند و خونريزی می‌كنند.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
ويروس ابولا كه نخستين‌بار در سال ۱۹٧٦ كشف شد و تاکنون، بيش از ۹٠ درصد افراد مبتلا شده را از پای درآورده است. شیوع سریع این ویروس مرگبار، که فعلاً درمانی برای آن وجود ندارد، به تحقیقات برای ساخت واکسن ابولا شتاب زیادی بخشید.
با آن‌که مطالعات آزمايشگاهی شامل استفاده از سرم هايپرايميون حيوانات، محافظتی در برابر اين بيماری نشان نداده و هنوز درمان استاندارد و دارای مجوزی برای خنثی‌سازی شیوع ویروس معرفی نشده است، اما طیف وسیعی از ایمنی و داروهای درمانی در حال توسعه موجود و در دسترس است.
چندين واكسن آزمايش شده‌اند اما سال‌ها طول می‌كشد تا در دسترس قرار گيرد. يك درمان دارويی جديد در مطالعات آزمايشگاهی اميدهايی ايجاد كرده بود و در خال ارزيابی بيش‌تر است. با اين وجود اين نيز چندين سال طول می‌كشد.
به‌هر صورت، در حال حاضر هیچ، واکسنی مجوز مبارزه با ابولا را نگرفته اما دو واکسن نامزدهای بالقوه‌ای هستند که تحت ارزیابی قرار گرفته‌اند.
در دسامبر ٢٠۱۱، نخستین‌بار، دانشمندان واكسنی ساختند كه موش‌ها را در برابر مهلك‌ترین شكل ویروس ابولا محافظت می‌كرد. به گزارش ساينس ديلی، محققان گفتند اين نخستين واكسن عليه ويروس ابولاست كه می‌تواند ايمنی بلند مدتی را در برابر اين ويروس فراهم سازد. اين واكسن را می‌توان برای مدت طولانی ذخيره كرد. نتايج اين تحقيقات در نشريه «Proceedings of National Academy of Sciences» منتشر شده بود.
مدت واكسن‌هايی كه پيش از اين ساخته شده بودند، قابليت ذخيره‌سازی بلندمدت نداشتند و در طولانی‌مدت اثرات موثر واكسن از بين می‌رفت. اما پژوهشگران دانشگاه آريزونا واكسن جديد حاوی پروتئين ويروسی مصنوعی ساختند كه سيستم ايمنی بدن را به تشخيص بهتر ويروس ابولا تحريك می‌كرد و در ذخيره‌سازی بلند مدت نيز با ثبات‌تر عمل می‌نمود.
تاکنون سه کارآزمایی بالینی برای ساخت واکسن ابولا آغاز شده است
اين واكسن از ٨٠ درصد موش‌های درمان‌شده از اين ويروس مرگبار محافظت كرد و گام بعدی آزمايش اين واكسن بر روی زنجيره‌ای از ابولا بود كه به ويروسی كه انسان را مبتلا می‌كند نزديك‌تر است.
سپس، دانشمندان در پیکار با ویروس ابولا، واکسن تازه‌ای را روی میمون آزمایش کردند که نتیجه‌ی این آزمایش‌ها موفقیت‌آمیز بوده است. بر پایه‌ی گزارش مجله‌ی «نیچر مدیسن»، ماده‌ی به‌کار رفته در این واکسن که از ویروس آنفولانزایی که بین ماکاک‌ها و شامپانزه‌ها رایج است، ساخته شده، در نخستی‌سانان در برابر این ویروس ایمنی ایجاد کرده است.
در این گزارش آمده بود حتی میمون‌هایی که کمی پیش‌تر یک واکسن یادآوری دیگر هم دریافت کرده‌اند، در برابر ویروس ابولا، ایمنی «پایدار» از خود نشان داده‌اند. نویسنده‌ی این گزارش، از این واکسن به‌عنوان راه‌حل ایمنی پایدار در برابر ابولا نام برده بود. این گزارش می‌افزوده بود، اگر این واکسن اجازه‌ی ورود به بازار پیدا کند، می‌تواند کمک بزرگی برای درمان ابولا باشد.
انستیتوی ملی بیماری‌های آلرژیک و عفونی در آمریکا (NIAID) اعلام کرد، از ماه سپتامبر ٢٠۱۴، آزمایش این واکسن را روی انسان آغاز کرده است. ساخت این واکسن را که بر پایه‌ی یک ویروس رایج میان شامپانزه‌ها (ChAd3) ساخته شده، به گروهی از دانشمندان با سرپرستی نانسی سالیوان، پژوهشگر انستیتوی NIAID نسبت می‌دهند.
گفته می‌شود یکی از بیماران آلوده به ویروس ابولا در آمریکا این واکسن را دریافت کرد. این بیمار ۵۱ ساله که به‌عنوان پزشک در لیبریا مشغول کار بود، به کلینیکی در ایالت نبراسکا منتقل شد. اما اطلاعات دقیق‌تری در این‌باره منتشر نشد. در گزارش‌های منتشر شده از زبان پزشک بیمار آمده است: «درمان این بیمار با داروی «زی‌مپ» (ZMapp) که در ماه اوت سال ٢٠۱۴، برای دو بیمار دیگر در آمریکا استفاده شد، انجام نگرفته است. داروی جدید آزمایشی در دسترس همگان قرار ندارد.» بنا به گفته‌ی پزشکان، حال عمومی این بیمار کمی رو به بهبود است. بیمار می‌تواند به پرسش‌های پزشکان پاسخ دهد.
سپس، واکسن ساخته شده بر ضد ویروس ابولا، چهارشنبه ۱۷ سپتامبر ٢٠۱۴، در آکسفورد بر روی یک زن داوطلب انگلیسی آزمایش شد. به گزارش واشنگتن پست روتا اتکینز ۴۸ ساله پرستار سابق سرویس ملی بهداشت بریتانیا، جز نخستین ٦٠ نفری بود که برای کارآزمایی واکسن ابولا داوطلب شده بودند. این واکسن با سرپرستی پروفسور آدریان هیل در انستیتوی جنر دانشگاه آکسفورد آزمایش شد.
در بررسی NIH نیمی از ۲۰ شرکت‌کننده واکسن دریافت کردند و تا به حال مشکلی از لحاظ بروز عوارض جانبی پیش نیامده است. این واکسن با درمان‌های تجربی مانند زی‌مپ (ZMapp) که حاوی پادتن‌هایی هستند که به ویروس ابولا متصل و مانع از تکثیر آن در فرد بیمار می‌شوند، متفاوت است.
خانم اتکینز پس از ترزیق واکسن ابولا گفت: «من با توجه به وضعیت مصیبت‌بار در آفریقای غربی داوطلب شدم و فکر کردم که شرکت در این روند واکسیناسیون کار کوچکی در توان من است که امیدوارم تاثیری بزرگ داشته باشد. من خبر این کارآزمایی را هنگام رانندگی از سرکار در مصاحبه پروفسور هیل با رادیوی آکسفورد بی بی سی شنیدم که از داوطلبان می‌خواست پیشقدم شوند.»
این واکسن که به‌وسیله شرکت گلاکسواسمیت‌کلاین (GSK) به همراه انستیتوهای ملی بهداشت آمریکا (NIH) از نوعی ویروس سرماخوردگی شامپانزه، آدنوویروس نوع ۳، برای انتقال مواد ژنتیکی خوش‌خیم «سویه زئیر» ویروس ابولا ساخته شده بود. ماده ژنتیکی منتقل‌شده به بیمار نمی‌توانست تکثیر شود و سلامت او را به خطر بیندازد، اما هدف این بود دستگاه ایمنی را برای زدودنش تحریک شود.
هدف کارآزمایی‌های انسانی در بریتانیا و ایالات متحده در گام نخست نشان دادن ایمنی این واکسن در انسان‌ها بود، و کارآزمایی‌های بالینی بزرگ‌تر در مراحل بعدی انجام گرفت. پروفسور هیل در بیانیه‌ای در این باره گفت: «این‌ها کارآزمایی‌های ابتدایی برای بررسی بی‌خطربودن واکسن هستند و پیش از این‌که بدانیم آیا این واکسن می‌تواند افراد را در برابر ابولا محافظت کند، بررسی‌های بیشتری لازم است. اما ما درباره ثابت شدن تاثیربخش این واکسن در آزمایش‌های آینده خوش‌بین هستیم.»
ساخت واکسن برای هر بیماری معمولاً سال‌ها طول می‌کشد، با این حال، وضعیت اضطراری کنونی که با شیوع ابولا در غرب آفریقا به‌وجود آمده باعث شده است که تلاش‌ها برای ساخت واکسن سرعت بیشتری بگیرد.
در حال حاضر، همزمان، چند تحقیق در دانشگاه آکسفورد انگلستان، در آمریکا و سه کشور آفریقای غربی برای آزمایش واکسن‌های ابولا در جریان است. تحقیقات برای ساخت واکسن ابولا در روسیه هم ادامه دارد.
افزون بر این، شرکت داروسازی مرک نیز اخیرا با همکاری یک شرکت آمریکایی دیگر، نیولینک‌جنتیکس، آزمایش واکسن سوم ابولا را در سوییس آغاز کرده است.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
واکسن ابولا روی ۶۰ نفر در آکسفورد آزمایش می‌شود، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: چهارشنبه ۱٧ سپتامبر ٢٠۱۴ - ٢٦ شهریور ۱٣۹٣
ويروس ابولا از خانواده‌ی فيلو ويروس‌ها است كه شامل 4 زيرگروه است: زاير، سودان، كوتدايواير و رستون. سه زيرگروه در جمهوری دمكراتيك كنگو (زاير سابق)، سودان و كوتدايواير سبب ايجاد بيماری در انسان شده‌اند. تب خونريزی‌دهنده ابولا (EHF) يك بيماری خونريزی‌دهنده‌ی تب‌دار است كه در ۵٠ تا ۹٠ درصد از همه‌ی موارد بيماری بالينی به مرگ منجر می‌شود. عفونت انسانی با زيرگروه رستون ويروس ابولا كه در وسترن‌پسيفيك كشف شده است تنها بيماری بدون علامت ايجاد می‌كند يعنی كسانی كه به بيماری مبتلا می‌شوند بيماری بالينی را تجربه نمی‌كنند. به‌نظر می‌رسد مخزن طبيعی ويروس ابولا، جنگل‌های بارانی قاره آفريقا در محوطه‌ی وسترن‌پسيفيك باشد.
ابولا؛ تاریخچه، تشخیص و درمان، نیکو نیوز: ۰۴ آبان ۱۳۹۳
واكسن ابولا ساخته شد، پزشکی بالینی: چهارشنبه ۱۴ دسامبر ٢٠۱۱
این بیماری برای اولین‌بار در سال ۱۹۷۶ در دو ناحیه سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو به‌طور همزمان شیوع یافت. وجه تسمیه این بیماری به‌دلیل شیوع این بیماری در روستایی در نزدیکی رودخانه ابولا در کنگو است.شیوع این بیماری در حال حاضر در غرب آفریقا (مارس ۲۰۱۴) بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین شیوع این ویروس از سال ۱۹۷۶ شناخته می‌شود. با وجود این‌که شروع شیوع این بیماری از گینه بود اما در سراسر مرزهای سیرالئون و لیبریا، نیجریه و سنگال از دو مسافری که از طریق پرواز هوایی به این مکان‌ها سفر کردند گسترش یافت. این کشورها به‌دلیل سیستم‌های ضعیف بهداشتی و فقدان منابع زیرساختی که به‌دلیل دوره‌های طولانی جنگ و بی‌ثباتی دچار آن‌ها شده‌اند، قادر به کنترل شیوع این بیماری نبودند.
همان‌جا
آزمایش واکسن جدید ابولا بر روی انسان شروع شد، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: سه‌شنبه ٦ ژانویه ٢٠۱۵ - ۱٦ دی ۱٣۹٣
سهیلا طایفه اردوبادی، ابولا، مجلۀ پژشکی مادر: جمعه ٠٣ دی ۱٣٨۹
ابولا؛ تاریخچه، تشخیص و درمان، نیکو نیوز: ۰۴ آبان ۱۳۹۳
سهیلا طایفه اردوبادی، پیشین
ابولا؛ تاریخچه، تشخیص و درمان، نیکو نیوز: ۰۴ آبان ۱۳۹۳
واكسن ابولا ساخته شد، پزشکی بالینی: چهارشنبه ۱۴ دسامبر ٢٠۱۱
آزمایش موفقیت‌آمیز واکسن ابولا بر میمون، وب‌سایت دویچه‌وله فارسی: سه‌شنبه ۹ سپتامبر ٢٠۱۴
همان‌جا
نخستین واکسن ابولا بر روی یک داوطلب آزمایش شد، همشهری آنلاین: دوشنبه ٣۱ شهریور ۱٣۹٣
آزمایش واکسن جدید ابولا بر روی انسان شروع شد، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: سه‌شنبه ٦ ژانویه ٢٠۱۵ - ۱٦ دی ۱٣۹٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ میکروبیولوژی │ داروهای ضدعفونی │ واکسن‌ها
