 |
|
جانورشناسی
ریشه سگ‌های امروزی به آسیای میانه می‌رسد
ریشه سگ‌های امروزی به آسیای میانه می‌رسد
سَگ (نام علمی: Canis lupus familiaris) زیرگونهٔ اهلی گرگ‌ها و پستانداری از راستهٔ سگ‌سانان است. سگ نخستین جانوری است که به دست انسان اهلی شد. سگ‌ها متنوع‌ترین حیوان زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخله انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این حیوان است.
سگ‌ها دو نوع کلی دارند: سگ‌های وحشی و سگ‌های اهلی. سگ‌های اهلی نیز دو گروه هستند: سگ‌های شکاری و سگ‌های خانگی.
به هر حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سگ‌ها دست کم در حدود پانزده هزار سال پیش اهلی شده‌اند، اما با معیار قرار دادن شواهدی که از فسیل‌ها و از آزمایش دی‌ان‌ای به دست آمده‌است سگ‌ها از یک صد هزار سال پیش اهلی شده بودند. تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که از اهلی شدن سگ‌ها زمان کمتری می‌گذرد و سگ‌ها از اهلی کردن گروهی از گرگ‌ها که از قبل از گرگ‌های دیگر منشعب شده بودند به‌وجود آمده‌اند.
سگ‌ها نقش‌های مختلفی را در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و آدمیان از آن‌ها برای شکار، گله‌داری، بارکشی، محافظت، کمک به پلیس و نیروهای نظامی، همراهی و همدمی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی استفاده کرده‌اند. در برخی از فرهنگ‌ها، حتا از آن‌ها به‌عنوان یک منبع غذایی هم استفاده شده است. در سال ۲۰۰۱ برآورد شده که حدود ۴۰۰ میلیون قلاده سگ در سراسر دنیا زندگی می‌کنند. آنچه در زیر آمده، گزارشی است از پل رینکون، دبیر اخبار علمی بی‌بی‌سی نیوز، در مورد ریشه‌شناسی سگ‌های امروزی.
براساس جامع ترین مطالعه ژنتیکی که تا امروز انجام شده، ریشه سگ‌های امروزی به آسیای میانه می‌رسد.
سگ‌ها متنوع‌ترین حیوان زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخله انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این حیوان است.
اما سگ اصلاً از گرگ‌های وحشی سرچشمه می‌گیرد که به‌تدریج توسط انسان در نزدیکی مغولستان یا نپال رام شده و توسط گروه‌های شکارچی به‌کار گرفته شدند.
این یافته‌ها حاصل تحلیل دی‌ان‌ای هزاران سگ است و نتایج آن در نشریه اقدامات آکادمی ملی علوم (پی‌ان‌ای‌اس) چاپ شده است.
دکتر آدام بویکو، از دانشگاه کورنل و همکارانش، ۴۶۷۶ نژاد مختلف سگ خالص (سگ‌هایی که پدر و مادرشان از یک نوع بودند) و هم‌چنین ۵۴۹ «سگ روستا» - که آزادانه در اطراف سکونت‌گاه‌های انسانی می‌گردند - را مطالعه کردند.
دسته دوم - سگ روستا - کمتر از همه مطالعه شده اما جایی مهم در تنوع سگ امروزی دارد.
اهلی‌شدن سگ رویدادی است که می‌توانسته به‌طور مستقل در گوشه‌های مختلف جهان اتفاق افتاده باشد. اما دی‌ان‌ای سگ امروزی موید این برداشت نیست.
دکتر بویکو گفت: «به‌نظر می‌رسد یک سرچشمه واحد وجود داشته باشد، هرچند در بعضی موارد شاهد مقدار کمی مبادله ژن میان سگ اهلی و گرگ هستیم.»
| ▲ | تصویر سردرگم کننده |
محققان ژن‌هایی را مطالعه کردند که در کروموزوم سگ در مجاورت هم هستند. الگوهای این نشانگرهای تناتنگ مرتبط ژنتیکی حاکی از اهلی سازی سگ در آسیای میانه است.
با این حال، سایر تیم‌ها سعی کرده‌اند همین معما را حل کنند و به نتایج کاملا غیریکسانی رسیده‌اند.
سگ‌ها شاید در آسیای میانه تبدیل به بهترین دوست انسان شده باشند
مطالعات قبلی به خاورمیانه، شرق آسیا و اروپا به‌عنوان سرمنشأ سگ اشاره داشته که شاید جذب پس مانده غذای کشاورزان اولیه می‌شده‌اند.
بعید است که تازه‌ترین نتایج به این بحث پایان دهد، اما دکتر بویکو گفت که تعیین یک محدوده برای سرچشمه سگ‌ها به تحقیقات تازه دامن می‌زند. یکی از تحقیقات تازه می‌تواند تحلیل دی‌ان‌ای فسیل سگ در محوطه‌های باستانی باشد.
بیشتر محققان اتفاق‌نظر دارند که سگ‌ها برای حداقل ۱۵ هزار سال با ما بوده‌اند. اما علل ظهور آن‌ها خیلی روشن نیست.
دکتر بویکو گفت: «شکی نیست که آن‌ها در اطراف اردوگاه شکارچیان پرسه می‌زدند و به‌تدریج بیشتر و بیشتر به زندگی با انسان خو گرفتند. سوال این‌جاست که علت اولیه این تحول چه بود.»
«طبیعتا به ذهن می‌آید که به شکار مربوط بوده. فکر می‌کنم روشن است که گرگ‌ها دنبال پس مانده گوشت شکار شده توسط انسان می‌رفتند و این عامل اصلی بوده.»
او می‌افزاید: «اگر یکی از این جمعیت‌ها دچار تغییرات ژنتیکی شده - مثلاً رام‌تر‌شده و جثه‌اش کوچک‌تر شده و سن تولید مثل در آن پایین‌تر آمده باشد - مسیر تکاملی که سازگاری کمتری با صیادی دارد رقم خورده است.»
«آن‌ها خودشان را به انسان چسباندند که حالا معلوم شده قمار مناسبی بوده، چون امروز حدود یک میلیارد سگ در جهان هست و شمار گرگ‌ها به ده میلیون هم نمی‌رسد.»
مطالعه دی‌ان‌ای نشان می‌دهد که سگ مستقیما از گرگ تکامل یافته
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
سگ، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پل رینکون، ریشه سگ‌های امروزی به آسیای میانه می‌رسد، وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی: چهارشنبه ٢۱ اکتبر ٢٠۱۵ - ٢۹ مهر ۱۳۹۴
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی‌بی‌سی
