 |
|
آدم
فهرست مندرجات
.
آدم
آدَم بر پایه اسطوره‌های سامی و کتاب مقدس یهودیان، مسیحیان و مسلمانان نخستین انسانی است که آفریده شده است. او ابتدا در بهشت می‌زیست. سپس، به سبب نافرمانی به غضب خدا گرفتار آمد و از بهشت رانده شد و به زمین هبوط کرد. داستان آدم، در کتاب تورات در سفر پیدایش آمده است و به اقتباس از آن در قرآن نیز بازتاب یافته است. در آثار اسلامی، آدم را آدم التراب می‌نامند و کنیه‌اش ابوالبشر است و وصفش صفی‌الله که در ضمن در سوره‌های بقره، اعراف، حجر، طه، ص، بنی اسرائیل و کهف از او سخن به میان آمده که البته با روایت «سفر پیدایش» در عهد عتیق (تورات) اختلاف‌هایی نیز دارد.
ولتر، از نام‌دارترین فیلسوفان و نویسندگان فرانسوی عصر روشنگری، در کتاب «فرهنگ فلسفی» خود، روایت تورات را با طنز به نقد کشیده است.
مادام «بورینیون»[۱]، که زنی مقدس و با خدا بوده، یقین داشته است که حضرت آدم نیز مثل نخستین آدمیان افلاطون، هم مرد بوده است و هم زن. خداوند این سر عظیم را بر آن خانم فاش فرموده است. اما من چون بدین‌گونه اسرار واقف نشده‌ام، در این باره اظهاری نمی‌کنم.
ربانیون یهود هم کتاب‌های حضرت آدم را خوانده‌اند و نامی مربی و زن دوم او را هم می‌دانند. ولی من چون کتاب‌های پدر بزرگ‌مان را نیز ندیده‌ام، در این خصوص هم چیزی نمی‌گویم.
برخی از خشک‌مغزان بسیار دانا هم، وقتی کتاب «ویدام»[٢] برهمنان قدیم را می‌خوانند، با تعجب فراوان می‌بینند، که نخستین آدم ساخته‌ی مردم هند است، و هندیان او را «آدیمو»[٣] یعنی خالق و آفریننده می‌گفته‌اند. زنش را هم «پوکری‌تی»[۴] یا «زندگانی» می‌خوانده‌اند.
این دانشمندان می‌گویند که آیین برهمنان قطعاً قدیمی‌تر از دین یهود است، و یهود که مدت‌ها بعد در سرزمین کوچک کنعان متمکن شدند، خیلی دیرتر از مردم هند، با زبان کنعانی، به‌کار نوشتن پرداختند. آنان معتقدند که مردم هند همیشه مخترع و یهود پیوسته مقلد، هندیان همواره دانا و یهود همیشه خشن و دور از مدنیت بوده‌اند.
می‌گویند که حضرت آدم زلف بلند حنایی داشته[۵] و در این صورت مشکل است پدر سیاهانی به‌رنگ مرکب، که پشم‌سیاه بر سر دارند، بتواند بود. دیگر چه‌ها که نمی‌گویند؟
من از طرف خود یک کلام هم نخواهم گفت و این‌گونه تحقیقات را به پدر روحانی حضرت «برویر»[٦] که از جمعیت یسوعیین است، وامی‌گذارم. این مرد معصوم‌ترین کسی‌ست که تاکنون شناخته‌ام. کتاب وی را مثل کتاب مردی که تورات را تمسخر کرده باشد، سوزانده‌اند. اما من می‌توانم اطمینان بدهم که او در این کار منظور شیطنت‌آمیزی نداشته است.[٧]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی بازنویسی و ارسال شده است.
يادداشت ٢: دکتر عبدالکریم سروش، در سخنرانی خود با عنوان «شرم» می‌گوید: «در داستان آدم و حوا که هم در عهد عتیق داریم و هم در قرآن، نکات زیادی آمده که حقا خواندنی و شنیدنی است. به‌شرط این‌که آن داستان‌ها را شما داستان‌های تاریخی نگیرید و گمان نکنید که تاریخ آدمی است؛ آن‌ها را اسطوره بدانید که حقیقت وجود آدمی را بیان می‌کند در ضمن یک داستان، هم‌چنان که اسطوره‌ها چنین هستند. نه صادق‌اند، نه کاذب‌اند، بلکه به زبان ویژه‌ای از حقیقت هستی،آدمی، تاریخ و امثال این‌ها سخن می‌گویند.»
مجتهد شبستری، در مقاله‌ی «قرائت نبوی از جهان» می‌نویسد: «فهم پیشین از قصه‌ها و اسطوره‌های قرآن هم امروز مشکل‌ساز شده است. فهم پیشین آن قصه‌ها و اسطوره‌ها را واقعیات تاریخی دانسته است. اما معلومات تاریخی انسان امروز نشان می‌دهد بسیاری از آن‌ها را نمی‌توان واقعیات تاریخی به‌حساب آورد. از این مثال‌ها که بگذریم مواردی در قرآن هست که با مسلمات علمی عصر حاضر ناسازگار است.»
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مادام «آنتوانت بورینیون» (Antoinette Bourignon) هلندی مدعی بود که به او از جانب خداوند وحی و الهام می‌رسد. وی از سال ۱۵٦۱ تا ۱٦٨٠ میلادی زندگی می‌کرد و آثار مذهبی او در بیست‌ودو مجلد بزرگ انتشار یافته است.
[٢]- Veidam. منظور کتاب وید یا ودا (Vedas)، کتاب مقدس هندیان است.
[٣]- Adimo
[۴]- Pocriti
[۵]- چنان‌که از نقاشی‌های اروپاییان به نظر می‌رسد، عیسی مسیح هم مو بور و چشم آبی و رنگ روشن دارد؛ و آریاگرایان غربی، آریاییان را نیز با پوست سفید، مو بور و چشم آبی توصیف کرده‌اند. (توضیح از دانشنامهی آریانا)
[٦]- «ژوزف ایزاک برویر» (Joseph - Isaac Berruyer)، از کشیشان عیسوی فرانسه بود (۱٦٨۱-۱٧۵٨)، که کتابی به‌عنوان «تاریخ بندگان خدا» نوشت، و چون از جانب اسقفان فرانسوی و «بنوا» (Benoit) چهاردهم و «کلمان» (Clement) سیزدهم، پاپ‌های رُم، محکوم شد، بی‌سبب شهرتی یافت.
[٧]- اقتباس از یک نامه‌ی شوالیه ر. ولتر، منتخب فرهنگ فلسفیريا، صص ۹-۱٠
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ ولتر، منتخب فرهنگ فلسفی، ترجمه‌ی نصرالله فلسفی، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ ۱٣٣٧ خ.
