 |
|
هنری راولینسون
فهرست مندرجات
کمپانی هند شرقی بریتانیا خاورشناسان غربی
میجُر جنرال سِر هنری راولینسون (به انگلیسی: Major-General Sir Henry Rawlinson) با نام کامل: هنری کرِسویک راولینسون (Henry Creswicke Rawlinson) (زاده‌ی ۱۸۱۰ م - درگذشته‌ی ۱۸۹۵ م)، افسر نظامی کمپانی هند شرقی بریتانیا، دیپلمات و شرق‌شناس انگلیسی بود که گاهی اوقات به‌عنوان پدر آشورشناسی شناخته می‌شود. او نخستین کسی بود که خط میخی را با بررسی کتیبه‌های بیستون خواند.
راولینسون یکی از مهم‌ترین چهره‌های بود که استدلال کرد انگلیس باید مانع جاه‌طلبی‌های روسیه در جنوب آسیا شود. او حامی قوی سیاست پیشروی (Forward Policy) در افغانستان بود و نظریه‌ی اشغال و نگهداری قندهار را پیشنهاد کرد. او هم‌چنین هشدار داد که روسیه تزاری خوقند (خجند)، بخارا و خیوه (که اکنون بخشی از ازبکستان امروزی هستند) را تحت‌الحمایه‌ی خود ساخته و می‌خواهد به پارس (ایران کنونی) و افغانستان نیز تجاوز کند و از آن‌ها به‌عنوان تخته‌خيز جنگ عليه انگلیس در هند استفاده نماید.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
هنری راولینسون، پسر دوم آبرام تیاک راولینسون (Abram Tyack Rawlinson) و برادر بزرگ‌تر جورج راولینسون (George Rawlinson) تاریخ‌نگار معروف بود که در ۵ آوریل ۱۸۱۰ میلادی، در روستای چادلینگتون (Chadlington) که در جنوب منطقه‌ی مسکونی چیپینگ نورتون (Chipping Norton)، آکسفوردشر در انگلستان زاده شد. وی پس از طی تحصیلات متوسطه، وارد ارتش شد و از طریق شرکت هند شرقی عازم هندوستان گردید.
او فعالت خود را ابتدا در کمپانی هند شرقی آغاز کرد و از آن طریق به مسائل ایران آشنا شد و هم‌چنین، در جریان این سفر، به فراگیری زبان و ادبیات فارسی تشویق شد و این زبان را آموخت. آشنایى و تسلط او به زبان فارسی باعث شد تا در سال ۱۸٢٧، به‌همراهی جمعی از افسران انگلیسی جهت آموزش نظامی به ایران اعزام شود. از آن‌جایى که راولینسون فارسی را به‌روانی حرف میزد، مورد توجه محمدشاه قاجار و مقامات دربار ایران قرار گرفت و با دولت ایران همکاری‌هایی داشت. اما زمانی‌که اختلاف میان دربار ایران و دولت انگلستان سبب شد تا افسران انگلیسی از ایران اخراج شوند، راولینسون به مطالعه‌ی کتیبه‌های پارسی باستان که به خط میخی و تا آن‌زمان ناشناختنه بودند، پرداخت. وی پس از چندی به کرمانشاه رفت و به تحقیق و بررسی درباره سنگ‌نوشته‌های آثار باستانی کرمانشاه مشغول شد.
در سال‌های ۱۸٣۵ و ۱۸٣٦، راولینسون قسمت پارسی باستانی کتیبه‌ی سه‌زبانه داریوش را نسخه‌برداری کرد. این نوشته در محل مرتفعی در دل یک کوه در بیستون در غرب ایران کنده شده بود. در سال ۱۸۴۴ بار دیگر به‌همان ارتفاع صعود کرد تا بخش بابلی آن را نسخه‌برداری کند.
او با کمک یک پسربچه‌ی محلی چابک و با استفاده از طناب و نردبان، عمود بر محل کتیبه بالا کشیده شد و در حالی‌که در ارتفاع ۱٠٠ متری زمین معلق بود، کتیبه‌ها را تمیز و سپس از آن‌ها نسخه‌برداری کرد و موفق شد پس از کوشش‌های آغازین گروتِنفِند (Grotenfend) آلمانی خط میخی پارسی باستان را رمزگشایی کند. این رمزگشایی منجر به کشف رمز دیگر خطوط باستانی و از جمله خط عیلامی و خط بابلی شد.
با این حال، تا زمانی‌که راولینسون در ایران بود از کتیبه‌های تخت‌جمشید، کتیبه‌های میخی طاق بستان و کوه بیستون رونوشت برداشت و سالها بر روی آن‌ها مطالعه نمود تا توانست به کشف آن‌ها نائل آید. خواندن کتیبه‌های بیستون مانند کلیدی بود که درهای بسته تاریخ قدیم را باز کرد. گذشته از نبوغ راولینسون در پیدا کردن این کلید و ترجمه سنگ‌نوشته‌های میخی، که کامیابیهایى را نصیب وی کرد، او این متون را ترجمه کرد و ترجمهای از آن‌را به‌زبان فارسی به محمدشاه قاجار اهدا نمود. توفیق او در این امر باعث شد تا کمپانی هند شرقی به او مدال طلا دهد و به‌عنوان نماینده پارلمان انگلستان انتخاب گردد.
راولینسون چندی پس از آن به‌عنوان وزیرمختار به ایران آمد اما کار اصلی او هم‌چنان تحقیق در تاریخ ایران و متون میخی بود. هرچند در این میان به‌عنوان وزیرمختار بریتانیا، سیاستهای استعماری انگلستان را نیز در منطقه دنبال میکرد و در جست‌وجوی مطامع استعمار انگلیس هم بود. در کنار آن، موفقیتهای علمی راولینسون موجبات عضویت وی در انجمنهای علمی متعددی را فراهم آورد و القاب و عناوین زیادی را دریافت کرد. هنری راولینسون سرانجام در پنجم مارس ۱۸۹۵ میلادی در سن هشتادوپنج سالگی درگذشت.
| ▲ | آثار |
از هنری کروزویک راولینسون، آثاری به‌جای مانده که کتب «کتیبه میخی فارسی در بیستون»، «مطالعات درباره کتبیه‌های میخی آسیای غربی» و «یادداشتهایی درباره‌ی قدیمیترین ادوار تاریخی بابل» و مقالات متعدد دیگر از آن جمله‌اند.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
دکتر نوشیروان کیهانی‌زاده، ایران تنها کشوری در جهان است که سند مالکیت دارد
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
