 |
|
فردریک جان گلدسمید
فهرست مندرجات
قرارداد گلدسميت مسئله‌ی سیستان
میجُر جنرال سر فردریک جان گلدسمید (به انگلیسی: Major-General Sir Frederic John Goldsmid) (زاده‌ی ۱۸۱۸ م - درگذشته‌ی ۱۹۰۸ م) یا گلداسمیت، سرلشکر در نیروهای نظامی کمپانی هند شرقی بریتانیا بود، که مأموریت‌های گوناگونی را برای دولت بریتانیا در خاورمیانه به انجام رساند. او در سال ۱۸۷۱ میلادی، مرزهای بین ایران و بلوچستان و در ۱۸۷۲ مرزهای ایران و افغانستان را تعیین کرد.
| ▲ | زندگی‌نامه |
فردریک جان گلدسمید، در ۱۹ مه ۱۸۱۸ میلادی، در میلان، مرکز استان لومباردی در شمال ایتالیا به‌دنیا آمد. او تنها پسر الیزا فرانچس (کمپبل) و لیونل پراگ گلدسمید، از یک خانوداه‌ی سرشناس اسکاتلندی بود.
گلداسمیت، دبیرستان را در پاریس و سپس دوره دانشگاه را در کینگز کالج لندن به پایان برد و در سال ۱۸٣۹، هنگامی که جنگ اول افغان و انگلیس آغاز گردید، وارد ارتش مَدراس شد؛ اما در این جنگ شرکت نداشت. با این وجود، او در سال ۱۸۴۰ میلادی در جنگ نخست انگلستان و چین که به جنگ تریاک نخست معروف است، حضور داشت
در سال ۱۸۴۵، به‌عنوان مترجم در ارتش بومی هند خدمت می‌کرد؛ ولی در سال بعد، به‌سبب بیماری ناگزیر به انگلستان باز گشت و تا سال ۱۸۴۸، به‌عنوان افسر نظامی در آدیسکم (Addiscombe)، ناحیه‌ای در جنوب لندن بزرگ که در منطقه کرویدون لندن واقع است، مشغول به‌کار بود. در این سال دوباره به هندوستان برگشت و با گذراندن امتحانات ابتدا در سال ۱۸۴۹ به‌عنوان مترجم زبان فارسی و سپس در سال ۱۸۵۱ به‌عنوان مترجم زبان عربی انتخاب شد.
در سال ۱۸۵۵، گلداسمیت به ترکیه فرستاده شد و در جنگ کِریمه، که به نبردهای اکتبر ۱۸۵۳ تا فوریه ۱۸۵٦ گفته می‌شود، شرکت کرد. این جنگ میان امپراتوری روسیه تزاری از یک سو و امپراتوری دوم فرانسه، امپراتوری بریتانیا، پادشاهی ساردنی و امپراتوری عثمانی از سوی دیگر در شبه جزیره کریمه رخ داد.
گلداسمیت پس از خدمت نظامی در هند، چین و ترکیه، که موجب تسلط وی بر چند زبان آسیایی شد، با برنامه بریتانیا برای اتصال شرق و غرب به‌وسیله تلگراف در ۱۸٦۱ همکاری کرد. او پس از مذاکره در مورد تلگراف با سران هند، منطقه بلوچستان (امروزه مشترک بین ایران و پاکستان) و امپراتوری عثمانی برای کسب موافقت آن‌ها، مسئول انتقال و اتصال تلگراف از اروپا به هند در ۱۸٦۴ شد.
او در سال ۱۸٦۵ به هندوستان بازگشت و به‌کارهای قضایی پرداخت و به‌دنبال آن، به تحقیق از سرزمین‌های بیگانه دست زد و به افراد بارتل فر پیوست و پس از آن، کمیسر ارشد ایالت سند شد. پس از فعالیت‌های زیاد و نشان دادن توانایی و انرژی فراوان از خود، برای ایجاد خطوط تلگراف از اروپا به ایران و بلوچستان و از آن‌جا به هند، در سال ۱۸٦۵، ژنرال مدیر کمپانی دولتی تلگراف هندواروپایی انتخاب شد؛ پستی که تا ۱۸۷۰ در دست داشت. او در طول این سال‌ها، به تنهایی، مدیریت نصب تیرک‌ها و کشیدن سیم‌ها را در سراسر قلمرو ناصرالدین‌شاه قاجار به‌عهده داشت.
او به‌خاطر خدماتش در ۱۸٦٦ و پایان بخش اول کار، نشان افتخار و ستاره‌ی دولت هند را دریافت کرد و در ۱۸۷۱، وقتی کار تلگراف به پایان رسید، مقام شوالیه را به‌دست آورد .
به‌عنوان کمیسر دولت بریتانیا، در سال ۱۸۷۱، خطوط مرزی ایران و بلوچستان را تعیین کرد و در سال ۱۸۷۲، به‌کار تعیین خطوط مرزی ایران و افغانستان پرداخت. البته راضی کردن هر دو طرف کار دشواری بود؛ آن‌چه او به ناصرالدین شاه وعده داده بود، این شاه طماع را راضی نمی‌کرد و به‌همان‌سان، کارهای او، بی‌شک باعث رنجیدن امیر شیرعلی‌خان نیز شد. به‌هر حال، این اتفاق در تاریخ ایران و افغانستان به قرارداد گلدسمید یا حکمیت گلداسمیت مشهور است.
فردریک جان گلدسمید، پس از پایان این مأموریت، به انگلستان باز گشت و به تهیه گزارش در مورد ایران شرقی و سایر کارهای ادبی پرداخت. سرانجام، او در ۱۲ ژانویه ۱۹۰۸ میلادی درگذشت. او که در سال ۱۸۴۹، با ماری، بزرگ‌ترین دختر ژنرال مکنزی استوارت (Lieutenant-General Mackenzie Steuart)، ازدواج کرد، همسرش در سال ۱۹۰۰ چشم از جهان پوشید. از پیوند زناشویی این دو، چهار دختر و دو پسر به‌جا ماند.
| ▲ | حکمیت گلداسمیت |
هنوز از عقد عهدنامه‌ی ۱۸۵۷ پاریس بین ایران و انگلیس چندی نگذشته بود که دولت قارجایه چشم طمح به سیستان دوخت. دولت ایران نظر به شروط این عهدنامه به‌ویژه فصل ششم آن با اعتراض‌های چون: «مزاحمت افغان‌ها در سیستان»، قصد داشت که سیستان را از پیکر افغانستان جدا سازد. تمام اعتراضات دولت ایران راجع به سیستان از جانب انگلیس‌ها بی‌پایه محسوب می‌شد و از این‌رو، کوچک‌ترین وقعی به‌یکی از آن‌ها داده نشد. سر هنری راولین‌سون در این باب می‌نویسد:
-
در سال‌های ۱۸٦۱ تا ۱۸٦٣، دولت ایران کراراً موضوع سیستان را گوشزد کرد که دولت انگلیس طبق عهذنامه‌ی پاریس در این باب دخالت کند. دولت انگلیس جواب می‌داد انگلستان هیچ‌وقت سیستان را جزو مملکت ایران نمی‌داند، بنابراین، نمی‌تواند از دخالت افغان‌ها به آن ایالت ممانعت نماید.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
