 |
|
عطامحمد نور استعفا می‌کند؟
فهرست مندرجات
.
رایزنی رهبران جمعیت اسلامی در بلخ
عطامحمد نور، در جشن نوروز ۱٣۹٦ گفته بود که به‌زودی درباره‌ی استعفایش از ولایت بلخ تصمیم می‌گیرد، ولی در واقع، او نه‌تنها تصمیمی در این مورد اتخاذ نکرد، بلکه ائتلاف سه‌جانبه‌ای با معاون اول اشرف غنی، ژنرال عبدالرشید دوستم و معاون دوم عبدالله عبدالله، محمد محقق در ترکیه ایجاد کرد و انتقادات شدیدالحنی علیه رهبران دولت وحدت ملی مطرح و باری در هرات از اصطلاح «سقوط» دولت وحدت ملی استفاده کرد. پس از آن، کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان روز ۲۷ قوس (آذر) ۱٣۹٦، اعلام کرد که محمداشرف غنی، رئیس‌جمهوری، «استعفای عطامحمد نور» از ولایت بلخ را تأیید و به‌جای او محمدداوود را تعیین کرده است.
عطامحمد نور پیش از این گفته بود که برای کنار رفتن از ولایت بلخ شرایطی دارد و برکناری‌اش بدون در نظرداشت خواسته‌های او موجب تنش در ولایت‌های شمالی به‌ویژه ولایت کلیدی بلخ خواهد شد. ولی پس از امضای توافق‌نامه آشتی بین دولت و حزب اسلامی - رقیب جمعیت اسلامی - و تنش لفظی بین رهبران جمعیت اسلامی و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، روابط عطامحمد نور با دفتر ریاست جمهوری تیره شد. اکنون او مدعی است که «والی بلخ می‌ماند تا پروژه طالبان و داعش ناکام شود و رهبران حکومت وحدت ملی به این دلیل نمی‌توانند او را برکنار کنند که یکی از آن‌ها (رئیس‌جمهوری) طرف توافق حزب جمعیت اسلامی در تشکیل حکومت وحدت ملی است و دیگری (رئیس اجرائی) منصوب جمعیت اسلامی است.».
با این حال، حامیان دولت به‌شمول نزدیکان رئیس‌جمهوری و رئیس اجرائی افغانستان می‌گویند که عطامحمد نور نمی‌تواند هم والی دولت باشد و هم از امکانات دولتی بهره‌مند باشد و هم در اردوگاه مخالفان سیاسی دولت علیه دولت فعالیت کند و از آن انتقاد کند.
اداره‌ی مستقل ارگان‌های محلی افغانستان می‌گوید که مکلف است تا حکم رئیس‌جمهوری درباره‌ی معرفی والی جدید بلخ را اجرا کند. منیره یوسفزاده، سخنگوی این اداره به بی‌بی‌سی گفته که اداره‌ی ارگان‌های محلی، کارهای مقدماتی معرفی والی جدید بلخ را آغاز کرده است. او با تأکید بر این که تغییر و تبدیل در سمت‌های سیاسی یک امر عادی و مروج بوده، گفته که امیدوار است عطامحمد نور، والی پیشین بلخ «با درایت و مدیریتی که در ۱۴ سال مأموریت از خود نشان داده، حکم رئیس‌جمهوری را بپذیرد».
عطامحمد نور حدود چهارده سال می‌شود که به‌عنوان والی بلخ کار کرده است. ولایت بلخ در شمال افغانستان به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد و پایگاه اجتماعی نور است. او رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی نیز است. این حزب در ساختار قدرت دولتی سهم برجسته‌ای دارد. اسماعیل‌خان و امرالله صالح هم از اعضای این حزب هستند. غیر از این‌ها، دکتر عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی و صلاح‌الدین ربانی، وزیر خارجه، و شماری دیگر از مقام‌های ارشد دولتی هم از اعضای جمعیت اسلامی هستند.
منابع نزدیک به عطامحمد نور، رئیس اجرائی حزب جمعیت و والی بلخ گفته‌اند که هیأتی متشکل از اعضای ارشد حزب جمعیت به ریاست صلاح‌الدین ربانی، رئیس این حزب و وزیر خارجه افغانستان در مزارشریف مشغول رایزنی در مورد این هستند که ایا عطامحمد نور از ولایت بلخ کناره‌گیری کند یا خیر.
صلاح‌الدین ربانی در حالی به مزارشریف به دیدار والی بلخ می‌رود که به‌نظر می‌رسد اختلافات نور با دولت مرکزی به اوجش رسیده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است رهبران دولت وحدت ملی، اشرف غنی و عبدالله عبدالله هر دو خواهان کناره‌گیری عطامحمد نور از ولایت بلخ هستند.
شاه‌حسین مرتضوی، سخنگوی رئیس‌جمهوری افغانستان، در واکنش به نشر گزارش‌ها مبنی بر برکناری عطامحمد نور گفته که «تغییر و تبدیل والی‌ها و مأموران حکومت یک امر معمول و عادی است و نباید یک موضوع عادی و معمول را جنبه‌ی سیاسی و حیثیتی داد».
عطامحمد نور حدود پانزده سال می‌شود که به‌عنوان والی بلخ کار می‌کند. ولایت بلخ در شمال افغانستان به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد و پایگاه اجتماعی عطامحمد نور است.
او رئیس اجرائی حزب جمعیت اسلامی نیز است. این حزب در ساختار قدرت دولتی سهم برجسته‌ای دارد. دکتر عبدالله هم از اعضای این حزب است. غیر از وزیر خارجه، شماری دیگر از مقام‌های ارشد دولتی هم از اعضای جمعیت اسلامی هستند.
عطامحمد نور روابط خود با دفتر ریاست‌جمهوری را عمدتاً در چهارچوب رئیس اجرائی حزب جمعیت اسلامی تعریف می‌کند تا به‌عنوان والی بلخ که او را در جایگاهی مربوط به یکی از زیرمجموعه‌های دفتر ریاست‌جمهوری قرار می‌دهد.
اشرف غنی (چپ) در دیدار با عطامحمد نور در دفتر ولایت بلخ در مزارشریف
| ▲ | فراز و نشیب در روابط غنی و نور |
اوایل امسال اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان پس از آن‌که عطامحمد نور دوباره والی بلخ تعیین شد، در سفری به مزارشریف از دستاوردهای او ستایش کرد و از او خواست در کارهای «بزرگ‌تری» نقش بازی کند.
آن‌زمان به‌نظر می‌رسید که روابطش با رئیس‌جمهوری افغانستان نزدیک شده و حتی بحث‌ها در مورد آن بود که عطامحمد نور در انتخابات آینده در کنار اشرف غنی قرار خواهد گرفت، اما در پی رویارویی نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگانی که بعداً به جنبش «رستاخیز تغییر» موسوم شد، در ماه جوزا (خرداد) امسال و کشته‌شدن شماری معترض و پس از آن، هدف قرار گرفتن رهبران حزب جمعیت در مراسم تشییع جنازه، که یکی از معترضان کشته شد، روابط عطامحمد نور و دولت اشرف غنی دوباره سرد شد.
پس از آن والی بلخ ائتلافی سه‌جانبه‌ای با معاون اول اشرف غنی، ژنرال عبدالرشید دوستم و معاون دوم عبدالله عبدالله، محمد محقق در ترکیه ایجاد کرد و خواهان اعاده قدرت ژنرال دوستم شد که چند ماهی است در تبعید خودخواسته در ترکیه به‌سر می‌برد. هم‌چنین نور انتقادات شدیدالحنی علیه رهبران دولت وحدت ملی مطرح و باری در هرات از اصطلاح «سقوط» دولت وحدت ملی استفاده کرد.
دو هفته پیش، وقتی عطامحمد نور می‌خواست در یکی از گردهمایی‌های مخالفان دولت در قندهار شرکت کند، به هواپیمای او اجازه پرواز داده نشد.
حامیان دولت به شمول نزدیکان رئیس‌جمهوری و رئیس اجرائی افغانستان می‌گویند که عطامحمد نور نمی‌تواند هم والی دولت باشد و هم از امکانات دولتی بهره‌مند باشد و هم در اردوگاه مخالفان سیاسی دولت علیه دولت فعالیت کند و از آن انتقاد کند.
رایزنی رهبران جمعیت اسلامی درباره سرنوشت ولایت عطامحمد نور در مزارشریف. هنوز مشخص نیست که در نهایت نور چه تصمیمی اتخاذ می‌کند.
| ▲ | شرایط کنار رفتن |
عطامحمد نور قبلاً گفته بود که برای کناررفتن از ولایت بلخ شرایطی دارد و برکناری‌اش بدون در نظرداشت خواسته‌های او موجب تنش در ولایت‌های شمالی به‌ویژه ولایت کلیدی بلخ خواهد شد.
مشخص نیست که واقعاً در صورت برکناری نور پیامدهای آن‌چه خواهد بود، ولی منابع نزدیک به اشرف غنی و دولت مرکزی گفته‌اند که نمی‌خواهند تصمیمی در این مورد اتخاذ کنند که موجب بی‌ثباتی در شمال افغانستان شود و به‌همین دلیل با عطامحمد نور مشغول مذاکره هستند تا او خود داوطلبانه کناره‌گیری کند.
اگرچه مشخص نیست که مذاکرات رهبران جمعیت اسلامی با نور به نتیجه‌ای می‌رسد، اما مشخص است که ولایت بلخ برای او، که مرکز اصلی پایگاه اجتماعی‌اش شمرده می‌شود، اهمیت زیادی دارد. به‌همین دلیل، به‌نظر می‌رسد که او به‌سادگی از سکانداری این ولایت کنار نخواهد رفت.
عطامحمد نور در زمان جنگ با شوروی هم در همین ولایت سمت فرماندهی بخشی از نیروهای مجاهدین را بر عهده داشت و پس از سقوط رژیم طالبان در پاییز ۱۳۸۰، ابتدا در تشکیلات نیروهای مسلح و سپس به‌عنوان والی بلخ، به نقش‌آفرینی در این ولایت پرداخت.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- ضیا شهریار، رایزنی رهبران جمعیت در بلخ؛ عطامحمد نور استعفا می‌کند؟، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: یک‌شنبه ۱۵ دسامبر ٢٠۱٧ - ۲۴ آذر ۱٣۹٦
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی
