 |
|
تنش بین بلخ و کابل
فهرست مندرجات
◉ حمایت اسماعیل‌خان از نور و صالح از عبدالله
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
حمایت اسماعیل‌خان از نور و صالح از عبدالله
عطامحمد نور، در جشن نوروز ۱٣۹٦ گفته بود که به‌زودی درباره‌ی استعفایش از ولایت بلخ تصمیم می‌گیرد، ولی در واقع، او نه‌تنها تصمیمی در این مورد اتخاذ نکرد، بلکه ائتلاف سه‌جانبه‌ای با معاون اول اشرف غنی، ژنرال عبدالرشید دوستم و معاون دوم عبدالله عبدالله، محمد محقق در ترکیه ایجاد کرد و انتقادات شدیدالحنی علیه رهبران دولت وحدت ملی مطرح و باری در هرات از اصطلاح «سقوط» دولت وحدت ملی استفاده کرد. پس از آن، کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان روز ۲۷ قوس (آذر) ۱٣۹٦، اعلام کرد که محمداشرف غنی، رئیس‌جمهوری، «استعفای عطامحمد نور» از ولایت بلخ را تأیید و به‌جای او محمدداوود را تعیین کرده است.
عطامحمد نور پیش از این گفته بود که برای کنار رفتن از ولایت بلخ شرایطی دارد و برکناری‌اش بدون در نظرداشت خواسته‌های او موجب تنش در ولایت‌های شمالی به‌ویژه ولایت کلیدی بلخ خواهد شد. ولی پس از امضای توافق‌نامه آشتی بین دولت و حزب اسلامی - رقیب جمعیت اسلامی - و تنش لفظی بین رهبران جمعیت اسلامی و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، روابط عطامحمد نور با دفتر ریاست جمهوری تیره شد. اکنون او مدعی است که «والی بلخ می‌ماند تا پروژه طالبان و داعش ناکام شود و رهبران حکومت وحدت ملی به این دلیل نمی‌توانند او را برکنار کنند که یکی از آن‌ها (رئیس‌جمهوری) طرف توافق حزب جمعیت اسلامی در تشکیل حکومت وحدت ملی است و دیگری (رئیس اجرائی) منصوب جمعیت اسلامی است.».
با این حال، حامیان دولت به‌شمول نزدیکان رئیس‌جمهوری و رئیس اجرائی افغانستان می‌گویند که عطامحمد نور نمی‌تواند هم والی دولت باشد و هم از امکانات دولتی بهره‌مند باشد و هم در اردوگاه مخالفان سیاسی دولت علیه دولت فعالیت کند و از آن انتقاد کند.
عطامحمد نور حدود چهارده سال می‌شود که به‌عنوان والی بلخ کار کرده است. ولایت بلخ در شمال افغانستان به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد و پایگاه اجتماعی نور است. او رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی نیز است. این حزب در ساختار قدرت دولتی سهم برجسته‌ای دارد. اسماعیل‌خان و امرالله صالح هم از اعضای این حزب هستند. غیر از این‌ها، دکتر عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی و صلاح‌الدین ربانی، وزیر خارجه، و شماری دیگر از مقام‌های ارشد دولتی هم از اعضای جمعیت اسلامی هستند.
در ادامه‌ی کشمکش‌های سیاسی میان عطامحمد نور، رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی و رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان، بعد از برکناری او از سمتش به‌عنوان والی بلخ، محمداسماعیل‌خان، از رهبران حزب جمعیت و امرالله صالح، رئیس پیشین امنیت ملی واکنش نشان دادند.
امرالله صالح، در برابر سخنان عطامحمد نور که دیروز با لحن شدید از عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان انتقاد کرد، از مواضع دکتر عبدالله اعلام حمایت کرد.
امرالله صالح در اعلامیه‌ای برای توضیح موضع رسمی گروه «روند سبز» که خود رهبری آن‌را بر عهده دارد، از اظهارات عطامحمد نور به‌عنوان «گسست» و «خروج» او از حلقه‌ی حامیان دکتر عبدالله یاد کرده و افزوده که این امر به مشروعیت مقام رئیس اجرائی و «نقش محوری» عبدالله عبدالله آسیبی نمی‌رساند.
صالح هم‌چنین در صفحه توییترش نوشته است آن‌چنان که در انتخابات ۲۰۱۴ از دکتر عبدالله حمایت کرده بود، حالا هم موضعش حمایت از اوست.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موقف رسمی روند سبز افغانستان – رسا در قبال گسست‌های اخیر: روند سبز افغانستان (رسا) به‌عنوان عضو فعال و پر تحرک جریان اصلاحات و همگرایی در انتخابات سال ۲۰۱۴ از دوکتور عبدالله عبدالله حمایت و پشتیبانی نمود. متأسفانه حلقات مشخص از تیم رقیب در تبانی تنگاتنگ با حکومت آقای کرزی متوسل به تقلب گسترده شدند و انتخابات بدون نتیجه واضح پایان یافت.
ایجاد حکومت وحدت ملی بر مبنای توافق دو گروه رقیب در انتخابات یگانه راه حلی بود که می‌توانست کشور را از رفتن به جنگ کوچه به کوچه نجات دهد. درک همگانی در داخل کشور و جامعه‌ی جهانی این است که حکومت وحدت ملی باید دوره‌ی قانونی خویش را به پایان رساند و در این مدت هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند نقش طرف دیگری را نفی نمایند. متأسفانه تلاش‌های نفاق‌افگنانه‌ی جهت تضعیف ریاست اجرائیه از بدو تأسیس حکومت وحدت ملی صورت گرفته غافل از آن‌که تضعیف این ساختار مشروعیت حکومت را زیر سوال برده و کارایی آن‌را در این شرایط بحرانی بیش‌تر کاهش داده و بحران را در کشور عمیق می‌سازد. رسا بر موقف اصولی و ارزش محور خویش در حمایت از دوکتور عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه حکومت وحدت ملی تأکید می‌نماید.
جریان اصلاحات و همگرایی توانسته بود مردم را از چهارگوشه‌ی کشور در محور برنامه و شعار انتخاباتی خویش بسیج نماید. از این‌رو خروج هیچ‌یک از شخصیت‌های حامی این جریان معنی صدمه بر مشروعیت ریاست اجرائیه و نقش محوری دوکتور عبدالله عبدالله بوده نمی‌تواند.
گروه‌ها، شخصیت‌ها و سازمان‌های متعدد چه در پیکارهای انتخاباتی و چه در مقاومت و ایستاده‌گی بر ضد تقلب نقش معین خود را ادا ساختند که در حافظه‌ها تازه است. آن‌های که ادعای ابر حامی و ابر بازی‌گر را دارند در توهم به‌سر می‌برند.
کشور ما افغانستان نیازمند وحدت، همدلی و ثبات است. رسا آن‌های را که به‌خاطر رسیدن به اهداف شخصی و یا گروهی متوسل به نفاق‌افگنی و توهین‌پراگنی می‌شوند مورد نکوهش قرار داده و آرزو دارد منافع بزرگ ملی و حوزوی را پامال احساسات زودگذر و سیاست‌گذاری‌های مقطعی نسازند. (۳ جدی ۱۳۹۶)
از سوی دیگر، محمداسماعیل‌خان، از رهبران جمعیت اسلامی افغانستان از اشرف غنی، رئیس‌جمهوری خواسته که در مورد برکناری عطامحمد نور از ولایت بلخ خویشتن‌داری نشان دهد.
او روز یکشنبه (۳ جدی ۱۳۹۶) در نشست خبری برای اعلام موضع خودش درباره‌ی تنش‌های اخیر ابراز امیدواری کرد که اشرف غنی با خویشتن‌داری، از برکناری عطامحمد نور خودداری کند تا به گفته او، فکر «گزینه‌های بعدی» در ذهن هیچکسی نگردد.
اسماعیل‌خان که از فرماندهان عمده‌ی جمعیت اسلامی در غرب افغانستان، والی قدرتمند هرات و وزیر انرژی و آب بود، از پذیرش استعفای عطامحمد نور از جانب اشرف غنی به‌عنوان «حذف» یاد کرد و نسبت به پیامدهای آن هشدار داد.
او ضمن توصیف حکومت وحدت ملی به‌عنوان «حکومت مصلحتی» و نه مبتنی بر قانون، پذیرش استعفای عطامحمد نور را با «سیاست حذف» مرتبط دانست و تاکید کرد که «سیاست حذف» برای هیچکسی قابل پذیرش نیست و همه از آن ناراحتند.
اسماعیل‌خان گفته که «حذف عطامحمد نور» از ولایت بلخ باعث افزایش ناامنی، توسعه‌ی حضور گروه طالبان و گروه دولت اسلامی (داعش) در شمال کشور می‌شود.
از جانب دیگر ادیب فهیم، معاون امنیت ملی افغانستان و پسر ارشد مارشال فهیم، معاون پیشین رئیس‌جمهوری، که از اعضای ارشد جمعیت اسلامی بود، هم از دکتر عبدالله اعلام حمایت کرده است.
او با نشر عکسی از پدر درگذشته‌اش با دکتر عبدالله و احمدشاه مسعود در صفحه‌ی رسمی فیس‌بوکش نوشته است: «جناب داكتر صاحب عبدالله عبدالله در جايگاه رهبری مجاهدين و نمايندگی ميليون‌ها هموطن ما در حكومت قرار دارند. بی‌احترامی به اين جايگاه، بی‌احترامی به همه ماست.»
عطامحمد نور در سخنرانی اخیرش دکتر عبدالله را «مار آستین» خواند و گفت که او «دندان‌هایش را به جان من تیز کرده» و هشدار داد که «دندانش را می‌شکند».
از چپ: محمدداوود، دکتر عبدالله عبدالله، محمدقسیم فهیم و احمدشاه مسعود.
از سوی دیگر، صلاح‌الدین ربانی، رئیس جمعیت اسلامی و وزیر خارجه شامگاه روز شنبه (۲ جدی ) با شماری از اعضای شورای رهبری جمعیت اسلامی به مزارشریف رفت تا گفت‌وگوها روی سرنوشت عطامحمد نور را ادامه دهد.
از جلسه‌ای که با حضور آقایان ربانی، نور و شماری دیگر سران جمعیت در مزارشریف برگزار شد، اطلاعات چندانی در دست نیست، اما عطامحمد نور در صفحه‌ی فیسبوک خود نوشته که در این نشست درباره‌ی «مواضع جمعیت اسلامی، آخرین تحولات کشور و برنامه‌های بعدی» صحبت شد.
اشرف غنی و منابع نزدیک به او تا حال به اظهارات نور واکنشی نشان نداده‌اند، اما انتظار می‌رفت که عبدالله عبدالله در کنفرانسی خبری مواضع خود را در این خصوص اعلام کند، ولی این کنفرانس ظاهراً لغو شده است.
صلاح‌الدین ربانی، رئیس جمعیت اسلامی و وزیر خارجه (وسط) و بسم‌الله محمدی، وزیر پیشین دفاع (راست) شام دیروز به دیدار عطامحمد نور (چپ) به شمال کشور رفتند.
تا حال درباره عدم حضور عبدالله عبدالله در این کنفرانس خبری توضیحی رسمی داده نشده است، اما برخی از منابع نزدیک به دکتر عبدالله به‌صورت غیررسمی گفته‌اند که ممکن است این کنفرانس در روزهای بعدی برگزار شود.
عطامحمد نور دیروز در اظهارات تندی گفت که هیچکسی صلاحیت برکناری او را ندارد، نه اشرف غنی رئیس جمهوری و نه عبدالله عبدالله، رئیس اجرائی حکومت وحدت ملی. او تأکید کرد که تنها جمعیت اسلامی می‌تواند درباره‌ی ماندن یا رفتن او از ولایت بلخ تصمیم بگیرد.
عطامحمد نور با تأکید بر این که در سمت ولایت بلخ می‌ماند تا «پروژه‌ی طالبان و داعش ناکام شود»، اشرف غنی را «دشمن» خود و دکتر عبدالله را «مار درون آستین» خواند و رئیس اجرائی را هدف حملات لفظی شدیدی قرار داد.
براساس اعلام مجیب رحیمی، سخنگوی دکتر عبدالله، انتظار می‌رفت که او مواضع خود را در مورد اظهارات عطامحمد نور عصر روز یکشنبه اعلام کند، ولی حالا به نمیرسد که او در کنفرانس خبر برنامهریزی شده در این مورد شرکت کند.
مجیب رحیمی، سخنگوی دکتر عبدالله نوشت: «محترم دکتور عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه جمهوری اسلامی افغانستان، درباره‌ی تحولات و رخدادهای اخیر و هم‌چنان توضیح مسایل به‌زودی با مردم صحبت می‌کند.»[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- تنش بلخ و کابل؛ حمایت اسماعیل خان از نور و صالح از عبدالله، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: یکشنبه ۲۴ دسامبر ٢٠۱٧ - ۳ دی ۱٣۹٦
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی
