 |
|
سید خلیل‌الله هاشمیان
فهرست مندرجات
◉ زندگی‌نامه
◉ آثار
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
چهره‌های فرهنگی افغانستان استادان دانشگاه کابل
سید خلیل‌الله هاشمیان (به انگلیسی: Said Khalilullah Hashemian) (زاده‌ی ۱۳۰٦ خ - درگذشته‌ی ۱۳۹۷ خ)، نویسنده، پژوهشگر، و استاد پیشین دانشگاه کابل که بنیان‌گذار و گرداننده‌ای مجله‌ی آیینه‌ی افغانستان بود.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
سید خلیل‌الله هاشمیان، در سال ۱۳۰٦ خورشیدی در شهر قلات (کلات) در مرکز ولایت زابل، در جنوب افغانستان به‌دنیا آمد. پس از گذراندن دوران ابتدایی، دوره‌ی دبیرستان را در لیسه استقلال کابل به پایان رساند. سپس، به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و به مدت حدود ده سال، از سال ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۴ خورشیدی، در این وزارتخانه به کار پرداخت. او سه سال اخیر این دوره را (از ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۳ میلادی) به‌عنوان سکرتر دوم و کنسول در سفارت افغانستان در لندن خدمت کرد. در این هنگام، مارشال شاه‌ولی خان سفیر کبیر و عبدالرحمن پژواک مستشار مطبوعاتی و سید مسعود پوهنیار سکرتر اول این سفارت بودند. در این زمان، هاشمیان با یک زن انگلیسی ازدواج کرد و از این‌رو، به کار او در وزارت خارجه پایان داده شد.
در پی پایان مأموریت دیپلماتیک، به شغل آزاد روی آورد و از سال ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۹ خورشیدی (۱۹۵۴ تا ۱۹٦۰ میلادی) به کار تجارت مشغول بود. در سال ۱۳۳۹ خورشیدی، وارد دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی، در دانشگاه کابل شد و پس از سه سال تحصیل، در سال ۱۳۴۲ (۱۹٦۳)، فارغ‌التحصیل شد و مدرک کارشناسی (لیسانس) به‌دست آورد. از آن‌جا که دانشجوی ممتاز بود، در هیأت علمی دانشگاه پذیرفته شد و به‌مدت هشت سال، در دانشکده‌های ادبیات، تعلیم و تربیت و حقوق - زبان دری و زبان انگلیسی - تدریس کرد. در ضمن، درس‌های سه پروفسور آمریکایی دانشگاه کلمبیا (Columbia University)، که در دانشکده‌ی تعلیم و تربیت روان‌شناسی، تاریخ تمدن و تدبیر منزل تدریس می‌کردند را برای دانشجویان ترجمه می‌نمود. در این زمان، کتابی به‌نام «سیر تمدن در گذر تاریخ» نوشته‌ی یکی از استاد آمریکایی دانشگاه کلمبیا را به زبان دری برگردان کرد که هزینه چاپ آن توسط همان دانشگاه پرداخت شد.
در ژوئیه ۱۹۷۰ میلادی (خرداد ۱۳۴۹ خورشیدی)، در آزمون کنکور که بین هفت نفر شرکت‌کننده از طرف وزارت معارف افغانستان برای بورس تحصیلی یونسکو برگزار شده بود، رتبه‌ی اول را به‌دست آورد و در ژوئیه ۱۹۷۱ میلادی (خرداد ۱۳۵۰ خورشیدی) برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی زبان‌شناسی تطبیقی به آمریکا رفت. او در دانشگاه ایندیانا (Indiana University) وارد دانشکده‌ی زبان‌شناسی شد و در ماه مه ۱۹۷۳، تقربیاً همزمان با کودتای ۲۶ سرطان ۱۳۵۲ محمدداوود، به کسب مدرک کارشناسی ارشد (دوره‌ی ماستری) نایل آمد. در این زمان، برای دوره‌ای تحصیلات تکمیلی (دکترا)، در یک آزمون شرکت کرد و در آن موفق شد و یونسکو کمک هزینه‌ای دوره‌ای دکترای او را نیز پذیرفت. اما تحولات سیاسی افغانستان سبب شد که وزارت معارف افغانستان به ادامه‌ی تحصیل دوره‌ای دکترای او موافقت نکند. از این‌رو، او خود هزینه‌های تحصیلی خود را به‌عهده گرفت و از ژوئن سال ۱۹۷۳ تا ژوئیه سال ۱۹۷۷ میلادی، به تحصیل دوره‌ی دکترا مشغول شد و در نتیجه، با نوشتن تیزس (رساله‌ی) دکترا، درباره‌ی روان‌شناسی زبان (علم مطالعه‌ی عوامل روان‌شناختی و عصب‌شناختیِ اکتساب، کاربرد، درک و تولید زبان) این دوره را نیز موفقانه به پایان برد.
هاشمیان، در دسامبر ۱۹۷۷ میلادی (آذر ۱۳۵۶ خورشیدی) به افغانستان بازگشت و در دانشگاه کابل مشغول به تدریس شد. اما مدتی نگذشته بود، که کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ به‌وقوع پیوست و بسیاری از نخبگان افغان، به‌ویژه استادان دانشگاه که در آمریکا تحصیل کرده بودند، مورد پی‌گرد، شکنجه و کشتار قرار گرفتند. بنابراین، او ناگزیر شد در ماه مارس ۱۹۸۰، کشور را ترک گوید و در سال ۱۹۸۲، از مسیر آلمان به آمریکا مهاجرت کند. او درباره‌ی زندگی خود در آمریکا می‌‌گوید:
-
مدت پنج‌سال در دو کالج در کالیفرنیا تدریس می‌کردم، و بعد از آن از سال ۱۹۸۸ تا سال ۲۰۱۴ مؤسس و مدیر مسؤول مجله‌ی «آئینه افغانستان» بودم.
سرانجام، سید خلیل‌الله هاشمیان، به‌سبب بیماری، روز چهارشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی (۶ ژوئن ۲۰۱۸ میلادی) در آمریکا درگذشت.
| ▲ | آثار |
دکتر سید خلیل‌الله هاشمیان، یک نویسنده‌ی چیره‌دست بود و آثار گران‌بهایی را از خود به ارمغان گذاشت. او، که افزون بر زبان‌های دری و پشتو، به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی هم تسلط داشت، آثاری را از این دو زبان نیز ترجمه کرد. از جمله‌ی این آثار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
□ ترجمه‌ی متن کامل پلان پنج‌ساله‌ی اول (برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی دولت) به‌زبان انگلیسی که چاپ و نشر نشده و ترجمه‌ی متن کامل پلان پنج‌ساله‌ی دوم به‌زبان انگلیسی که از جانب وزارت پلان (وزارت برنامه‌ریزی افغانستان) با ذکر نام هاشمیان در دو جلد به‌نشر رسیده است.
□ پروفسور هاشمیان، در دوران تدریس در دانشکده‌ای ادبیات دانشگاه کابل دو اثر نوشت: یکی «فن ترجمه زبان انگلیسی»، که توسط نشرات آن دانشکده منتشر شد و دیگری، «ریشه و پیوند زبان دری». این دو اثر در دیپارتمنت‌های انگلیسی، دری و پشتو تدریس می‌شد.
وی، در آمریکا، افزون بر بیش از ۸۰ مقاله در مورد زبان‌شناسی که در مجله‌ی آیینه‌ی افغانستان به نشر رسیده است، دو کتاب زیر را نیز تألیف کرده است:
-
□ «زنده‌گی امیر دوست‌محمد خان، امیر کابل»، اثر معروف به «تاریخ موهن‌لال کشمیری» (ترجمه از زبان انگلیسی به زبان دری)، در دو جلد، که جلد اول در سال ۲۰۰۲ و جلد دوم در سال ۲۰۰۶، در کالیفرنیای امریکا به چاپ رسید.
□ «تحقیقی پیرامون سوابق تاریخی و موقف حقوقی قرارداد و خط دیورند»، که در سال ۲۰۱۱، در کالیفرنیای امریکا منتشر شده است.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
سید خلیل‌الله هاشمیان استاد سابق پوهنتون کابل درگذشت، رادیو اروپای آزاد: ١٦ جوزا ١٣٩٧.
پوهاند دکتر سید خلیل‌الله هاشمیان، در مطلبی زیر عنوان «درود به روان استاد محمداعظم عبیدی»، به‌مناسبت پنجمین سالگرد درگذشت استاد محمداعظم عبیدی، در سایت اینترنتی آسمایی می‌نویسد: «از تاریخ تولدشان (۱۳۰٦ ﻫ.ش) ملتفت شدم که یک‌سال مسن‌تر از من بودند». بنابراین، باید تاریخ تولد دکتر هاشمیان، سال ۱۳۰۷ خورشیدی بوده باشد.
برگرفته از: دکتر سید خلیل‌الله هاشمیان، پرتال افغان جرمن آنلاین.
سید خلیل‌الله هاشمیان استاد سابق پوهنتون کابل درگذشت، رادیو آزادی: ١٦ جوزا ١٣٩٧.
پیشین، پرتال افغان جرمن آنلاین.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...
