- اقوام در افغانستان
- اقوام تاریخی افغانستان
- قوم‌های امروزی افغانستان
- مسایل قومی در افغانستان
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[افغانستان]
افغانستان کشوری است کثيرالاقوام، که هرچند شمار قوم‌های این کشور به درستی روشن نيست؛ اما برخی از دانشوران تعداد آنها را بيش پنجاه قوم شمرده‌اند [از جمله مردم‌شناسان، «اروين، اورال» و همكارانش، تعدادی ۵۵ قوم را در افغانستان شناسايی كرده‌اند.]. يکی از مهمترين دلايل تنوع قومی در افغانستان، موقعیت خاص ژیوپولتیک اين کشور است. همجواری با آسيای مرکزی، چين، هند و ايران کنونی موقعیت جغرافیایی خاص به افغانستان بخشیده که حتی در عهد باستان، در مسیر راه ابریشم قرار داشته و در نهایت با مهاجرت‌ها و تهاجمات اقوام گوناگون مواجه بوده است. این امر سبب شده است که افغانستان در طول تاريخ کهن خود دارای تنوع فرهنگی، قومی و زبانی گردد.
بنابراين، افغانستان به خاطر موقعيت جغرافيايی و شرايط اقتصادی - سياسی خود، به عنوان يک چهارراه تاريخی، از يکطرف کانون تلاقی فرهنگ‌ها و تمدن‌های گوناگون بوده و از طرف ديگر، همواره عرصه هجوم‌های قبايل و اقوام مختلف بوده است. اين حملات مرگبار، هجوم‌های ويرانگر و مهاجرت‌های گسترده، هر بار يکی از اقوام را در افغانستان ساکن کرده است.
[↑] اقوام در افغانستان
افغانستان به‌عنوان کشوری که قلب آسيا محسوب می‌شود، با اينکه از نظر جمعيت و وسعت جغرافيايی کوچکتر از کشور ايران است، اما گوناگونی و تنوع فرهنگی در آن بيش از ايران ديده می‌شود. قرن‌های متمادی است که اقوام مختلف در شهرها و مناطق مختلف افغانستان همزيستی مسالمت‌آميزی با هم دارند و اين همزيستی فرهنگ مشترکی را پديد آورده است. اما در عين حال، اين اقوام ويژگی‌های قومی و زبانی خود را حفظ کرده‌اند. پشتون‌ها، تاجيک‌ها، هزاره‌ها، ازبک‌ها، ترکمن‌ها، بلوچ‌ها و ... همچنين اقليت‌های مذهبی مثل شيعه‌ها، اسماعيلی‌ها، هندوها، سيک‌ها و حتی يهودها در مجموع ملت افغانستان را شکل می‌دهند.
تنوع قومی و مذهبی کشور افغانستان به‌زعم آن که یک فرصت گرانمایه محسوب می‌شود، قوم‌گرايان همواره در صدد آن بوده‌اند که این مسئله را به‌عنوان یک تهدید جلوه داده و آن را دستمایه دامن‌زدن به‌اختلافات و شکستن وحدت ملی افغانستان قرار دهند.
[↑] اقوام تاریخی افغانستان
شماری از قوم‌های تاریخی شناخته شده‌ای در افغانستان در فهرست زیر برشمرده شده‌اند:
- ● آریایی‌ها
● باختری‌ها (بلخی‌ها)
● آراخوزی‌ها
● گندهاری‌ها
● تخارها (کوشانی‌ها)
● یفتلی‌ها
[↑] قوم‌های شناخته شده‌ای افغانستان
[↑] مسایل قومی در افغانستان
یکی از مسایل جدی و جنجال برانگیزی که در سال‌های اخیر در افغانستان بیشتر پیرامون آن پرداخته شده است، مسایل قومی است. شوربختانه این مسایل، چه در داخل افغانستان - توسط گروه‌های مختلف سیاسی - و چه در خارج از این کشور، مورد سوءاستفاده و بهره‌برداری‌های ناانسانی قرار گرفته که نه تنها به حل بحران کم نکرده، بلکه سبب ایجاد تنفر و فاصله‌های عمیق میان مردم افغانستان شده است.
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[۴۵]
[۴٦]
[۴٧]
[۴٨]
[۴۹]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: پژوهشی دربارۀ اِتنوگرافی (تبارشناسی) افغانستان: بخش اول، بخش دوم، بخش سوم، بخش چهارم، بخش پنجم، بخش ششم، بخش هفتم، بخش هشتم.، نوشته هنری والتر بیلیو، ترجمۀ سهیل سبزواری
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5][6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
