هندوگرایی

از: دانشنامه‌ی آریانا

فهرست مندرجات

• ریشه‌شناسی
  
• تاریچه
  
• باورها
  
• خدایان
  
• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  
  

[...]

[...]

هندوگرایی، هندوئیسم یا آئین هندو (در سانسگریت (هندی): हिन्दु धर्म که همچنین سنتانا درما - सनातन् धर्म، و ویدیکا درما - वैदिक धर्म یاد شده) در قدیم دین برهمایی خوانده می‌شد که به برهما، خدای هندوان اشاره می‌کرد و امروزه پیروان این آئین را هندو می‌نامند که نام درستی نمی‌باشد[۱]. دین برهمایی دارای سه خدا با نام‌های: برهما، ویشنو و شیوا است که هر کدام از آن‌ها دارای چندین همسر و فرزند می‌باشند. شهر مذهبی برهماییان بنارس می‌باشد[٢].


[↑] ریشه‌شناسی

هندوييسم مجموعۀ اعتقادات متنوع، سازمان‌های درهم آميخته، افسانه‌ها و اساطير فراوان، اعمال و رفتار گوناگون و متضاد است که به سالکان طريقت خود مژدۀ نجات و رستگاری عظيم می‌دهد. به دليل همين تنوع فوق‌العاده زياد است که بسياری وجهه غالب هندوييسم را يک فرهنگ می‌دانند تا يک مذهب. «هندوييسم مانند انبان يک بازرگان دوره‌گرد شرقی است که از نفايس کهن و اشياء سالخورده بسيار جالب مملو و انباشته است و مسلماً آن دينی است که می‌توان گفت هرگونه احساسات دينی و عواطف مذهبی را تا حدی دارا می‌باشد.»[]


[↑] تاریخچه

بسياری از محققان، زمان ظهور هندوييسم را مصادف با عصر پيدايش کتاب‌های مقدس وداها (Vedas) يا عصر برهمنی و تحولات بعد از آن می‌دانند. تحولات يادشده در قرن سوم پيش از ميلاد، هندوييسم فعلی را به‌صورت يک مجموعه مذهبی، اجتماعی - فرهنگی در سرزمين هند به‌وجود آورد.[] با وجود این، ریشه‌ای هندوگرایی به دوران نوسنگی و دوره هاراپی (۵۵۰۰ تا ۲۶۰۰ پیش از میلاد) باز می‌گردد.

در عهد باستان، مردمان، در سراسر جهان باورهای شَمَنی داشتند و هندواروپاییان نیز از این قاعده جدا نبودند. شمن‌باوری شاخه‌ی آریایی در هند خود را به‌صورت باورهای «تانترا» نشان داد و تانتراها از سرچشمه‌های آیین هندوییسم به‌شمار می‌آیند. این باورهای نخستین، بعدها در میان آریاییان اشکال نوین‌تری به‌خود گرفتند و سنتی را پدید آوردند که سنت وِدایی نامیده می‌شود و این سنت در نوشته‌هایی به‌نام وداها تبلور یافته است.


[↑] باورها

[↑] خدایان

هندوان به‌عده‌ی بی‌شماری از خدایان و ایزدان آسمانی و زمینی با نام‌ها و صفات غریب معتقدند و به آن‌ها کرنش می‌کنند و برای هر یک بتخانه‌های با شکوهی می‌سازند. این خدایان و ایزدان با هم خویشاوندی سببی و نسبی دارند و ویژگی‌های جسمی و روحی هر یک به تفصیل و با ذکر جزئیات در کتب مقدس و فرهنگ دینی هندوان آمده‌ است. باور به جلوه‌گری خدایان به‌شکل انسان و حیوان در ادوار مختلف، نیز بسیار جلب نظر می‌کند دسته‌بندی خدایان در ارتباط با طبقات اجتماعی نیز مرسوم است.

براهما (یا همان آفریننده)، ویشنو (پاسدار و نگاهبان)، و شیوا (نابودکننده کائنات)، تثلیث آیین هندو را تشکیل می‌دهند. همسر براهما، ساراسواتی، ایزدبانوی دانش و هنر است. همسر شیوا، پارواتی، ایزدبانوی نیرو و توان است. لاکشمی نیز الهه ثروت است؛ و آدمی به هر سه این‌ها، دانش و قدرت و ثروت، نیاز دارد.[]

[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]


[↑] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.

[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:

[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- آقای ايشور داس، دانشمند فرهيخته‌ای افغان که خود هندو است. اين نامگذاری‌ها را نادرست می‌خواند. او معتقد است که نام اصلی آيين هندو «سناتم دهرم» (آيين جاودان) است.
[۲]- آقای ایشور داس، بر این نظر است که آنچه که سه خدا پنداشته می‌شود، در واقع سه فرشته به‌نام‌های برهما، ويشنو و مهيج هستند. مفهوم «برهمن» نزد هندوها «فرد روحانی» است که گاهی «مشر» هم ياد می‌شود. واژه مشر هنوز هم در زبان پشتو به‌معنای بزرگ است.
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-

[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□

[↑] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[↑] پيوند به بیرون

□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]