کبرا مشهور به ژيلا (سال زايش او مشخص نيست - درگذشت ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹ م)، يکی از پيشکسوت‌های آوازخوانان زن در راديو افغانستان بود.
زندگينامه
کبرا معروف به خانم ژيلا حدود هفتاد سال پيش در کابل زاده شد. اما از سال زايش و دوران کودکی او اطلاعات مشخص در دست نيست.
ژیلا اولین بار به کمک استاد خیال به رادیو راه یافت. استاد خیال اساسات موسیقی را به ژیلا آموخت و ژیلا در مدتی کمی توانست با پشتکار و تلاش و همکاری استاد خیال در مدت زمان کمی خودش را به قله شهرت برساند.[١] بخش دری صدای آمريکا به مناسبت مرگ ژيلا نوشت:
- "میرمن ژیلا قبل از اینکه در سال ۱۹۸۳ میلادی، یعنی ۲۶ سال قبل به ایالات متحده امریکا مهاجر شود، در افغانستان در دورانی که آنکشور هنوز دست خوش جنگ نشده بود، آوازخوانی را آغاز کرد."
به گفتۀ هارون يوسفی سال‌های که از جنگ و ویرانی خبری نبود و آهنگ‌های عاشقانه و زیبای ژیلا و خیال صدها شنونده را به وجد می‌آورد. او می‌نويسد:
- "وقتی آهنگ "تو امید من تو پناه من" یا آهنگ "آمده‌ای دیر باز زود چرا می‌روی" را می‌شنوی و یا هم آهنگ "از غمت‌ای نازنین عزم سفر می‌کنم" را به خاطر می‌آوری، آواز گیرای ژیلا بانوی زیبا، متین و مهربان ترا چند دهه به عقب باز می‌گرداند تا زمانی را به یادآوری که این هنرمن محبوب و همراه با استاد خیال هر جمعه شب در رستورانت خیبر کنسرت داشتند."
ژیلا از جمله زنان آوازخوان پیشگامی بود که راه آوازخوانی را برای هنرمندان موسیقی مثل خودش هموار ساخت. هارون يوسفی می‌نويسد:
- "بعد از خانم پروین، ژیلا را می‌توان از پیشگامان آوازخوانی زنان افغان به حساب آورد. ژیلا توانست با صدا و ادای شیرین و هنرمندانه خود مکتبی را بنیادگذاری کند که بعدها زنان آوازخوان زیادی در افغانستان از آن پیروی کردند."
در میان زنان آوازخوان افغان ژیلا به خوش صدایی مشهور است، معاصران او کمتر چنین صدایی داشتند. احمدظاهر که خود در میان آوازخوانان مرد در افغانستان به آوازخوان حنجره طلایی معروف است، آرزو داشت آلبوم مشترکی با ژیلا داشته باشد.
اما مرگ نابهنگام احمدظاهر این مجال را نداد و آلبوم مشترک این دو آواز خوان خوش صدا به دو آهنگ محدود شد.
ژیلا در سفری که با استاد خیال و جمعی دیگر از هنرمندان افغانی به هند داشت، آهنگ مشترکی را با "محمد رفیع" یکی از مشهورترین آوازخوانان هند، اجرا کرد که بعدها بارها و بارها از رادیو افغانستان پخش شد.
وی از جملۀ نخستین زنان بود که در کابل و برخی ولایات افغانستان کنسرت‌های را برگزار کرد و با آهنگ‌های زیبا در قلوب مردم جای گرفت. يوسفی می‌نويسد:
- "ژیلا جز گروهی بود که برای نخستین بار در تور هنری در شمال افغانستان شرکت کردند و مردم برای اولین هنرمندانی را که صدای آنها را از رادیو شنیده بودند از نزدیک دیدند. استاد خیال، مددی، آرمان پروین و نسیم نيز جز این گروه بودند."
پس از اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی و آغاز ناامنی‌ها و دشواری‌ها، او مانند تعدادی دیگر از هنرمندان افغان به خارج ار افغانستان مهاجرت کرد.
ژیلا پس از مهاجرت‌اش به امریکا در سال ۱۹۸۳ میلادی، چند سالی را به آوازخوانی در محافل و کنسرت‌ها برای افغان‌های مهاجر در امریکا ادامه داد، اما ۲۲ سال بود که به گفته بعضی از دوستان‌اش، او از آوازخوانی فاصله گرفته بود.
میرمن ژیلا با خانواده‌اش در ایالت ویرجینا امریکا اقامت داشت. در سال‌های اخیر عمر مریض بود و اکثر وقت را در شفاخانه و یا در منزل سپری می‌کرد. مریضی ژیلا به قول بعضی از دوستان‌اش، سرطان بوده است که بلاخره او را از پا درآورد. ژیلا صبح یکشنبه ۲۸ جون ۲۰۰۹ در ایالت ویرجینیای امریکا وفات یافت.
خانم ژیلا کمتر از ۷۰ سال عمر داشت و از او دو فرزند، یک دختر و یک پسر، باقی مانده است.
ژیلا در عصر خودش از زمرۀ محبوب‌ترین هنرمندان افغانستان به شمار می‌رفت و از او صدها آهنگ در آرشیف نشراتی رادیو و تلویزیون افغانستان موجود است.
1 2 3
