 |
|
محمدحسن کاکړ
فهرست مندرجات
افغانستان‌شناسان تاریخ‌نگاران افغان
دکتر محمدحسن کاکړ (به انگلیسی: Mohammad Hassan Kakar) (زاده‌ی ١٣٠٨ خ - درگذشته‌ی ١٣۹۵ خ)، یکی از نویسندگان مشهور پشتو زبان و از نام‌آورترين استادان تاريخ‌نگاری معاصر افغانستان در دانشگاه کابل بود.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
محمدحسن کاکړ فرزند میرزا فضل‌حق کاکړ در سال ١٣٠٨ خورشيدی (۱۹۲۹ میلادی) در روستای ”پلوته“ شهرستان الیشنگ ولايت لغمان زاده شد. يک‌سال داشت که پدرش درگذشت و پرورش او را مادرش که بی‌بی خاتمه نیازی ناميده می‌شد، به‌عهده گرفت.[۱]
آموزش ابتدايی و متوسطه را تا صنف (کلاس) نهم در لغمان پيش برد و هنوز نوجوان بود که مادر را هم از دست داد. او با وجود آن که با مشکلات فراوان روبه‌رو شد. اما دست از تحصيل دانش بر نداشت. پس از آن به قندهار نزد پدربزرگ مادری خود (عبدالمقیم‌خان نیازی) رفت و در آن‌جا وارد دبيرستان (ليسه) احمدشاه بابا شد. سپس به کابل آمد و مدت دو سال در دارالمعلمین درس خواند و سرانجام مدرک ديپلوم خود را به‌عنوان شاگرد ممتاز، در سال ۱۹۵۰ میلادی، از دبيرستان غازی به‌دست آورد.
بين سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۷ ميلادی، به تحصيل در دانشکده‌ی ادبيات دانشگاه کابل ادامه داد. از آن‌جا که در دوران تحصيل دانشجوی لايق و زرنگ بود، توجه وزير معارف آن زمان (دکتر علی‌احمد پوپل) را به‌خود جلب کرد و با استفاده از سکالرشپ يا بورس تحصيلی دولتی به لندن اعزام شد و در دانشگاه آن‌جا به تحصيل در رشته‌ی تاريخ قرون اوسطای اسلام و تاريخ معاصر اروپا پرداخت. پس از آن که مدرک کارشناسی تاريخ از دانشگاه لندن گرفت، به پژوهش دربارۀ امير عبدالرحمان خان بر اساس اسناد دست اول آرشيف انگلستان آغاز کرد که در نتيجه مدرک فوق کارشناسی (ماستری) را نيز به‌دست آورد.
در سال ۱۹۷۲ ميلادی عازم آمريکا شد و در آن‌جا تحقيق خود را در مورد حکومت و جامعه افغانستان در دوره‌ی امير عبدالرحمان خان دنبال کرد و نيز سرانجام موفق به دريافت دانشنامه‌ی دکترای خود از دانشگاه لندن شد.
در سال ۱۹۷٦ ميلادی به افغانستان بازگشت و برای سال‌های زیادی در دانشگاه کابل تاریخ درس می‌داد.
پروفسور دکتر محمدحسن کاکړ
او در سمینارها و کنفرانس‌های داخلی و خارجی زیادی شرکت کرده و علاوه بر چند کتاب، صدها مقاله‌ی علمی و تاریخی دارد. او آثاری به زبان انگلیسی نیز دارد.
پروفسور دکتر محمدحسن کاکړ، طی سال‌های گذشته در کالیفرنیا آمریکا زندگی می‌کرد. او به دلیل بیماری که داشت، سرانجام، در شام روز ۱٦ جدی (دی) ١٣۹۵ خورشیدی، در سن ۸۸ سالگی در بیمارستان درگذشت.
| ▲ | آثار |
از پروفسور محمدحسن کاکړ، چند کتاب، صدها مقاله‌ی علمی و تاریخی، به‌زبان‌های پشتو، دری و انگلیسی به‌جا مانده است؛ از جمله می‌توان به آثار زیر اشاره کرد:
- تاریخ څه ته وایی؟ (ترجمه به زبان پشتو)، اثر اچ. کار، کابل: پوهنتون کابل - ۱۹٦۹ م
- افغانستان مطالعه‌ی انکشاف سیاسی داخلی (از ۱٨٨٠ تا ۱٨۹٦ م)، لاهور: ۱۹٧۱ م (به زبان انگلیسی).
- افغان افغانستان و افغان‌ها و تشکیل دولت در هندوستان، فارس و افغانستان، چاپ اول: دانشگاه کابل ۱٣۵٧ خ، چاپ دوم: پيشاور، اتحادیه نویسندگان افغانستان آزاد (وفا)، ۱۹٨٨ م.
- حکومت و جامعه‌ی افغانستان در دوره امارت امیر عبدالرحمن خان (از ۱٨٨٠ تا ۱۹٠۱ م) دانشگاه تکساس، ۱۹٧۹ م (به زبان انگلیسی).
- د کابل سلطنت بیان (ترجمه به زبان پشتو در دو جلد)، اثر مونت استوارت الفنستون، اکادمی علوم افغانستان، کابل: ۱۹٨۱ و ۱۹٨۴.
- سازش ژنو در باره‌ی افغانستان، پیشاور: اتحادیه نویسندگان افغانستان آزاد (وفا)، ۱۹٨٨ م (به زبان پشتو).
- جنگ دوم افغان و انگلیس، پیشاور: محاذ ملی افغانستان - مطبعه ریاست فرهنگی، ۱٣٦٧ خ (۱۹٨۹ (به زبان دری) م).
- نظری به کتاب افغانستان در پنچ قرن اخیر، پیشاور: د امان کتاب خپرونو مؤسسه، ۱٣٦۹ خ (۱۹۹٠ م) (به زبان پشتو)
- د پوهنی فلسفی بنستونه (ترجمه)، ؛ اثر جورج نیلر، د افغانستان کلتوری ودی تولنه - جرمنی (آلمان): ۱٣٨۱ خ .
- د پاچا امان‌الله واکمنۍ ته یو نوې کتنه، پیشاور: د افغانستان کلتورې ودې ټـولنه - جرمنی (اسد دانش مطبعه)، ۱٣٨۴ خ (٢٠٠۵ م).
- د سرطان کودتا د افغانستان د اوږدې بی‌ثباتـﯥ پـﯧـلامه، پیشاور: د افغانستان کلتورې ودې ټـولنه - جرمنی، ۱٣٨٨ خ (٢٠٠۹ م).
- سفری به وطن، طالبان و بنیادگرایی اسلامی، برگردان از پشتو توسط سلطان‌احمد بهین، کابل: شرکت کتاب شاه‌محمد، ۱٣۹٠ خ.
- پشتو؛ افغان او افغانستان، پیشاور: د افغانستان کلتورې ودې ټـولنه - جرمنی، ۱٣۹٠ خ (٢٠۱۱ م).
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ افغانستان‌شناسی │ افغانستان‌شناسان │ تاریخ‌نگاران افغان
