(کشت و صنعت)
فهرست مندرجات۱- کشاورزی اسرائيل
٢- اقتصاد و صنعت
- بازگشت به کشاورزی
- استفاده بهینه از آب
- محصولات کشاورزی
- تنوع اقلیمی و محصولات
- انتقال دانش و مبادلات علمی
- سوسیالیسم در سالهای نخست
- تنوع رشته‌های اقتصادی
- صنایع اسرائیل
- صنایع پیشرفته علمی
- تولید و بهینه‌سازی هواپیما
- تجارت خارجی و توریسم
- درآمد سرانه اسرائیل
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- منابع
<فرهنگ و دانش> <شهرها>
[↑] بازگشت به کشاورزی:
یهودیان در دوران باستان، همانند اقوام همسایه خود، مردمانی کشاورز بودند که عمدتاً از محصول زمین معاش می‌کردند. ولی حدود دو هزار سال پیش که بیت المقدس یهود دوباره به اشغال بیکانگان درآمد و مردم این سرزمین در اقصی نقاط جهان پراکنده شدند، به علت شرائط زمان و مکان ناچار گردیدند کار کشاورزی را کنار بگذارند و به مشاغلی چون بازرگانی و پیشه وری روی آورند و یا راه علم و دانش و هنر در پیش گیرند.
یهودیان در کشورهای پراکندگی اجازه تملک بر زمین‌های کشاورزی را نداشتند و هر چند گاه یکبار حاکمان ظالم برای تسلط بر اموال آنان، یهودیان را اخراج می‌کردند و آنها ناچار بودند مشاغلی داشته باشند که با انتقال از سرزمینی به سرزمین دیگر آن را از دست ندهند.
ولی از اواخر قرن نوزدهم میلادی به بعد، که جنبش بازگشت یهودیان به سرزمین پدری دوباره اوج گرفت، اندیشمندان یهودی و تلاشگران سیاسی و اجتماعی آن دوباره بر اهمیت کار کشاورزی تأکید گذاشتند. از اواخر قرن نوزدهم و تا هنگام استقلال اسرائیل، بسیاری از یهودیانی که توانستند به سرزمین پدری خود (اسرائیل) باز گردند، به کار کشاورزی روی آوردند و با برپائی شیوه‌های جدید اجتماعی و اقتصادی و تأسیس آبادیهای کشاورزی به صورت کیبوتس (קיבוץ- آبادی اشتراکی) و موشاو (מושב- آبادی تعاونی)، کشاورزی بسیار پیشرفتهای را پایه‌گذاری کردند که در کمتر کشور جهان نظیر داشت.
به علت کمبود آب در اسرائیل، کارشناسان کشاورزی اسرائیل شیوه‌های جدیدی برای آبیاری قطره‌ای به منظور صرفه جوئی در مصرف آب، و همچنین کشاورزی با آب شور ابداع کردند که در جهان سابقه نداشت.
امروز اسرائیل از نظر کشاورزی و دامداری و مرغداری یکی از پیشرفته‌ترين کشورهای جهان محسوب می‌شود که تجربیات خود را با دست باز در اختیار همه کشورهائی قرارمیدهد که مایل به همکاری با اسرائیل و پذیرفتن تجربیات این کشور هستند.
اسرائیلیان که بدنبال بیداری جنبش صیونیسم به سرزمین پدری (اسرائیل) بازگشتند، مشاهده کردند که به علت بی توجهی حاکمان بر این سرزمین که صدها سال ادامه داشت، اسرائیل کشوری نیمه بایر و بی سبزه و درخت است و زمین آن برای کشاورزی چندان مساعد نیست. ولی اسرائیلیان از اوائل قرن بیستم به سرسبز ساختن تپه‌های لخت و درختکاری و آماده کردن زمین برای کشاورزی پرداختند و به پیشرفتهای بزرگی نائل شدند.
در سالهای پیش از استقلال اسرائیل و پس از آن، یک موسسه تحقیقات کشاورزی در مرکز کشور فعالت می‌کرد که با ابتکارها و ابداعات خود، شیوه‌های جدید کشاورزی را معمول ساخت و دانشکده کشاورزی دانشگاه عبری اورشلیم در شهر رخووت (רחובות) در مرکز کشور نیز در این راه نقش ارزنده‌ای ایفاء کرد.
مساحت کل سرزمین اسرائیل بر ٢٢ هزار کیلومتر مربع (یک هشتادم خاک ایران) بالغ می‌گردد که بیش از نیمی از آن بایر محسوب می‌شود. میزان بارندگی در آن بسیار کم است و در حالی که در برخی نواحی شمالی کشور به ٨٠٠ میلیمتر در سال میرسد، در صحرای خشک جنوب اسرائیل از ۴٠ میلیمتر در سال تجاوز نمی‌کند.
علیرغم این وضع، اسرائیل نه تنها یکی از پیشرفته‌ترين تکنیک‌های کشاورزی را دارد، بلکه هر سال صدها میلیون دلار محصولات کشاورزی و غذائی و چند صد میلیون دلار دیگر وسائل کشاورزی به دنیا صادر می‌کند.
اسرائیل همچنین یکی از معدود کشورهای جهان است که نه تنها از تعداد درختان آن کاسته نمی شود (به علت بریدن درختها برای استفاده‌های صنعتی و گرمازائی)، بلکه بدنبال این تلاش گسترده جنگل کاری، هر سال درختان بیشتری در اسرائیل رشد می‌کند.
در نخستین سالهای استقلال اسرائیل، به علت کمبود مواد غذائی و کشاورزی، دولت ناچار بود تأمین این مواد را جیره بندی کند- ولی امروز محصولات تولید شده در کشور، نه تنها همه نیاز مردمان آن را تأمین می‌کند، بلکه بخش مهمی از آن نیز به کشورهای خارجی صادر می‌شود.
اسرائیل نه تنها دارای یکی از پیشرفته‌ترين مراکز تحقیقات کشاورزی است که دائماً برای ابداع شیوه‌های جدید می‌کوشد، بلکه کشاورزان اسرائیل نیز همه افراد تحصیل کرده در سطح بالا و انسانهای بسیار مبتکری هستند که برخی از آنان فارغ التحصیلان دانشکده کشاورزی می‌باشند و برخی رشته کشاورزی را در دوره دبیرستان فرا گرفته‌اند.
اسرائیل از نظر میزان تولید در هر هکتار زمین، در بسیاری از رشته‌ها در دنیا رکورد اول را دارا می‌باشد.
[↑] استفاده بهینه از آب:
از آنجا که اسرائیل با کمبود آب روبروست و همزمان جمعیت کشور دائماً افزایش می‌يابد، تلاش می‌شود که از هر قطره آب موجود به بهترین نحو استفاده به عمل آید. در پنجاه سال نخست استقلال کشور، بی‌آنکه به مصرف آب در کشاورزی حتی یک قطره اضافه شود، اسرائیل توانست میزان محصولات کشاورزی خود را هفت برابر افزایش دهد.
شیوه ابتکاری آبیاری قطره‌ای در سالهای دهه ٦٠ در اسرائیل ترویج گردید. در این شیوه، لوله‌های باریک در کنار نهال‌ها و گیاهان نهاده می‌شود که در نزدیکی ریشه هر گیاه یک سوراخ ریز دارد و آب به صورت قطره قطره ترشح می‌کند و به ریشه گیاه میرسد و بیهوده در نقطه‌های دیگر زمین پراکنده نمیشود. این شیوه، هدر رفتن آب کشاورزی را به حداقل میرساند. لوله‌های آبیاری قطره‌ای با کمک دستگاههای کامپیوتری به طور خودکار به کار می‌افتد و به تجهیزات سنگین و گران قیمت آبیاری و همچنین تلاش شمار زیادی کارگران کشاورزی نیازی ندارد. اسرائیل هر سال چند صد میلیون دلار وسائل و تجهیزات آبیاری قطره‌ای صادر می‌کند.
اسرائیل برای صرفه جوئی در مصرف آب، شیوه دیگری نیزابداع کرده و آن تطهیر فاضلاب و استفاده دوباره از آن برای آبیاری برخی گیاهان و نهال‌ها می‌باشد. حدود ٢٠ درصد از آب کشاورزی مورد نیاز اسرائیل از این طریق تأمین می‌شود.
استفاده از آب شور در امور کشاورزی، شیوه‌ای است که در نواحی جنوبی اسرائیل (در بیابان خشک نگب- נגב) مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج قابل توجهی داده است. روش پرورش دادن برخی محصولات کشاورزی (از قبیل گوجه فرنگی، خیار، طالبی و غیره) در زیر لایه‌های نایلون و یا در گرمخانه‌ها، در اسرائیل بسیار رواج دارد و با موفقیت چشمگیری روبرو شده است. با استفاده از این شیوه، آبیاری گیاهان به صورت کامپیوتری انجام می‌گیرد و به کارگران کمی نیاز دارد.
اسرائیل این شیوه‌های ابتکاری و تجربیات علمی و کشاورزی خود را در اختیار کشورهای دیگر نیز قرار می‌دهد.
[↑] محصولات کشاورزی:
محصولات کشاورزی اسرائیل حدود ٢ درصد از کل تولیدات ناخالص ملی اسرائیل و ۵ر٧ درصد از صادرات کشور را تشکیل می‌دهد. یکی از موارد صادراتی اسرائیل در دهه‌های اخیر شاخه‌های گل بوده است. اسرائیل با به کارگیری شیوه‌های جدید و ابتکاری ، توانسته است تولید گل را به سطح قابل توجهی برساند که صادرات آن بسیار افزایش یافته است. اسرائیل برای فرستادن گل‌ها به کشورهای خارجی نیز به شیوه‌ای بسیار منظم و سریع عمل می‌کند و دسته‌های گل که در ساعات پیش از ظهر در گرمخانه‌های اسرائیل چیده شد، فردای همان روز در مغازه‌های گل فروشی اروپا به مشتریان عرضه می‌شود.
[↑] تنوع اقلیمی و محصولات:
از آنجا که اسرائیل از شمال تا جنوب دارای آب و هوای متنوع است (معتدل در شمال و گرم در جنوب کشور)، کشاورزان می‌توانند انواع میوه و سبزی را پرورش دهند. کشاورزان اسرائیلی همچنین با استفاده از دانش و ابتکار خود، انواع میوه‌هائی را که در نقاط مشابه دیگر جهان پرورش می‌يابد به اسرائیل آورده و در رشد آنها می‌کوشند.
در شمال اسرائیل میوه‌هائی چون آلبالو، گیلاس و سیب پرورش می‌یابد که به هوای نسبتاً سرد نیاز دارد. در نواحی ساحلی نیز که هوا ملایم است، میوه‌هائی چون مانگو، لیچی، اووکادو و انواع مرکبات به عمل میآید و در جنوب کشور خرما و انواع میوه‌های استوائی دیگر پرورش داده می‌شود. خرمای اسرائیل بسیار مرغوب است. از آنجا که پرورش مرکبات به آب زیاد نیاز دارد، در سالهای اخیر باغهای مرکبات اسرائیل دائماً محدودتر می‌شود. ولی پرتقال و نارنگی و مرکبات دیگر هنوز در ردیف دوم صادرات کشاورزی اسرائیل قرار دارد و کشاورزان اسرائیلی انواع مرکباتی پرورش داده‌اند که مورد توجه بسیار مشتریان اروپائی قرار دارد. ١٦ درصد از محصول مرکبات اسرائیل نیز برای تولید کنسرو (آب پرتقال و غیره) به کارخانه‌ها فروخته می‌شود.
سبزیجات تولیدی در اسرائیل نیز بسیار متنوع و مرغوب است و محصولاتی چون گوجه فرنگی، خیار، فلفل سبز، پیاز وهمچنین سبزیجات سطح بالائی را چون بروکولی، مارچوبه و آرتیشو شامل می‌گردد.
کشاورزان جنوب اسرائیل، با استفاده از هوای گرم آن ناحیه، در فصل زمستان بهترین میوه و سبزیجات را برای بازارهای اروپا تولید می‌کنند.
اسرائیل با شیوه‌های مدرن، به پرورش پنبه و گندم نیز می‌پردازد. پنبه به آب زیاد نیاز دارد و ممکن است پرورش آن کاهش یابد.
گاوداری اسرائیل نیز از شهرت جهانی برخوردار است و گاوهای شیرده اسرائیلی بالاترین تولید شیر سالیانه را دارند و از این نظر در جهان مشهورند.
لبنات اسرائیل نیز بسیار خوشمزه و سالم است به دهها کشور جهان از جمله ایالات متحده صادر می‌شود.
یکی دیگر از رشته‌های تولید خوراکی در اسرائیل پرورش ماهی در دریاچه‌های مصنوعی و در آب شور بندر ایلات (خلیج عقبه) است. اسرائیلیان در این رشته نیز تجربه زیاد آموخته و مدرن‌ترين شیوه‌های پرورش ماهی را به کار می‌برند.
[↑] انتقال دانش و مبادلات علمی:
اسرائیل کشور نوخاسته‌ای است که تقریباً همه چیز را از صفر شروع کرده - و از آنجا که از ابتدای موجودیت خود مهاجر پذیر بوده، تجربیات بسیاری نیز از این راه‌اندوخته و با نیازهای کشورهای در حال رشد آشنائی نزدیک دارد. از این رو، از همان نخستین سالهای استقلال، اسرائیل ابراز آمادگی کرد تجربیات کشاورزی ، دامداری، مرغداری، پزشکی، صنعتی و علمی خود را (از جمله در زمینه بیابان زدائی) در اختیار کشورهای در حال رشد قرار دهد.
بسیاری از کشورهای آسیائی و آفریقائی و حتی ممالک آمریکای جنوبی و مرکزی از این ابراز آمادگی اسرائیل استقبال کردند و کارآموزان خود را به این کشور فرستادند. اسرائیل همچنین کارشناسان خود در زمینه‌های مختلف را به کشورهای نیازمند فرستاد تا مردمان آنجا را تعلیم دهند.
در ظرف سالهای اخیر بیش از صد هزار کارآموز از کشورهای مختلف به اسرائیل آمده‌اند و هزاران کارشناس اسرائیلی به کشورهای دیگر اعزام گردیده‌اند تا دانش و تجربیات خود را در اختیار آنها قرار دهند.
اداره همکاریهای بین المللی وزارت خارجه اسرائیل (מש"ב -Mashav)، مرکز پژوهشهای صلح شیمعون پرس (שמעון פרס) و بنیاد همکاریهای بین المللی کشاورزی، از جمله نهادهای اسرائیلی هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند.
کارآموزانی که به اسرائیل آمده‌اند در زمینه‌های کشاورزی، پزشکی، مهندسی، خدمات اجتماعی، بهیاری، شهرسازی و امور دیگر تجربیات گرانبهائی آموخته و به کشورهای خویش برده‌اند.
شرکتهای متعددی نیز در اسرائیل وجود دارند که وسائل و تجهیزات الکترونیکی-کشاورزی را همراه با شیوه‌های جدید کشت و زرع به کشورهای خارجی صادر می‌کنند. اکثر این وسائل و شیوه‌ها پاسخگوی نیازهای فوری بسیاری از کشورهائی است که با مشکلاتی شبیه اسرائیل روبرو بوده‌اند.
چندی پیش وسائل و تجهیزات الکترونی-کشاورزی اسرائیل در نمایشگاه بین المللی تل آویو به معرض نمایش گذاشته شد که دهها هزار نفر از بیش از صد کشور جهان برای دیدن آنها به اسرائیل آمدند.
در تورات مقدس، از اسرائیل به عنوان "سرزمین شیره و عسل" نام برده شده و اکنون کشاورزان اسرائیلی می‌کوشند با کمک دانش خود و به کارگیری مدرن‌ترين شیوه‌های پرورش و تولید، به این توصیف جامه عمل بپوشند- و موفقیت آنها در این زمینه بسیار درخشان بوده است.
اسرائیل سرزمین کوچکی است که نه فقط با خشک سالی‌های پیاپی و کمبود باران روبرو می‌باشد، بلکه شوربختانه فاقد هرگونه منابع طبیعی و معادن عمده است و علیرغم همه حفاریهای آزمایشی و بررسیهای علمی، هنوز منابع نفت و گاز طبیعی نیز در این کشور یافت نشده است. علیرغم این واقعیت، اسرائیل دارای صنایع پیشرفته و یک اقتصاد مدرن است که مورد تحسین جهانیان قرار دارد. اسرائیلیان با کمک علم و دانش توانسته‌اند بر مشکلات ناشی از کوچک بودن کشور و نبود ثروتهای طبیعی غلبه یابند و کاستیها را جبران کنند.
[↑] سوسیالیسم در سالهای نخست:
پیش از استقلال و در سالهای نخست موجودیت اسرائیل، شیوه سوسیالیستی در اقتصاد کشور حکمفرما بود و قوانین بسیاری برای حمایت از قشر کارگر و آسیب پذیر به اجرا گذاشته می‌شد که موجب می‌گردید سرمایه داران خصوصی رغبت چندانی به سرمایه گذاری در اسرائیل نشان ندهند. دولت ابتکار عمل را در بسیاری از رشته‌های صنعتی و اقتصادی به عهده داشت و بخشی از اقتصاد کشور نیز به صورت اشتراکی (کیبوتس- קיבוץ) و تعاونی (מושב- موشاو) و شرکتهای تعاونی در رشته‌های مختلف، اداره می‌شد.
در سالهای پیش از استقلال تا دهه ٧٠ میلادی، اتحادیه کل کارگران اسرائیل (هیستدروت-הסתדרות) یک سازمان بسیار قوی بود که خود به تاسیس صنایع نیز میپرداخت. هیستدروت همچنین دارای بزرگترین شرکت راه و ساختمان (سولل بونه- סולל בונה) و بزرگترین شرکت احداث واحدهای مسکونی (شیکون عودیم- שיכון עובדים)، یکی از بزرگترین بانکهای کشور (بانک هپوعلیم- בנק הפועלים) و دو شرکت عمده مسافربری (اگد- אגד و دان- דן) و بزرگترین شرکت کشتیرانی اسرائیل (صیم-צים) بود. همچنین هیستدروت دارای بزرگترین سازمان بیمه بهداشتی (کوپت خولیم- קופת חולים) و صندوق بازنشستگی و صنایع سنگین (شرکت کور- כור) بود.
تا هنگامی که اسرائیل به استقلال دوباره دست یافت، هیستدروت عملاً یک دولت موقت بود که همه خدمات نامبرده را در دست خود متمرکز ساخته و انجام میداد. ولی پس از استقلال، هیستدروت بتدریج این نقش را از دست داد و بسیاری از رشته‌های فعالیت آن به بخش خصوصی انتقال یافت و قرار است در سالهای آینده بقیه آن نیز به بخش خصوصی واگذار شود.
اسرائیل در سالهای اخیر از سیاست اقتصاد آزاد پیروی می‌کند و آن را شیوه مناسب تری برای پیشرفت و تعالی کشور می‌داند – به موازات آن از قدرت هیستدروت در اقتصاد و امور سیاسی کشور به میزان زیادی کاسته شده است. اخیرا دبیر کل هیستدروت عامیر پرتس (עמיר פרץ) به رهبری حزب کارگر اسرائیل (מפלגת עבודה) رسید و رهبری این بزرگترین اتحادیه کارگری اسرائیل را به دیگری سپرد.
[↑] تنوع رشته‌های اقتصادی:
با اعلام استقلال اسرائیل، موج مهاجرت به سوی این کشور آغاز شد و در دو سال اول استقلال ، جمعیت کشور (که ٦٦٠ هزار نفر بود) دو برابر گردید. اسرائیل به هدف تامین کار و مسکن و خدمات برای این شهروندان نیاز به سرمایه‌های کلان داشت که به ابتکار داوید بن گورین (דוד בן-גוריון) رهبر اسرائیل، تامین سرمایه از طریق فروش اوراق قرضه ملی در بین یهودیان جهان آغاز گردید. همزمان، توسط هیستدروت و دولت و سازمانهای خصوصی احداث کارخانجات و صنایع نیز شروع شد و امروز رشته‌های مختلفی را دربر می‌گيرد.
از آنجا که اسرائیل فاقد معادن و منابع طبیعی می‌باشد، تولیدات صنعتی اسرائیل بیشتر متوجه رشته‌هائی گردید که به مواد خام نیاز چندانی ندارد- از این رو، در حالی که صنایع فلز سازی در اسرائیل بسیار محدود است، ولی صنایع دیگری چون سیمان، مواد شیمیائی، پلاستیک، محصولات الکترونی، الماس، نساجی، پوشاک، صادرات گل و مواد غذائی بوجود آمده است. اسرائیل همچنین در زمینه صنایع پیشرفته کامپیوتری و مد لباس نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته است.
یکی دیگر از منابع درآمد اسرائیل توریسم است. برای این منظور هتل‌های بسیاری در شهرهای عمده اسرائیل برپا گردیده و جاذبه‌های توریستی متعددی به وجود آمده است. این واقعیت که اسرائیل یک سرزمین تاریخی است و در آن اماکن مقدس و مهمی برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان وجود دارد، جاذبه‌های توریستی این کشور را افزایش می‌دهد. ولی در سالهای اخیر وقوع انتقاضه مسلحانه فلسطینی‌ها به صنعت گردشگری در اسرائیل آسیب جدی وارد آورد که در یک سال اخیر تا حدودی به حال عادی بازگشته- ولی دائماً در حال نوسان است.
در سالهای نخست استقلال اسرائیل، ممالک عربی که موجودیت کشور یهود را انکار می‌کردند، نه تنها داد و ستد با اسرائیل را تحریم کرده و خرید کالاهای این کشور را ممنوع ساخته بودند، بلکه می‌کوشیدند از داد و ستد بازرگانی هر کشور دیگری با اسرائیل نیز جلوگیری کنند تا نگذارند اقتصاد و صنایع این کشور رشد کند. این شیوه مبارزه، نه تنها نتوانست رشد صنایع و تولیدات اسرائیلی را در نطفه خفه کند، بلکه عملاً موجب شکوفائی هرچه بیشتر آن گردید، زیرا اسرائیلیان برای ورود به بازار جهانی و موفقیت بیشتر در آن، به تلاشهای گسترده تری پرداختند و دستآوردهای بزرگتری داشتند.
[↑] صنایع اسرائیل:
امروز اسرائیل دارای یکی از پیشرفته‌ترين صنایع جهان است که بر اساس دانش و تکنولوژی استوار می‌باشد و مواد خام کمتری برای تولیدات آن بکار برده می‌شود. بسیاری از محصولات مورد نیاز مردم اسرائیل در داخل کشور تولید می‌شود- ولی بعلت کمبود مواد خام، اسرائیل ناچار است هر سال کمی بیشتر از درآمد صادراتی خود را صرف خرید کالا و مواد خام از خارج از کشور کند و همیشه از این نظر ارز خارجی نگاهداری می‌کند تا در شرائط اضطراری و پیش بینی نشده، اوضاع کشور فلج نگردد.
اسرائیل هر سال حدود ٣٠ میلیارد دلار صادرات کالا دارد که بیش از نیمی از آن تولیدات صنعتی می‌باشد. صادرات الماس یکی از رشته‌های پردرآمد صنعتی کشور است و با آنکه اسرائیل الماس خام ندارد، آن را از کشورهای دیگر وارد کرده و پس از صیقل دادن دوباره صادر می‌کند. اسرائیل بزرگترین صادر کننده الماس در سراسر جهان محسوب می‌شود و هر سال حدود ٨ میلیارد دلار الماس به کشورهای دیگر می‌فروشد.
اسرائیل همچنین برای پیشبرد علمی و صنعتی خود هر سال حدود ۴ درصد از درآمد تولیدات ناخالص خود را برای تحقیقات و اختراعات اختصاص می‌دهد و از این نظر در ردیف کشورهای پیشرفته جهان قرار دارد.
تحقیقات علمی و صنعتی دراسرائیل در دانشگاههای کشور، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و مراکز پزشکی و نظامی به عمل میآید. بخش خصوصی نیز تا حدودی به این نوع تحقیقات می‌پردازد- تا اسرائیل هر سال بتواند کالاهای تازه‌ای را با کیفیت بالا به بازار بفرستد.
[↑] صنایع پیشرفته علمی:
اسرائیل از همان نخستین دوران استقلال خویش، پیشرفت در زمینه علمی و صنایع پیشرفته الکترونیک (های- تک) را یکی از هدف‌های اصلی خود قرار داد. یکی از ویژ‌گی‌های این نوع صنایع آن است که به مواد خام تقریباً نیازی ندارد. همچنین این صنایع به تعداد زیادی کارگر محتاج نیست.
مزد کارگر در اسرائیل از بسیاری از کشورهای خاورمیانه و آسیا به میزان چشمگیری بالاتر است و از این رو اسرائیل همیشه به دنبال صنایع و تولیداتی است که نه تنها مواد خام زیاد نمی‌خواهد، بلکه به نیروی کارگر زیاد نیز نیاز ندارد- و از این رو صنایع علمی (های تک) در اسرائیل پیشرفت چشمگیری داشته و اسرائیل از نظر صنایع کامپیوتری در ردیف چند کشور بزرگ جهان قرار دارد.
علاوه بر این، اسرائیل در زمنیه صنایع الکترونی، بیوتکنولوژی و ارتباطات ماهواره‌ای و بیسیم و همچنین تولید نرم افزارهای کامپیوتری، یکی از معدود کشورهای پیشرفته جهان محسوب می‌شود.
صادرات علمی و کامپیوتری اسرائیل هر سال بر ١۵ میلیارد دلار و بیشتر بالغ می‌شود که بطور نسبی در کمتر کشور جهان نظیر دارد. تعداد شرکتهای کامپیوتری که در اسرائیل برپا می‌شود در مقایسه با بسیاری دیگر از کشورهای جهان در ردیف بسیار بالائی قرار دارد.
[↑] تولید و بهینه‌سازی هواپیما:
یکی از صنایع مورد افتخار اسرائیل تولید هواپیما و بهینه سازی آن است. کارخانجات صنایع هواپیمائی اسرائیل به تولید هواپیماهای بدون خلبان (پهپاد) و همچنین هواپیماهای اطلاعاتی (رادار پرنده) و انواع هواپیماهای کوچک می‌پردازد و تعمیر و بهینه سازی هواپیماهای بسیاری کشورهای دیگر را نیز به عهده دارد.
صنایع نظامی اسرائیل نیز یکی از پیشرفته ترین‌ها در نوع خود محسوب می‌شود. در این صنایع چند نوع موشک، تانک، انواع رادار و دستگاههای پیشرفته الکترونی تولید می‌شود که کشورهای بزرگ و کوچک جهان خریدار آن هستند. در سالهای اخیر صنایع نظامی اسرائیل با تولیدات نظامی ایالات متحده نیز رقابت می‌کند و موجب اعتراض برخی کارخانه‌های آمریکائی شده است.
اسرائیل در زمینه تولید ماهواره‌های اطلاعاتی و مخابراتی نیز مقام خوبی در جهان دارد و در برخی زمینه‌ها در ردیف اول جهان قرار گرفته است.
شمار قابل توجهی از مهاجرانی که در ده سال اخیر از جمهوری‌های شوروی پیشین به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند، دارای تحصیلات عالی در زمینه کامپیوتر و الکترونیک هستند- که این، در پیشرفت علمی و صنعتی اسرائیل بسیار موثر بوده است.
[↑] تجارت خارجی و توریسم:
اسرائیل تقریباً از همه کشورهای دنیا کالا یا مواد خام می‌خرد و محصولات خود را به اکثر کشورهای دنیا (و حتی برخی کشورهای عرب) می‌فروشد. ولی مشتریان اصلی کالاهای تولیدی در اسرائیل، کشورهای پیشرفته اروپا و آمریکا هستند، زیرا تولیدات اسرائیل در سطح خیلی بالائی قرار دارد که برای کشورهای عقب مانده و یا در حال توسعه چندان مناسب نیست. ۴٢ درصد از واردات اسرائیل و ٢٦ درصد از صادرات آن با کشورهای عضو اتحادیه اروپا رد و بدل می‌شود که حدود ٣٠ سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد با اسرائیل امضا کردند و موجب پیشرفت سریع اقتصاد این کشور شدند.
حدود ده سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد نیز بین اسرائیل و ایالات متحده امضا شد که موجب رونق داد و ستد بین دو کشور گردید. اسرائیل اکنون حدود ٣٨ درصد از صادرات خود را به ایالات متحده می‌فروشد و حدود ٢٠ درصد از واردات خود را از آن کشور خریداری می‌کند.
صنعت گردشگری نیز در اسرائیل گسترش چشمگیری داشته و اگر اوضاع امنیتی کشور کمی آرام تر بود، توریسم می‌توانست بیش از پیش گسترش یابد. در سال ٢٠٠٠ شمار جهانگردانی که به اسرائیل آمدند از ۴ر٢ میلیون نفر فراتر رفت- ولی با آغاز انتفاضۀ فلسطینی و ناآرامی‌های ناشی از آن، شمار جهانگردان رو به کاهش رفت و حتی به زیر یک میلیون نفر سقوط کرد. ولی در سال ٢٠٠۵ با برقراری آرامش نسبی، ورود جهانگردان به اسرائیل به تدریج افزایش یافت و به سطح قابل توجهی رسید.
۵۴ درصد از موج گردشگری در اسرائیل از کشورهای اروپای غربی است و ٢٨ درصد از توریست‌ها آمریکائی می‌باشند و آسیائی‌ها تنها ١٠ درصد از گردشگران در اسرائیل را تشکیل می‌دهند.
[↑] درآمد سرانه اسرائیل:
درآمد سرانه در اسرائیل به نسبت تولیدات ناخالص ملی به حدود ١٨ هزار دلار در سال میرسد که اسرائیل را از کشورهای در حال رشد دور ساخته و آن را به اکثر کشورهای اروپائی نزدیک کرده است.
در سالهای پیش از شورش مسلحانه فلسطینی‌ها علیه اسرائیل (موسوم به انتفاضه)، یعنی در فاصله سالهای ١٩٩١ تا ١٩٩٦ میلادی، اسرائیل دارای یکی از بزرگترین نرخ‌های رشد ملی بود که به طور متوسط به ٦ درصد در سال می‌رسید. ولی پس از آغاز انتفاضه این رشد در سال ١٩٩٨ به ٢ درصد سقوط کرد- اما در سال ٢٠٠٠ بالا رفت و به ٩ر۵ درصد رسید. سال ٢٠٠١ دوباره ناظر سقوط نرخ رشد در اسرائیل بود که نه تنها شورش فلسطینی بر آن تاثیر گذاشت، بلکه رکود اقتصادی جهان (به ویژه در صنایع کامپیوتری) نیز در آن بسیار موثر بود.
رویهمرفته، اسرائیل طی نیم قرن موجودیت خود، همیشه یکی از بالاترین نرخ‌های رشد اقتصادی و صنعتی و رفاهی را در جهان دارا بوده است. این دستآورد بزرگ در حالی حاصل شده که اسرائیل همیشه با چند مشکل اساسی و عمده روبرو بوده، که عبارتند از:
١) تأمین امنیت کشوری که تقریباً همیشه در حال جنگ بوده و اکنون هم با مسأله دشوار رویاروئی با فلسطینی‌ها درگیر است. اسرائیل همیشه در صد بالائی از درآمد ملی را صرف امور دفاعی کرده است.
٢) اسرائیل بطور نسبی بزرگترین کشور مهاجر پذیر جهان است. جمعیت کشور از هنگام استقلال در نیم قرن بیش تا کنون ده برابر گردیده که بخش مهمی از آن مهاجران تازه وارد بوده‌اند که برای اسکان و تأمین رفاه آنان، اسرائیل ناچار بوده مبالغ بسیار کلانی هزینه کند.
٣) اسرائیل از نظر ثروت ملی و منابع طبیعی و معادن، یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. در حالیکه چند کشور نفت خیز عرب درهمسایگی اسرائیل قرار دارند که دارای درآمدهای نجومی می‌باشند، اسرائیل حتی برای تأمین آب مورد نیاز خود ناچار است به فکر واردات باشد.
علیرغم این مشکلات، اسرائیل همیشه کوشیده است بالاترین سطح زندگی را برای مردم خود تأمین کند. گرچه در سالهای اخیر فاصله طبقاتی در اسرائیل افزایش یافته و بر شمار فقیران کشور افزوده شده- ولی حتی فقیران اسرائیل نیز در مقایسه با بسیاری از کشورهای آسیائی و نوپا، افراد مرفه تری به شمار می‌آیند و استاندارد تعیین فقر در اسرائیل بسیار بالاتر از دیگر کشورهای همسایه و جهان است.
بیش از نیمی از کودکان اسرائیل تلفن سلولار (تلفن همراه) دارند و از هر ٣ اسرائیلی سالیانه بطور متوسط یک نفر به سفر تفریحی به خارج از کشور می‌رود.[۱]
[↑] جُستارهای وابسته
[↑] منابع
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
