اشاره دانشنامه: اطلاعاتی که در قسمت پيوست‌ها ارائه می‌شود، آگاهی از ديدگاه‌های مختلف دربارۀ مطلب يک مدخل خاص است. مسئوليت این ديدگاه‌ها به عهده نويسندۀ يا نويسندگان آن است و نشر اين ديدگاه‌ها در دانشنامه به منزله رد يا تایید نظرات ارائه شده در آنها نیست.
در مرکز پرغوغای شهر کابل، در فضای پر خاک و دود ازدحام آدم‌ها و موترها (ماشین‌ها)، و در کنار بسیاری از عمارت‌های نوساز وگاه نیمه ویرانه، چشم شما به بنایی می‌خورد که متفاوت است. گنبدی آبی رنگ و دو مناره در نزدیکی رود یا دریای خشک کابل که چشم شما را جذب می‌کند.
زیارتگاهی که هر کسی به امیدی به آنجا می‌رود، برای برآورده شدن حاجتی و یا برای ادای نذری. بیماران، زنان عقیم و صد‌ها نیازمند اکثراً روزهای چهارشنبه برای خواستن حاجات شان می‌آیند.
این مکان برای برآورده شدن آروزهای دختران و پسران جوان کابل هم هست. اما کسی درست نمی‌داند این مکان، مرقد چه کسی است و این شاه دو شمشیره از کجا آمده است؟
برخی از داستان‌هایی که درباره شاه دو شمشیره می‌گویند یادآور افسانه‌های جادویی نویسنده‌های توانایی است که شما را می‌برد به باغ حکایات.
به روایت این داستان‌ها شاه دو شمشیره مردی است که سر خود را در جهاد در راه خدا از دست می‌دهد اما بی سر و با دو شمشیر در دو دست به صف دشمنان حمله می‌برد و به پیشواز شهادت می‌رود.
داستان، از هر نوع، درباره آن شاه بسیار است و احادیث و اقوال فراوان. اما کسی به تحقیق نمی‌تواند بگوید که به راستی او کیست؟ برخی می‌گویند از اصحاب پیامبر اسلام بوده و از بستگان پیامبر اسلام دانسته شده است. گروهی داستان‌های دیگر درباره‌اش دارند.
مورخین درباره این بنا بسیار نوشته اند. گروهی بر آنند که این مسجد بر جایگاه معبد ویران شده هندوها بناشده. آنها می‌گویند که آسمایی، کوهی که در کنار شاه دو شمشیره هست، نام الهه بزرگ طبیعت بوده است.
در کنار زیارت و مسجد شاه دو شمشیره تا چشم کار می‌کند کبوتر است با رنگ‌های گوناگون؛ بر زمين یا بر گرد گنبد در پرواز.
روایت است که این کبوتران هیچ‌گاه از این زیارت دور نمی‌شوند و هرگاه کسی یکی از آنها را باخود ببرد هر قدر دورهم شده باشد کبوتر مسافر دوباره به لانه‌اش در زیارت شاه دو شمشیره باز می‌گردد.
زنان جوان کابل وقتى نذر می‌گیرند که اگر به مراد دل برسند به این کبوتران دانه خواهند داد جو یا ذرت و یا هم گندم با خود می‌آورند روی زمین می‌پاشند و کبوتران بدون هراس از حضور انسان‌ها، با ولع تمام دانه می‌چینند و می‌خورند.
در کنار زیارتگاه شاه دو شمشیره مسجدی هم وجود دارد. ابراهیم خلیل، از نویسندگان افغانستان، که کتابی در این باره تالیف کرده، می‌گوید این زیارتگاه و مسجد از نخستین عبادت‌خانه‌هاى مسلمانان در کابل است که قبل از مسجد پل خشتی، در منطقه مرکزی شهر از سوی اعراب بنا شده است. واضح است که اعراب در کنار مزار سربازان اسلام مسجد نیز می‌ساختند.
مسجد شاه دو شمشیره تا کنون چندین بار منهدم گردیده و دوباره اعمار شده است. این مسجد برای آخرین بار در عصرشاه امان‌الله، امیر ترقی‌خواه افغانستان اعمار شد. در واقع مادر امیر ملقب به سراج‌الخواتین در سال ١٣٠٦ خورشیدی به اعمار این مسجد پرداخت.
عمارت شاه دو شمشیره که دارای یک گنبد و چند تالار است به سنگ‌های زیبا مزین شده و در دوران زمام‌داری امیر حبیب‌الله، سراج‌الملت، توسط یکی از رجال معروف حکومت بنا گردیده است.
محمد حسین مستوفی‌الممالک، پدر استاد خلیل‌الله خلیلی، در متنی در داخل زیارت نوشته است: کمترین خدمتگاران، محمد حسین مستوفی‌الممالک که از برکت تربیت مبارک اعلیحضرت (امیر حبیب‌الله خان) سر فرازی‌ها دیده‌ام و به همجواری بقعۀ مبارکه مفتخر بودم، این تعمیر جدید نمودم.
در پاسخ به این سوال که شاه دو شمشیره کیست، در لوحی برنجی چنین آمده است: "روضۀ انور حضرت لیث بن قیس بن حضرت عباس." که اگر این سخن درست باشد منظور از عباس عموی پیامبر اسلام است.
بنابر این گفته لیث نواده عموی پیامبر بوده که گویا در سال ٨١ هجری قمری در این جا مدفون گشته است. اما از قرار معلوم حضرت عباس، عم پیامبر اسلام، پسری به نام قیس نداشته است لذا هنوزهم نمی‌توان به یقین گفت که صاحب اصلی این مرقد کیست؟
اما آنچه مبرهن است، این که صاحب زیارت شاه دو شمشیره از سرداران عرب است و لیث نام داشته و در حمله دوم اعراب به کابل کشته شده است. کابل بار اول در سال ٢٨ یا ٣٢ هجری قمری در زمان خلافت عثمان مورد حمله مسلمانان عرب قرار گرفت و فرماندهی قشون اعراب را سرداری به نام عبدالرحمن بن سموره به عهده داشت.
اما این که این شاه دو شمشیره چه کسی است در نیت نیازمندان فرق چندانی ندارد. هر که حاجت دارد به آنجا می‌رود؛ آرام می‌گیرد و بسیاری هم می‌گویند حاجتشان برآورده می‌شود.[۱]
جُستارهای وابسته
منابع
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
