[مشاهیر افغانستان] [فضانوردان]
عبدُالاَحَد مُهمَند (زادۀ ۱۱ دی ۱۳۳۷ خ) نخستین فضانورد افغان است که در سال ۱۹۸۸ میلادی نه روز را در ایستگاه فضایی میر گذراند.[۱]
[↑] زندگی‌نامه
عبـدالاحد مهمنـد در ۱۱ دی ۱۳۳۷ خورشــيدی (۱ ژانویه ۱۹۵۹ ميلادی) در ســرده در ولایت (اســتان) غزنی کشور افغانستان به دنیا آمد.[٢] تحصيلات دورۀ ابتدايی، متوسطه و دبيرستان (ليسه) را در كابل به پايان رساند.[٣] پس از آن، وارد دانشگاه پلی‌تکنیک کابل شد. در سال .... خورشيدی از اين دانشگاه مدرک ليسانس دريافت کرد و همزمان از دانشکده نیروی هوایی نيز فارغ‌التحصیل شد.[۴] سپس در اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان پيلوت (خلبان) آموزش دید.[۵]
زمانی که به افغانستان بازگشت، در نیروی هوایی اين کشور به خدمت پرداخت.[٦]
عبدالاحد مومند در ۲۹ اگست سال ۱۹۸۸ میلادی با دو فضانورد روسی به فضا رفت و برای ۸ روز و ۲۰ ساعت و ۲۶ دقیقه در ایستگاه فضایی میر در تحقیقات زمین‌شناسی و آب‌وهوا درباره افغانستان اشتراک کرد.[٧]
پس از آن، او درجۀ ارکان حرب را از اتحادشوروی به‌دست آورد و در اکادمی علوم افغانستان مشغول به‌کار شد. سپس، مدتی به‌عنوان معاون (معین) وزارت هوانوردی و توریزم افغانستان اشتغال ورزيد و در همان زمان، به درجۀ (رتبه) فوق‌العاده برید جنرالی رسید و لقب قهرمان جمهوری افغانستان را به‌دست آورد.[٨]
در حال حاضر، عبدالاحد مهمند در شــهر اشــتوتگارت در کشــور آلمان ســاکن اســت.[۹] وی برای مدتی در مرکز مطالعات فضایی این کشور استخدام شد و فعلاً برای یک شرکت خصوصی کار می‌کند.[۱٠]
[↑] ماموریت فضایی
[↑] ماموریت فضایی
مهمند به همراه فرمانده ولادیمیر لیاخوف و دکتر والری پولیاکوف عضو یک تیم سه‌نفره در ماموریت سایوز تی‌ام-۶ بود، که در تاریخ ۲۹ اوت ۱۹۸۸ از پایگاه فضایی بایکونور به فضا پرتاب شدند. فضاپیمای آنها سپس به ایستگاه فضایی میر متصل شد، و فضانوردان در طول اقامت در آن ایستگاه به پژوهش‌های علمی و کیهانی دست زدند.
عبدالاحد مهمند در جریان اقامتش در ایستگاه فضایی میر، از افغانستان عکسبرداری نمود و در آزمایش‌های اخترفیزیکی، پزشکی و زیست‌شناختی شرکت کرد. وی از ایستگاه فضایی میر با دکتر نجیب‌الله، رئیس جمهور وقت افغانستان نیز گفتگویی تلفنی داشت.
برخی رسانه‌های انگلیسی‌زبان (غربی) به پخش اخبار نادرستی درباره این مأموریت فضایی پرداخته و وضعیت بازگشت فضانوردان به زمین را پرمخاطره و ایشان را «گمشده در فضا» گزارش دادند. این اخبار بی‌پایه بود و سایوز تی‌ام-۵ با فرودی موفقیت‌آمیز در ژزقازغان در قزاقستان بر زمین نشست.[۱۱]
همراهی مهمند در برنامه فضایی شوروی، نماد مهمی در دوران اشغال افغانستان از سوی شوروی به‌شمار می‌آمد. اتحاد شوروی در آن دوران طی برنامه‌ای با نام اینترکاسموس، سعی در افزایش مشارکت فضانوردان از کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای بلوک شرق در برنامه اکتشافات کیهانی داشت.[۱٢]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: آصف معروف، داستان فضانورد افغان
پيوست ٢: گزارش بی بی سی: از کابل تا کهکشان
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- عبدالاحد مهمند، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۲]- بیستمین سالگرد پرواز نخستین فضانورد افغانستان، تارنمای ققنوس
[۳]- همان‌جا
[۴]- عبدالاحد مهمند نخستين فضانورد افغان، سايت مطبوعات افغان و وبگاه کـابل زمین
[۵]- ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۶]- همان‌جا
[٧]- تارنمای ققنوس؛ اين تارنما می‌نويسد: «عبدالاحد مومند در ۱۳ اگست سال ۱۹۸۸ با دو فضا نورد روسی برای نو روز به فضا رفت.» و يا وبگاه کابل زمين می‌نويسد: «در ۲۸ اگوست ۱۹۸۸ به همراه دو تن از فضانوردان روسی رهسپار ايستگاه فضايی مير گرديد.» اين دو در ذکر روز پرواز دچار اشتباه شده‌اند و از سوی ديگر ماه اگست معادل روزهای نو روز نيست! به هر حال براساس منابع معتبر (به زبان انگليسی) تاريخ اين سفر فضايی در ۲۹ اگست (اوت) ۱۹۸۸ ميلادی صورت پذيرفته است.
[۸]- همان‌جا
[۹]- ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد؛ تارنمای ققنوس
[۱٠]- تارنمای ققنوس
[۱۱]- ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱۲]- همان‌جا
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ تارنمای ققنوس
□ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
□ سايت مطبوعات افغان
□ وبگاه کـابل زمین
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
