- زندگی‌نامه
- گوشه‌ی از خاطرات او
- آثار
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[زبان‌شناسی] [زبان‌شناسیان ایرانی]
دکتر علی‌اشرف صادقی (زادۀ ۱٣٢٠ خ -)، يکی از زبان‌شناسان ايرانی و استاد گروه زبان‌شناسی دانشگاه تهران است.
[↑] زندگی‌نامه
علی‌اشرف صادقی به سال ۱٣٢٠خورشيدی، در قم، در يک خانواده‌ای مذهبی متولد شد. پدرش آموزگار بود و خانواده پدری‌اش عمدتاً همه از روحانيون بودند. پدربزرگش "اشرف الواعظین" واعظ معروف مذهبی در قم و پدر پدربزرگش حاج ملا محمدصادق مجتهد بود.[۱] تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهر گذراند[٢] و دیپلم ادبی از دبیرستان حکیم نظامی قم به‌دست آورد.[٣] در سال ۱٣۴۱ در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. یک سال بعد، برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت[۴] و در كنار تحصيل در رشته زبان‌شناسی عمومی در اين کشور، به كلاس‌های زبانهای قديم ايران مانند زبان پهلوی و زبان اوستا نيز شرکت می‌کر و بهره می‌جست.[۵]
وی در سال ۱٣۴٦ موفق به اخذ مدرک دکترا در رشته زبان‌شناسی از دانشگاه سوربن (پاریس) شد. سپس به ایران بازگشت و از آن زمان تاکنون به تدریس در دانشگاه تهران مشغول است. حدود پانزده سال ویراستار علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. هم اکنون (فروردين ۱۳۸٢) نیز عضو هیئت علمی آن است. از سال ۱٣٧٠ تاکنون عضو دائمی فرهنگستان زبان و ادبیات و همزمان عضو شورای ویرایش زبان فارسی در صدا و سیما و عضو هیئت تحریریه چند مجله تحقیقی و ادبی است. در سال ۱٣٦٣ نیز مجله زبان‌شناسی را تأسیس کرد که انتشار آن همچنان ادامه دارد.[٦] او از همان آغاز راه‌اندازی اين مجله، به‌عنوان مدير آن مشغول است.[٧]
از علی‌اشرف صادقی در سال ۱۳۸۰ در نخستين همايش چهره‌های ماندگار به‌عنوان چهره ماندگار عرصه زبان و ادبيات فارسی تجليل به‌عمل آمد. از ديگر افتخارات او ترجمۀ كتاب "زبانهای ايرانی" است، که در دوره هيجدهم كتاب سال جمهوری اسلامی ايران (از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، به‌عنوان كتاب سال انتخاب شد.[٨]
وی سرانجام در آغاز سال تحصیلی ۱۳۸۶-۱۳۸۷ خورشيدی به درخواست خود بازنشته شد؛ زیرا می‌خواست تمام همت خود را مصروف تدوین فرهنگ جامع زبان فارسی کند. فرهنگ جامع زبان فارسی طرحی است که از قریب ۱۰ سال پیش با حمایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و زیر نظر دکتر علی‌اشرف صادقی آغاز شده و هم اکنون (بهمن ۱۳۸۶) تدوین جلد نخست آن در دست اقدام است.[۹]
[↑] گوشه‌ی از خاطرات او
دکتر علی‌اشرف صادقی از خاطرات دوران كودكی خود چنين ياد می‌کند: "در خانواده‌ای بزرگ شدم كه از همان دوره ابتدايی شوق كتاب خواندن را در من برانگيخت. معلم كلاس اول ابتدايی‌ام، پدرم بود. چون ايشان فرهنگی و مدير مدرسه و معلم بود، اين است كه كلاس اول را پيش او خواندم و از همان ابتدا خيلی برای من مايه گذاشت و در خانه هم به من كمك می‌كرد. من خواندن و نوشتن را سريع ياد گرفتم."
دکتر صادقی از همان دوران مقطع متوسطه به زبان فارسی علاقه‌مند بود و در كنار دروس دبيرستان كتابهايی همچون برهان قاطع (شادروان دكتر معين چهار جلد) را مطالعه می‌كرد و يکی از خاطرات دوران تحصيل دکتر صادقی اين است که "در دوران تحصيل در دبيرستان كتاب برهان قاطع نوشته دكتر معين را مطالعه می‌كرد. او در توضيحات دكتر معين و متن برهان قاطع مقدار زيادی اشتباه ديد و به ايشان اين اشتباهات را رساند. دكتر معين هم در توضيحات آخر جلد پنجم اين توضيحات را به اسم دكتر صادقی اضافه كرد."[۱٠]
[↑] آثار
از دكتر صادقی ۵ كتاب و ۱٣٠ مقالۀ علمی به زبانهای فارسی، انگليسی و فرانسوی منتشر شده است.[۱۱]
١- کتابها:
- دستور زبان فارسی برای رشته فرهنگ و ادب آموزش و پرورش، با همکاری غلامرضا ارژنگ، ٣ جلد ٧-١٣۵۵.
- تکوین زبان فارسی، تهران، دانشگاه آزاد ایران، ١٣۵٧.
- تصیح لغت فرس اسدی، با همکاری دکتر فتح‌الله مجتبائی، تهران، خوارزمی، ١٣٦۵.
- ترجمه دو فصل از کتاب زبان‌شناسی نوین، نتایج انقلاب چامسکی، از ن. ایمیث و د. ویلسون، تهران، آگاه، ١٣٦٧.
- ترجمه کتاب زبانهای ایرانی از ی. اورانسکی، تهران، سخن ١٣٧٨.
- نگاهی به گویشنامه‌های ایرانی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مرکز نشر دانشگاهی، ١٣٧٩.
- مسائل تاریخی زبان فارسی، تهران، سخن، ١٣٨٠.
- تصیح فرهنگ فارسی مدرسه سپهسالار، منسوب به قطران، تهران، سخن، ١٣٨٠.
- فارسی قمی، قم، باورداران، ١٣٨٠.
- گردآوری یادنامه دکتر احمد تفضلی، تهران، سخن، ١٣٧٩.
٢- جزوه‌ها:
- تصیح خلاصه لغت فرس اسدی، تهران، ضمیمه شماره ٩، نامه فرهنگستان، ١٣٧٩.
- تصیح ترجمه الابانه، شرح السامی فی الاسامی، ضمیمه شماره ١٠ نامه فرهنگستان، ١٣٧٩.
٣- مقالات:
- تعداد ١۴٠ مقاله در مجلات دانشکده ادبیات تهران و مشهد و تبریز و سخن و راهنمای کتاب و نشر دانش و زبان‌شناسی و معارف و غیره و تعدادی مقاله به فرانسه در مجله‌های La linguistique، Luqman و of Language و International Journal of the souology و Encyclopaedia Iranica منتشر کرده است.[۱٢]
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: دکتر علی‌اشرف صادقی، منشأ واژگان معیار ادبی معاصر فارسی
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- علی‌اشرف صادقی، پايگاه اطلاع‌رسانی اينترنتی بنياد ايران‌شناسی
[۲]- زندگی‌نامه دکتر علی‌اشرف صادقی از زبان خودش، مصاحبه با دکتر علی‌اشرف صادقی، وبگاه دانش و فناوری
[۳]- زندگی‌نامه دکتر علی‌اشرف صادقی، سايت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
[۴]- مصاحبه با دکتر علی‌اشرف صادقی
[۵]- علی‌اشرف صادقی، پايگاه اطلاع‌رسانی اينترنتی بنياد ايران‌شناسی
[۶]- مصاحبه با دکتر علی‌اشرف صادقی
[٧]- علی‌اشرف صادقی، پايگاه اطلاع‌رسانی اينترنتی بنياد ايران‌شناسی
[۸]- همان‌جا
[۹]- علی‌اشرف صادقی، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱٠]- علی‌اشرف صادقی، پايگاه اطلاع‌رسانی اينترنتی بنياد ايران‌شناسی
[۱۱]- همان‌جا
[۱۲]- زندگی‌نامه دکتر علی‌اشرف صادقی، سايت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
