تبارشناسی یا نسب‌شناسی (در یونانی γενεά λόγος، در انگليسی Genealogy و در عربی علم الأنساب به معنی "دانش نسب‌ها") دانستن تبار اشخاص و مطالعه نسب‌نامه را گویند.[۱] اين دانش شاخه‌ی از علم مردم‌شناسی است.
[↑] واژه‌شناسی
تبارشناسی ترجمۀ فارسی واژۀ انگليسـی Genealogy است که ريشـه در واژۀ يونانی "γενεά λόγος" دارد و اين اصـطلاح خـود از ترکيب دو واژۀ يونانـی "γενεά" (با تلفط "genea" يعنی "generation") بـه‌معنــای زايـش و نســل و واژۀ "λόγος" (با تلفط "logos" يعنی "knowledge") به‌معنای شــناخت و دانش پديد آمده اســت. در اصــطلاح، واژۀ Genealogy به مفهوم دانشی است که به مطالعۀ اصــل و نســب، دودمـان، اجـداد و اعقـاب (lineage) می‌پردازد.[٢]
[↑] تاريخچه
تبارشناسی، در جهان باستان اهمیت بسیار داشته، زیرا روابط اجتماعی و سیاسی بر اساس خویشاوندی بوده است.
در جامعه‌هایی چون یونان باستان که اشراف قدرت را در دست داشتند، اصالت خون بسیار اهمیت داشت. در روم باستان، با حفظ تبار افراد، طبقات جامعه مشخص می‌شد؛ یعنی اشراف و طبقات آریستوکراسی از طبقات پست جدا می‌شدند. افرادی، نسب‌نامه افراد را مورد بررسی قرار می‌دادند؛ چنان‌که شغل یا مقام، با تبار او مطابقت نداشت، وی را وادار می‌کردند شغل و مقام خود را تغییر دهد.
در میان عرب‌ها، شناخت نسب اهمیت داشت و در رجزخوانی مورد توجه بود. بر اساس همین تبارشناسی، اتحاد قبایل به وجود می‌آید. تبارشناسان در بین عرب، نسابه خوانده می‌شدند. بعدها، با ظهور اسلام، مقامی به نام نقیب پدید آمد که تبار خاندان‌های مهم را شناسایی می‌کرد. کتاب‌های مهمی در زمینه تبارشناسی، در جهان اسلام نوشته شدند؛ از آن‌جمله کتاب الأنساب نوشته کلبی و الفصول‌الفخریه نوشته ابن‌عنبه است.
امروزه با دگرگونی‌هایی که در جامعه‌ها، به ویژه پس از انقلاب صنعتی پدید آمده‌است؛ از اهمیت این دانش کاسته شده‌است. جابه‌جایی فراوان گروه‌های انسانی و دگرگونی در وضعیت و موقعیت زندگی خانوادگی، موجب این کم‌توجهی شده‌است. امروزه حفظ انساب و مطالعات تبارشناسی آسان‌تر از گذشته انجام می‌پذیرد؛ مؤسسات ثبت احوال و صدور شناسنامه و نگهداری سوابق شناسنامه‌ای چون تاریخ تولد، ازدواج، طلاق و مرگ در دفاتر مخصوص این کار را آسان کرده‌است. امروزه نسب‌شناسی در مسائل حقوقی و کشف هویت اهمیت بسیار دارد. مورخان در تحقیقات تاریخی و دین‌شناسان در تحقیق علوم دینی به تبارشناسی اهمیت می‌دهند.[٣]
[↑] …
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[↑ ] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- تبارشناسی، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۲]- برداشت آزاد از مقالۀ "Genealogy"، دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا (به زبان انگليسی)
[۳]- تبارشناسی، ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد؛ به نقل از: شارل ساماران، روش تحقیق در علوم تاریخی، گروه مترجمان، ۴ جلد، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، ۱۳٧٠
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
