آرزوی مشهور داریوش‌شاه
در کتیبه تخت‌جمشید
"به این کشور نیاید، نه سپاه دشمن، نه خشکسالی و نه دروغ"فهرست مندرجات
- متن اصلی
- آوانوشت
- ترجمه واژه به واژه
- ترجمه مضمون
- توضیحات
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[کتیبه‌های هخامنشی] [تخت‌جمشید]
فراوانی کتیبه‌های بازمانده از داریوش بزرگ (یکم) هخامنشی به تنهایی بیش از مجموع کتیبه‌های دیگر پادشاهان ایران است. همچنین داریوش بزرگ را می‌توان به سبب نگاشتن کتیبه بزرگ و تاریخی بیسْتون، کهن‌ترین تاریخ‌نویسِ شناخته‌شده ایرانی دانست.
در بیرون از محوطه اصلی تخت‌جمشید و بر بدنه سنگیِ جبهه جنوبی آن (جایی که در زمان داریوش قرار بوده در ورودی اصلی تخت‌جمشید باشد)، چهار سنگ‌نبشته در کنار یکدیگر جای دارند که همگی به فرمان او نگاشته شده‌اند.
نخستین سنگ‌نبشته از سمت چپ (DPd) به خط و زبان فارسی باستان، دومین سنگ‌نبشته (DPe) نیز به خط و زبان فارسـی باسـتان، سـومین سـنگ‌نبشــته (DPf) به خط و زبان عیلامی و چهارمین سنگ‌نبشته (DPg) به خط و زبان اَکَدی (بابلی نو) هستند. هر چهار سنگ‌نبشته، چهار متن مستقل و متفاوت هستند و هیچکدام ترجمه دیگری نیست. 
عکس از ر. م. غیاث‌آبادی، ۱٣٧٦
سنگ‌نبشته چهارم داریوش بزرگ در تخت‌جمشید (DPd) که از سمت چپ، نخستین کتیبه از کتیبه‌های چهارگانه یادشده در بالا است، در ٢۴ سطر نگاشته شده و در وضعیت سالم و فرسوده‌نشده‌ای تا به امروز بازمانده است.
این سنگ‌نبشته دربردارنده یکی از مشهورترین سخنان داریوش بزرگ و درخواست و دعای او به پیشگاه اهورامزدا و دیگر خدایان است. آرزو و دعای داریوش در بند سوم و سطرهای پانزدهم تا بیستم آن کتیبه آمده است. در اینجا متن اصلی این آرزونامهٔ بیست و یک کلمه‌ای همراه با آوانوشت، ترجمه و توضیحات آورده می‌شود.
[↑] متن اصلی:
بازنویسی از ر. م. غیاث‌آبادی
[↑] آوانوشت:
(۱) ایـمـام (٢) دَهـیـائـوم (٣) اَهــورَ‌مَــزداهْ (۴) پـاتــووْ (۵) هَـچــا (٦) هَـئـیـنـایــا (٧) هَـچـا (٨) دوُشْ-یـارا (۹) هَـچـا (۱٠) دْرَئـوگَـه (۱۱) اَبـیْ (۱٢) ایـمـام (۱٣) دَهـیـائـوم (۱۴) مـا (۱۵) آجَـمـی‌یـا (۱٦) مـا (۱٧) هَـئـیـنـا (۱٨) مـا (۱۹) دوُشْ-یـارَم (٢٠) مـا (٢۱) دْرَئـوگَـه.
[↑] ترجمه واژه به واژه:
(۱) این (٢) کشور/ سرزمین (٣) اهورامزدا (۴) بپاید/ بپایند (۵) از (٦) سپاه مهاجم / دشمن (٧) از (٨) بد سال (۹) از (۱٠) دروغ (۱۱) به (۱٢) این (۱٣) کشـور / سـرزمین (۱۴) نه (۱۵) بیاید (۱٦) نه (۱٧) ســپاه (۱٨) نه (۱۹) بدســالی (٢٠) نه (٢۱) دروغ.
[↑] ترجمه مضمون:
اهورامزدا این کشور را بپاید از سپاه دشمن، از خشکسالی و از دروغ. به این کشور نیاید، نه سپاه دشمن، نه خشکسالی و نه دروغ.
[↑] توضیحات:
معنا و کارکرد واژه «دْرَئـوگَـه» (دروغ) در این کتیبه و دیگر کتیبه‌های بازمانده از داریوش بزرگ به درستی دانسته نیست. نمی‌دانیم که آیا داریوش از واژه «درئوگه» برابر اوستایی آن یعنی «دروج» را در نظر دارد که برای تباه‌کنندگان سامان هستی و هرگونه نیروی شر که در تقابل با اهورامزداست بکار می‌رفته؛ یا روحانیان و مغان پرنفوذ و تمامیت‌خواه را در نظر داشته (قابل قیاس با جشن مَغوژتی / مَگوفونیا یا مغ کشی در شانزدهم ماه بغیادی / مهرماه)؛ و یا چنانکه از محتوای کتیبه دیگرش در بیستون برمی‌آید، «شورش» و «شورشگران» را در نظر دارد. همچنین دانسته نیست که در این صورت آیا منظور کسانی هستند که فتنه و آشوب در کشور بر پا کنند و یا اینکه جنبش‌های مردمی را نیز چنین می‌نامیده است. در هر صورت، معنای واژه «دْرَئـوگَـه» یا «دروغ» در آن زمان برابر و منحصر به معنای فعلی آن یعنی سخن کژ و نادرست و خلاف واقع نبوده است.
چنین خواست‌ها و آرزوهایی، بی گمان برگرفته از اندیشه خردمندان ایران‌زمین و رنج‌های فراوان و طولانی‌مدت مردمان این سرزمین بوده است. مردم رنج‌کشیده‌ای که بیش از هر چیز از هجوم جهان‌گشایانِ مسلح و غارتگر، خشکسالی و کمبود مواد غذایی، و سلطه دین‌گرایان آزار می‌دیده‌اند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای وب‌سايت پژوهش‌ها‌ی ايرانی توسط آقای دکتر رضا مرادی غیاث‌آبادی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مرادی غیاث‌آبادی، رضا، آرزوی مشهور داریوش‌شاه (در کتیبه تخت‌جمشید)، وب‌سايت پژوهش‌ها‌ی ايرانی
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سايت پژوهش‌ها‌ی ايرانی
[برگشت به بالا]
