- تغييرات حاصل از بلوغ در دختران
- چرخه قاعدگی
- يك چرخه قاعدگی كامل
- نقش پستان‌ها
- ساختار پستان
- يائسگی
- استخوان دچار پوكی
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
ساختارهای داخلی دستگاه تناسلی زن (تخمدان‌ها، لوله‌های حمل تخمك، رحم و مهبل) در يك سوم پايينی شكم قرار دارند. تخمدان‌ها، حاوی فوليكول‌هايی هستند كه تخمك‌ها (سلول‌هايی كه با اسپرم مرد تركيب شده، نوزاد ايجاد می‌كنند) را در خود نگه می‌دارند. هر ماه يك تخمك بالغ شده، از تخمدان رها می‌شود؛ شيپور (فيمبريا) تخمك را به داخل لوله حمل تخمك هدايت می‌كند و از آنجا تخمك به طرف رحم رانده می‌شود. مهبل كه مسيری با جدار عضلانی است، ارتباط رحم را با خارج بدن برقرار می‌سازد. ساختارهای خارجی كه مجموعاً فرج نام دارند، شامل كليتوريس حساس و چين‌های پوستی به نام لب هستند كه ورودی مهبل و پيشابراه را محافظت می‌كنند. غدد بارتولن كه مايعی را برای ليز كردن در حين مقاربت جنسی ترشح می‌كنند، درست در داخل ورودی مهبل قرار دارند. 
[↑] تغييرات حاصل از بلوغ در دختران
بلوغ دوره‌ای است كه در طی آن، مشخصات جنسی ايجاد و اعضای تناسلی بالغ می‌شوند. در دختران، بلوغ بين۱۰ تا ۱۴ سالگی شروع می‌شود و ۳ تا ۴ سال طول می‌كشد. غده هيپوفيز شروع به ترشح هورمون‌هايی می‌كند كه تخمدان‌ها را برای توليد هورمون‌های جنسی زنانه يعنی استروژن و پروژسترون، تحريك می‌كنند. اين هورمون‌ها باعث ايجاد تغييرات فيزيكی از جمله بزرگی پستان‌ها و لگن‌ها و رشد موهای عانه و زير بغل می‌شوند و به دنبال آن، تخمك گذاری و قاعدگی را تحريك می‌كنند.
[↑] چرخه قاعدگی
در طول چرخه قاعدگی، بدن زن برای بارداری احتمالی آماده می‌شود. اين چرخه به وسيله ۴ هورمون تنظيم می‌شود. هورمون تحريك كننده فوليكول و هورمون لوتئينی كه از غده هيپوفيز ترشح می‌شوند، باعث بلوغ يك تخمك در يك فوليكول و آزاد شدن آن می‌شود. تخمك و فوليكول آن، استروژن و پروژسترون ترشح می‌كنند كه باعث ضخيم شدن مخاط رحم می‌شوند. اگر يك تخمك بارور شود، خود را وارد سطوح داخلی رحم می‌كند و اگر بارور نشود، در طول قاعدگی به همراه خون و سلول‌های حاصل از مخاط داخلی رحم، از بدن خارج می‌شود. اين چرخه حدود ۲۸ روز طول می‌كشد ولی مدت زمان آن ممكن است از ماهی تا ماه ديگر و از زنی به زن ديگر فرق كند.
[↑] يك چرخه قاعدگی كامل
اين تصوير تغييرات حاصل در آندومتر (مخاط رحم) و تخمـدان را در طی چرخـه قاعدگی نشـان می‌دهد. تخمك می‌تواند در زمان تخمك‌گذاری كه از فوليكول آزاد می‌شود، به وسيله يك اسپرم بارور گردد.
[↑] نقش پستان‌ها
پستان‌ها در تحريك جنسی نقش دارند و نقش اصلی آنها توليد شير برای نوزادان است. در طول بلوغ، هورمون استروژن باعث رشد و تكامل پستان‌ها می‌شود. در طول بارداری، تغييرات هورمونی، پستان‌ها را باز هم بزرگتر می‌كنند و در اواخر بارداری، توليد شير را درغده‌هايی به نام لوبول تحريك می‌كنند. اين غده‌ها به مجاری وصل می‌شوند كه به كانال‌هايی به نام آمپول ختم می‌شوند. آمپول در سطح نوك پستان به بيرون باز می‌شود. بقيه بافت پستان عمدتاً چربی است و مقدار كمی بافت همبند نيز دارد كه به نگهداری پستان كمك می‌كند.
[↑] ساختار پستان
پستان‌ها عمدتاً از لوبول‌ها و مجاری شير به همراه چربی و بافت همبند تشكيل می‌گردند. شير از نوك پستان خارج می‌شود. ناحيه تيره اطراف نوك پستان آرئول نام دارد.
[↑] يائسگی
يائسگی زمانی است كه چرخه قاعدگی متوقف می‌شود اين امر معمولاً بين ۴۵ تا۵۵ سالگی رخ می‌دهد. تخمدان‌ها ديگر به هورمون تحريك كننده فوليكول پاسخ نمی‌دهند و هورمون‌های جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) كمتری توليد می‌كنند. در نتيجه، تخمك‌گذاری و قاعدگی خاتمه می‌يابد. به محض اين كه زنـی به مرحـله يائسگی برسد، ديـگر بارور محسوب نمی‌شود. درست در سال‌های قبل و بعد از يائسگی، تغييرات هورمونی باعث ايجاد علايمی چون نوسان خلق، گر گرفتگی، خشكی مهبل و عرق كردن شبانه می‌گردد. يائسگی ممكن است منجر به تغييرات فيزيكی طولانی مدت مثل پوكی استخوان شود.
[↑] استخوان دچار پوكی
هورمون جنسی استروژن برای تقويت استخوان‌ها لازم است. غلظت پايين استروژن پس از يائسگی می‌تواند منجر به پوكی استخوان شود كه همان گونه كه در اين تصوير ميكروسكوپی نشان داده شده است، يك بيماری است كه در آن استخوان‌ها تراكم خود را از دست می‌دهند و ممكن است نازك و شكننده شوند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدی خراسانی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- اطلس بدن انسان: دستگاه تناسلی زن
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت مطالب پزشکی: اطلس بدن انسان
