[موسیقی در افغانستان] [نوازندگان افغانستان]
استاد رحیم خوشنواز (زادۀ ۱۳۲۴ خ - درگذشتۀ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۹ خ)، یکی از انگشت‌شمار استادان مشهور ربابنواز افغانستان و آهنگساز ترانه‌ی محبوب همه‌ی فارسی‌زبانان "من آمده‌ام" بود که این ترانه را گوگوش آوازخوان معروف ایران نیز خوانده است[۱].
[↑] زندگی‌نامه
رحیم خوشنواز فرزند استاد امیرجان، ربابنواز شناخته‌شده‌ی افغانستان، سال ۱۳۲۴ خورشیدی، در محله‌‌ی مهمندهای شهر قدیمی هرات در خانواده‌ی هنرمند به‌دنیا آمد. ربابنوازی را پیش پدرش آموخت و همین‌طور شاگرد استاد محمد عمر شد[٢] که در واقع، پدر رباب افغانستان است[٣]. او در کابل نزد این استاد ربابنواز معروف افغان، شیوه کلاسیک را آموزش دید و سپس به هرات بازگشت و خود در آنجا بطور خصوصی برای شاگردانش ربابنوازی تدربس می‌کرد.
وی نه تنها شاگردان زیادی را در قسمت نواختن رباب در هرات تربیت نمود، بلکه شاگردانی در فرانسه، امریکا، انگلستان و ایران چون "جان دورنگ" در فرانسه، دکتر "جان بیلی" استاد دانشگاه لندن، "سید حسن گرامیان" و "آرش آزاده" از او مستفید گردیدند[۴].
استاد "خوشنواز" غیر از ربابنوازی به ساختن رباب، نواختن دلربا، تنپوره، دو تار و چهار تار هم تبحر داشت[۵].
با وجود آن که فعالیت‌های هنری و نوازندگی استاد خوشنواز با آغاز بحران سیاسی در افغانستان به‌دنبال تجاوز اتحاد جماهیر شوروی به این کشور در سال ۱۹۷۹ میلادی، به‌شدت مختل شد[٦]، وی گستره آموزش نواختن سازواره رباب را فراتر از مرزهای شهر و کشورش به آن سوی جغرافیا نیز کشاند[٧].
وی برای مردم آهنگ‌های فولکلوریک خراسانی را با سازواره رباب می‌نواخت. آهنگ‌های استاد در رادیو و تلویزیون هرات و رادیو کابل و رادیو دری [در ایران] به ثبت رسیده است[٨].
استاد خوشنواز، در سال ۱۳٧۵ به ایران مهاجرت کرد، در این خطه وی با گروه خود که متشـکل از برادرانش بودنـد، با دعـوت مقامـات ذیربـط در فسـتیوال‌ها و جشـنواره‌های مختـلف به اجـرای کنسـرت پرداخـت که مورد تقـدیر و نوازش قـرار گرفـت[۹].
سرانجام، استاد خوشنواز، در ۱۸ ثور (اردیبهشت) ۱۳۸۹ خورشیدی، در سن ۶۵ سالگی از سرطان جگر درگذشت[۱٠].
[↑] افتخارات
استاد رحیم خوشنواز، طی بیش از نیم قرن ربابنوازی افتخارات زیادی را برای موسیقی افغانستان کسب کرد. در سال ٢٠٠۱ میلادی، زمانی که امارت طالبان در حال فروریختن میراث فرهنگی افغانستان بود، استاد رحیم خوشنواز لقب برترین ربابنواز را در جشنواره موسیقی ملل در برلین آلمان به‌دست آورد[۱۱].
[↑] آثار
آهنگ‌های بی‌شمار از استاد رحیم خوشنواز در رادیو و تلویزیون افغانستان و رادیو دری ایران به ثبت رسیده است[۱٢].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: جان بیلی، استاد رحیم خوشنواز
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- شهزاده سمرقندی، خوش‌نوازترین خوش‌نوازها رفت، رادیو زمانه
[۲]- گفتگو با میرویس صدیقی، مدیر بنیاد "انکشاف موسیقی آسیای میانه" در افغانستان؛ که سال ۲۰۰۰ از جانب بنیاد آقاخان در تاجیکستان سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی شد.
[۳]- پیشین، رادیو زمانه
[۴]- استاد "رحیم خوشنواز" دار فانی را وداع گفت، رادیو دری ایران: دوشنبه ٢٠ ثور ۱۳۸۹
[۵]- همان‌جا
[۶]- جان بیلی، استاد رحیم خوشنواز، دانشنامه آریانا
[٧]- پیشین، رادیو دری ایران
[۸]- همان‌جا
[۹]- همان‌جا
[۱٠]- پیشین، رادیو زمانه، در گزارش رادیو دری ایران آمده که استاد "بر اثر بیماری سرطان معده در زادگاهش هرات دارفانی را وداع گفت." پیشین، رادیو دری ایران.
[۱۱]- نسیم خوشنواز فرزند مرحوم استاد رحیم خوشنواز به یاری مان نیاز دارد، سایت آریایی
[۱۲]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
