مصراع

از: دانشنامۀ آریانا

فهرست مندرجات

• نمونهٔ ابیات مصرّع
  
• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  
  

[...]

[...]

مصراع یا مِصرَع کوچک‌ترین جزء از کلام موزون (شعر) در شعر کلاسیک فارسی و واحد وزنی شعر است. موسیقی درونی شعر در یک مصرع شکل می‌گیرد و شعر ادامه میابد.

دو مصراع تشکیل یک بیت می‌دهد که حداقلّ معنایی شعر است. از آن‌جا که لغت "مصراع" به‌معنی یک لنگه از درِ دو لنگه است، بدان مشابهت، نصف هر بیت را مصراع نام کرده‌اند.

هرگاه که قافیه را در هر دو مصرع یک بیت رعایت کرده باشند، آن بیت مُصَرَّع و انجام این کار تصریع نام می‌گیرد[۱].


[↑] نمونهٔ ابیات مصرّع

حافظ در مثنوی "الا ای آهوی وحشی" چنین می‌سراید:

چـنـیـنـم هـســـت یـاد از پـیـر دانـا		فـرامـوشــم نشــد هـرگـز، همـانـا
کـه روزی، رهــروی در ســـرزمینـی		به لطفش گفـت رندی، ره‌نشـینی
که ‌ای سالک، چه در انبانه داری؟		بـیــا دامــی بـنــه، گــر دانــه داری
جــوابـــش داد، گـفــتــــا دام دارم		ولـی، سـیـمـرغ می‌بـایـد شــکارم
بگفتا، چون به‌دست آری نشانش؟		که از ما بی‌نشـان‌سـت آشـیانش

[↑] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط محمد محمدی برشتۀ تحرير درآمده است.

[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:

[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]- همایی، استاد جلال‌الدّین، فنون بلاغت و صناعات ادبی، جلد اوّل (صنایع لفظی بدیع و اقسام شعر فارسی)، چاپ سوّم، انتشارات توس، تهران، ۱۳۶۴

[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□

[↑] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[↑] پيوند به بیرون

□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□