[احمدشاه مسعود]
[↑] احمدشاه مسعود
احمدشاه مسعود فرزند دوست محمد در سال ۱۹۵٣ در روستای جنگلک، فرمانداری بازارک دره پنجشیر، به دنيا آمد.
پدرش افسر نظامی بود که با درجه سرهنگ در سال ۱۹٧٦ بازنشته شد. او احمد شاه دوره ابتدایی را در روستای محل تولد و هرات، دوره دبیرستان را در لیسه فرانسوی استقلال کابل به سال ۱۹٧٣ به پایان رسانید و به دانشکده مهندسی دانشگاه کابل راه یافت.
وی در سال‌های نخست تحصیلش با اعضای سازمان جوانان مسلمان در دانشگاه کابل هم سویی یافت و از طریق مهندس حبیب‌الرحمن همکاری خویش با سازمان مذکور را آغاز کرد.
با وقوع کودتای محمدداوود و اعلام جمهوری در افغانستان (۱۹٧٣) فشار به نیروهای اسلامگرا در افغانستان و به ویژه پس از شهادت مهندس حبیب‌الرحمن افزايش يافت، احمدشاه در سال دوم تحصیل، دروس دانشگاه را ناتمام گذاشته و متواری شد و تقریباً دو سال را به طور مخفی در شهر کابل و شمال به سر برد.
اندكی بعد او به پيشاور در پاکستان رفت و در حمایت رژیم ذوالفقار علی بوتو که روابط خوبی با افغانستان نداشت برای نخستین بار دوره‌های آموزش نظامی را در آن کشور سپری کرد و در دومین سال تشکیل جمهوری محمدداوود، وی از پاکستان به زادگاهش بازگشت و با برپایی شورش‌ها و ایجاد مزاحمت‌ها، دردسرهایی برای رژیم داوود پدید آورد، اما تاب ایستادگی در برابر نیروهای محمدداوود را از کف داده و بار دیگر به پاکستان پناه برد.
از آن پس به‌دلیل خرابی روابطش با گلبدین حکمتیار که وی نیز تحت حمایت ذوالفقارعلی بوتو در آن کشور به سر می‌برد، راهی کشورهای خاورمیانه شد و آموزش‌های نبرد چریکی را بیشتر فرا گرفت و شواهدی در دست است که او طی این دو سال و نیم اقامت درکشورهای مزبور، در عملیات نظامی سازمان آزادی بخش فلسطین علیه اسرائیل شرکت کرد.
با وقوع کودتای مارکسیستی در افغانستان به سال ۱۹٧۸ احمدشاه به پاکستان برگشت و با برهان‌الدین ربانی رهبر جمعیت اسلامی که او نیز به مانند او از تبار تاجیکان بود دیدار کرد و به‌زودی به یکی از همدستان و فرماندهان وی مبدل گردید.
برهان‌الدین ربانی به سال ۱۹٧۹، احمدشاه را به دره پنجشیر در داخل افغانستان فرستاد و وی به‌ویژه از سال ۱۹۸٠ بر کارخانه‌های نساجی گلبهار و جبل‌السراج حملاتی نمود و بارها جاده مهم تدارکاتی کابل – شمال در ناحیه سالنگ را بر روی کاروان‌های نظامی شوروی بست.
در دوره اشغال افغانستان احمدشاه مسعود هفت حمله گسترده نیروهای روسی و افغان برای تصرف دره پنجشیر را ناکام كرد و با مشاهده چنین مقاومتی بود که روس‌ها تن به مصالحه با وی دادند و تفاهم نامه‌ای را با او امضا کردند که به موجب آن صلح در منطقه برقرار و راه بر روی کاروان‌ها گشوده می‌شد.
احمدشاه با بهره‌گیری از همین تفاهم‌نامه که تا ٢۱ آوریل ۱۹۸۴ به درازا کشید، به تحکیم سنگرهای خود در خوست، فرنگ، نهرین و نواحی جنوبی استان تخار پرداخت. در همین موقع، خریداران زمرد به مناطق زیر تصرف احمد شاه راه یافتند و توسط فرانسویان کار استخراج معدن زمرد آغاز یافت که کمک شایانی به تامین هزینه نظامی مسعود كرد.
با سقوط رژیم دست نشانده شوروی در افغانستان، وی وارد کابل شد (بهار ۱٣٧۱) و مسئولیت وزارت دفاع و ریاست کمسیون امنیت ملی را در کابل بر عهده گرفت.
وی مخالف شدید گلبدین حکمتیار بود و جنگ‌های سختی بین دو طرف در کابل صورت گرفت که در نتیجه آن هزاران نفر از کابلیان به قتل رسیدند و تقریباً کابل به ویرانه‌ای مبدل شد.
با تصرف کابل به‌دست طالبان وی به زادگاهش در پنجشیر بازگشت و در حالی که بیشتر مناطق افغانستان به‌دست طالبان افتاده بود، احمدشاه مسعود پنج سال تمام در مقابل طالبان ایستادگی کرد، وی سرانجام روز ۱۸ شهریور ۱٣۸٠ در حادثه انفجار انتحاری توسط افراد منسوب به القاعده به شهادت رسید.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است. شوربختانه این نوشتار یک سرقت ادبی است که در واقع نویسنده اصلی آن خانم مریم انصاری است. رجوع شود به: احمدشاه مسعود؛ شیر پنجشیر.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- روح‌الله قاسميان، به‌مناسبت ششمین سالگرد احمدشاه مسعود، وبگاه آن‌سوی دیپلماسی: جمعه هجدهم شهریور ۱٣۹٠
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وبگاه آن‌سوی دیپلماسی
