[رسولان عیسی مسیح] [انجیل مرقس]
مَرقُس (عبری:מרקוס، یونانیΜάρκος به‌معنای «چکش بزرگ») که به‌عبرانی یوحنا نام داشت، نویسندۀ انجیل مرقس، از پیروان عیسی و از نخستین مسیحیان بود؛ اما از شمار حواریون عیسی مسیح نبود[۱].
[↑] زندگی‌نامه
یوحنای ملقب به مرقس[٢]، فرزند مریم بود. اولین اشارۀ عهد جدید به او در ارتباط با مادر وی است. مریم خانه‌ای در اورشلیم داشت که به‌عنوان مکان اجتماع برای ایمانداران استفاده می‌گردید.[٣] زمانی كه پطرس توسط فرشته از زندان آزاد شد، به خانۀ او رفت[۴]. بنابراین، مادرِ مرقس، بایستی یكی از رهبران با نفوذ كلیسای اورشلیم بوده باشد.
مرقس، پسر عموی برنابا[۵] و از سبط لاوی بود[٦]. «هنگامی كه عیسی از شهر به شهر و ده به ده می‌گشت تا كسانی را كه زیر دردهای زندگی می‌نالیدند، آسایش و آرامش بخشد، مَرقُس نوجوانی بیش نبود. ولی پس از چندی او با شاگرد معروف عیسی، پطرس آشنا شد و او را در رساندن خبر خوش عیسی به مردم همراهی كرد.»[٧]
بسیاری حدس می‌زنند كه او همان جوانی است كه در شب دستگیری عیسی، در حالی كه برهنه بود فرار كرد[٨]. لحن پطرس در اول پطرس ۵: ۱٣ نشان‌‌دهندۀ این مطلب است كه او توسط پطرس ایمان آورده است[۹].
در حدود سال ۴۴ میلادی، مرقس با پولس و برنابا به انطاكیه رفت[۱٠]. بر اساس کتاب «اعمال رسولان»، «زمانی که پولس و برنابا، بعد از دیدارشان از اورشلیم در زمان قعطی، به انطاکیه بازگشتند، مرقس نیز آنان را همراهی کرد»[۱۱]. در این کتاب آمده:
- «برنابا و پولس به اورشليم رفتند و هدايای مسيحيان را به كليسا دادند و بعد به شهر انطاكيه بازگشتند. در اين سفر يوحنا معروف به مرقس را نيز با خود بردند»[۱٢].
این اولین سفر بشارتی آن‌ها بود و مرقس با آن‌ها همراه شد ولی در اواسط سفر برگشت[۱٣]. «دائرةالمعارف کتاب مقدس» می‌نویسد:
- بعد ار آن، مرقس به‌عنوان دستیار پولس و برنابا، در اولین سفر بشارتی همراه آنان بود (اعمال ۱٣: ۵). اما، جهت بازگشتن به اورشلیم، آنان را در پرجۀ پمفیلیه ترک کرد (اعمال ۱٣: ۱٣) باید پولس شدیداً از این اقدام مرقس ناامید شده باشد، زیرا وقتی برنابا در نظر می‌گیرد که مرقس را در دومین سفر بشارتی همراه خود ببرند، پولس به شدت با این پیشنهاد مخالفت می‌کند و این عمل باعث گردید که همکاری آنان از بین برود (اعمال ۱۵: ٣٦-٣۹)[۱۴]
بدین ترتیب، «بعدها، تقریباً در سال ۵٠ میلادی، مرقس تصمیم گرفت كه در سفر دوم پولس با او همسفر شود. اما پولس از بردن او اجتناب ورزید. همین موضوع باعث جدایی پولس و برنابا شد[۱۵] و مرقس همراه برنابا به قبرس رفت»[۱٦]. در کتاب «اعمال رسولان» آمده:
- «پولس و برنابا در انطاكيه ماندند تا به‌همراه ديگران، كلام خدا را تعليم و بشارت می‌دادند. پس از چندی، پولس به برنابا پيشنهاد كرد كه بازگردند و به‌شهرهايی كه قبلاً در آنجا موعظه كرده بودند سر بزنند تا ببينند مسيحيان جديد در چه حالند. برنابا موافقت كرد و خواست يوحنا معروف به مرقس را نيز با خود ببرند. ولی پولس با اين كار مخالف بود چون می‌گفت مرقس در پمفليه آنان را ترك نموده و با ايشان همكاری نكرده است. اختلاف آنان بر سر اين موضوع به‌قدری شدت گرفت كه از هم جدا شدند. برنابا و مرقس به قبرس رفتند؛ ولی پولس با سيلاس، پس از آن‌كه ايمانداران برای ايشان دعا كردند، به سوريه و قيليقيه رفتند تا كليساهای آنجا را تشويق و تقويت نمايند.»[۱٧]
در این کتاب (اعمال رسولان) به مرقس و پسرعمویش برنابا اشارۀ بیشتری نشده است[۱٨]. اما حدود ۱٢ سال بعد در سال ٦٢ میلادی، مرقس، دوباره در رسالۀ پولس به کولسیان که از روم نوشته شده است، نمایان می‌گردد. پولس در پایان نامه‌ای که از زندان به مسیحیان کولسی[۱۹] نوشته است، می‌گوید: «اَرِستَرخوس كه با من در زندان است، و «مرقُس» پسر عموی «برنابا»، به‌شما سلام می‌رسانند. همانگونه كه قبلاً هم سفارش كرده‌ام، هرگاه مرقس نزد شما آيد، از او به گرمی پذيرايی كنيد.»[٢٠]
بدین گونه، مرقس در روم همراه پولس دیده می‌شود[٢۱] چهار یا پنج سال بعد، پولس كمی قبل از شهادتش، از مرقس خواست كه با او همراه شود[٢٢]. بنابراین به‌نظر می‌رسد كه مرقس در سال‌های آخر، از همكاران صمیمی و محبوب پولس محسوب می‌شد[٢٣].
به روایت مسیحیان قرون اولیه، مرقس در اصل از همراهان پطرس بود. او در «بابل» (و شاید هم روم)، هنگامی كه پطرس اولین رسالۀ خود را به‌رشتۀ تحریر درآورد[٢۴] با پطرس همراه بود. به‌نظر می‌رسد كه انجیل مرقس در بین سال‌های ٦٠-٧٠ میلادی در روم نوشته شده است[٢۵]. اگرچه در انجیل مرقس هیچ مدرک و دلیلی در مورد نویسندۀ این کتاب وجود ندارد؛ اما شهادت یکسان کلیسای اولیه این بود که این انجیل توسط یوحنای مرقس نوشته شده است. مهمترین شاهد، پاپیاس (Papias) یکی از پدران کلیسای اولیه (۱۴٠ میلادی) است، که از یک سند اولیه نقل‌قول می‌کند، او می‌گوید:
- «مرقس همکار نزدیک پطرس بود و از پطرس رسول، دربارۀ اعمال و سخنان عیسی تعلیم گرفته بود. این تعالیم، از طریق موعظه‌های پطرس، برای ایمانداران اولیه، به مرقس رسیده است، نه به‌صورت یک گزارش کامل و پیوسته. موعظه‌ها به نیازها و احتیاجات مسیحیان مربوط می‌گردید. مرقس به‌درستی این مطالب را حفظ نمود.»[٢٦]
نتیجه‌ای که از این تعلیم به‌دست می‌آید، این است که انجیل مرقس عمدتاً شامل موعظه‌های پطرس است که بوسیلۀ یوحنای مرقس مرتب و شکل یافته است[٢٧]. انجیل مرقس کمی قبل از ویرانی اورشلیم در سال ۶۰ پس از میلاد نگاشته شده است. یوسیبوس، اسقف قیصریه، از قول پاپیاس (۱٣۰ م) می‌گوید: مرقس، مترجم پطرس بود و مطالب وی را با دقت زیاد ثبت می‌کرد[٢٨]؛ اما منبع این نقل در دست نیست. از این رو، برخی احتمال داده‌اند که مرقس، خودش انجیل را جمع‌آوری کرده است.
مرقس پس از نگاشتن انجیل، برای تبلیغ مسیحیت به اسکندریه مصر رفت تا آنان را از پرستش خدایان باستانی‌شان بازدارد. در سال ۶۷ میلادی، مصریان او را کشتند و پیکرش را سوزاندند[٢۹].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی، الهام محمدی و محمد محمدی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مرقس، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- اعمال ۱۵: ٣٧
[٣]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۴؛ به نقل از: اعمال ۱٢: ۱٢
[۴]- اعمال ۱٢: ۱٢
[۵]- كولسیان ۴: ۱٠
[٦]- اعمال ۴: ٣٦
[٧]- کتاب مقدس (ترجمۀ تفسیری)، مقدمۀ انجیل مرقس، ص ۹٣۵
[٨]- مرقس ۱۴: ۵۱-۵٢
[۹]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٧۹
[۱٠]- همان‌جا
[۱۱]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۴
[۱٢]- اعمال ۱٢: ٢۵
[۱٣]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٧۹
[۱۴]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۴
[۱۵]- اعمال ۱۵: ٣٦-٣۹
[۱٦]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٧۹
[۱٧]- اعمال ۱۵: ٣۴-۴۱
[۱٨]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۴
[۱۹]- شهر کولسی در ترکیۀ فعلی واقع بود.
[٢٠]- كولسیان ۴: ۱٠
[٢۱]- كولسیان ۴: ۱٠؛ فلیمون ٢۴
[٢٢]- دوم تیموتائوس ۴: ۱۱
[٢٣]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٧۹
[٢۴]- اول پطرس ۵: ۱٣
[٢۵]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۴٧۹
[٢٦]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٦۴
[٢٧]- همان‌جا، به نقل از: اعمال ۱٠: ٣٧
[٢٨]- مریل سی. تنی، معرفی عهد جدید، ترجمه طه میکائلیان، ج ۱، ص ۱٧٣
[٢۹]- مرقس، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ کتاب مقدس (ترجمۀ تفسیرِ)، انجمن بین‌المللی کتاب مقدس، چاپ سوم - ٢٠٠٢ میلادی
□ دائرةالمعارف کتاب مقدس، ترجمۀ آلیس علیایی، مریم قبادی، کیانوش اخوین و بهرام محمدیان، تهران: سرخدار، چاپ اول - ۱٣٨۱ خورشیدی
□ هنری هلی، راهنمای کتاب مقدس، ترجمۀ: جسيکا باباخانيان، سابرينا بدليان و ادوارد عيسی بيک، زير نظر کشيش ساروخاچيکی، هلند: چاپ اول - ٢٠٠٠ ميلادی
□ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (فارسی)
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
