روز عشاق

از: دانشنامه‌ی آریانا

فهرست مندرجات

• پیشینهٔ تاریخی
  
• سنت‌های روز والنتین
  
• در سایر فرهنگ‌ها
  
• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  
  

[عشق]

[فرهنگ غرب]

روز والنتاین، روز عشاق و یا روز عشق‌ورزی (به انگلیسی: Valentine's Day؛ به آلمانی: Valentinstag)، در فرهنگ مسیحی سده‌های میانه و سپس فرهنگ مدرن غربی روز ابراز عشق است[۱]. این مناسبت هر سال در روز ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن‌ماه و بعضی سال‌ها ۲۶ بهمن‌ماه) برگزار می‌شود[٢]. این ابراز عشق معمولاً با فرستادن کارت والنتین یا خرید هدایایی مانند گل سرخ انجام می‌شود[٣]. والنتاین، اگرچه یک پدیده غربی است، اما اکنون، تبدیل به یک پدیده جهانی شده و نقاط مختلف جهان را در نوردیده است.


[↑] پیشینهٔ تاریخی

روز والنتین برگرفته از سنن روم باستان و مسیحیت است[۴]. سابقهٔ تاریخی این روز، به جشنی باز می‌گردد، که به افتخار قدیس والنتین در کلیساهای کاتولیک برگزار می‌شد[۵].

تاریخچه کامل و دقیق والنتین در دست نیست و آنچه از پیشینه این روز بیان می‌شود، با افسانه درآمیخته ‌است[٦]. امروزه، کلیسای کاتولیک به این نتیجه رسیده ‌است که حداقل سه قدیس به‌نام «والنتین» یا «والنتیوس» وجود داشته‌اند که همگی به قتل رسیده‌اند[٧]، به‌همین دلیل، چندین افسانه سعی در بازگویی تاریخچه این آئین دارند.

طبق یک افسانه مشهور، در سده سوم میلادی، در روم باستان در دوران فرمانروایی کلاودیوس دوم کشیشی به‌نام والنتین می‌زیسته است. کلودیوس عقیده داشت مردان مجرد نسبت به آنانی که همسر و فرزند دارند، سربازان جنگجوتر و بهتری هستند. از این رو، ازدواج را برای مردان جوان امپراتوری روم قدغن می‌کند. والنتین معتقد بود که این حکم ناعادلانه است؛ بنابراین، مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوب‌شان جاری می‌کرد. هنگامی که کلاودیوس این امر را دریافت، والنتین را به مرگ محکوم کرد[٨].

افسانه دوم می‌گوید، شاید کشیش والنتین به‌علت نجات دادن و فراری دادن مسیحیان از آزار و شکنجه رومیان کشته شده باشد[۹].

اما بر اساس افسانه دیگر، کشیش وانتین خود عاشق دختر زندانبانش شده و نخستین کارت والنتین را خود او پیش از مرگش برای آن دختر فرستاد و در آن نوشت «از طرف والنتین تو»[۱٠].

به‌هر حال، آنچه مشهور است، این است که کشیش والنتاین احتمالاً زمانی حدود سال ۲۷۰ میلادی به‌قتل رسیده ‌است. در حالی که برخی بر این باورند که روز والنتین، سالگرد مرگ یا به خاکسپاری والنتین است، گروه دیگر معتقدند کلیسای کاتولیک به‌منظور مسیحی‌سازی یک سنت باستانی و مشرکانه «لوپرکالیا» که در روم مرسوم بوده، این تاریخ را برگزیده ‌است. تا اواخر قرن پنجم میلادی، در امپراتوری روم جشن لوپرکالیا به‌مناسبت باروری برگزار می‌شد. در سال ۴۹۸ میلادی، پاپ ژلازیوس یکم برگزاری جشن لوپرکالیا را ممنوع کرد. وی روز ۱۴ فوریه را به‌عنوان روز والنتین اعلام کرد، تا با اعمال مشرکانه مقابله کند.[۱۱]

در سده‌های میانه اروپا، به‌خصوص در انگلستان و فرانسه، والنتین یکی از محبوب‌ترین قدیسان بوده‌ است. به‌ویژه همزمانی شروع جفت‌گیری پرندگان با روز والنتین، این باور را که روز والنتین به‌واقع روز عشاق است، تشدید کرد.[۱٢]

قدیمی‌ترین یادبود والنتین که امروز در دست است، مربوط به چارلز، دوک اورلئان است. وی که در پی شکست در نبرد اجینکورت در برج لندن زندانی بود نامه‌ای را در سال ۱۴۱۵ برای معشوقه‌اش نوشت که اکنون در مجموعه دستنویس‌های کتابخانه بریتانیایی نگهداری می‌شود.[۱٣]

بر اساس باورهای کنونی، بقایای والنتین قدیس که در سده ۱۹ میلادی در قبرستانی باستانی در ایتالیا کشف شد، هم‌اکنون در سه شهر رُم، دوبلین و گلاسگو نگهداری می‌شود. بخشی از این بقایا پس از انتقال به‌یک تابوت طلایی توسط پاپ گرِگوری شانزدهم به کلیسای کاتولیک وایت فرایر در دوبلین پایتخت جمهوری ایرلند اهدا شد. بخش دیگری از این بقایا که گفته می‌شود شامل استخوان‌های والنتین قدیس است توسط یک خانواده متمول فرانسوی در سده نوزدهم به کلیسای فرانسیس مقدس در شهر گلاسگو در اسکاتلند منتقل شد. خارج از حلقه‌های مذهبی از مردم عادی کمتر کسی از وجود این بقایا در شهر اطلاع داشت، تا این‌که در سال ۱۹۹۹ تصمیم به انتقال این بقایا به کلیسای دیگری به‌نام «The Blessed John Duns Scotus» گرفته شد. این اقدام توجه گستردهٔ رسانه‌ها و به‌طبع آن، عموم مردم را به‌دنبال داشت، به‌طوری که شهر گلاسگو به‌خاطر میزبانی والنتاین قدیس «شهر عشاق» لقب گرفت و از سال ۲۰۰۲ این شهر در روز والنتین میزبان فستیوالی به‌نام «فستیوال عشق» می‌باشد[۱۴].


[↑] سنت‌های روز والنتین

در کشورهای اروپایی و آمریکایی دادن گل رُز و جعبه‌های شکلات به‌عنوان هدیه روز والنتین از شهرت خاصی برخوردار است. تزئین شکلات و پختن انواع آن نیز از آداب این روز به‌شمار می‌رود[۱۵].

یکی از نمادهای والنتین، شکل یک قلب ساده یا تیر خورده است. از آن‌جایی که قلب مرکز احساسات عمیق، اصیل و پرشور است، قلب تیر خورده آسیب‌پذیری عشق را نشان می‌دهد. هنگامی که عاشق از سوی معشوق خود طرد می‌شود. به‌رغم این، قلب تیر خورده نشانه پیوند و اتحاد زن و مرد نیز است[۱٦]. همچنین، کیوپید (CUPID) نماد دیگر والنتین است کـه به‌شکل یک کودک برهنه، فربه و بالدار ترسیم می‌گردد. این کودک شیطان با لبخندی موذیانه تیر و کمان نیز با خود حمل می‌کند. چنانچه یکی از تیرهای این کودک به قلب فردی اصابت کند، وی فوراً عاشق می‌شود. کیوپید در واقع، پسر ونوس الهه عشق و زیبایی در افسانه‌های روم باستان است. معنی لغوی آن «آرزو» است. کیوپید برخی اوقات آمور (AMOR) نیز نامیده می‌گردد. همتای کیوپید در افسانه‌های یونانی «اروس» (EROS) نام دارد[۱٧].

در گذشته، در فرانسه رسم عجیبی رواج داشت در این روز، زنان و مردان در خانه‌هایی روبروی یکدیگر جمع می‌شدند و در سر یکدیگر داد می‌کشیدند! تا نیمه‌ی روز بدین ترتیب سپری می‌شد تا آن‌ها یکدیگر را انتخاب کنند و اگر مردی کسی را انتخاب نمی‌کرد، می‌توانست آن‌جا را ترک کند و بنابراین، بعضی دخترانی که تنها می‌ماندند، هنگام تاریک شدن هوا، دور هم جمع می‌شدند و مراسم آتش‌بازی راه می‌انداختند و پسرانی که به آن‌ها بی‌اعتنایی کرده بودند را نفرین می‌کردند! اکنون، این رسم توسط دولت فرانسه، به‌دلیل رواج کینه‌جویی، ممنوع شده است[۱٨].

در اسکاتلند، برای دختران و پسران مجرد مهمانی برگزار می‌شود. در این مراسم، مسابقه و بازی‌های مختلف برپا می‌گردد تا دختران و پسران با هم آشنا شوند، برای مثال، هر فرد تنهایی اسمش را روی تکه‌ای کاغذ می‌نویسد و این کاغذها درون دو عدد کلاه انداخته می‌شود؛ یک کلاه مخصوص نام خانم‌ها و یک کلاه مخصوص نام آقایان. سپس دو نفر این اسامی ‌را یکی یکی از کلاه‌ها بیرون کشیده و هر دختر با یک پسر شریک شده و بازی یا مسابقه را آغاز می‌کنند[۱۹].


[↑] در سایر فرهنگ‌ها

بسیاری از مردم کشورهای جهان روز عشاق (روز والنتاین) را جشن می‌گیرند. در همین روز، بسیاری از زوج‌های جوان از جمله میلیون‌ها آمریکایی مراسم ازدواج خود را برگزار می‌کنند. این‌که شکسپیر می‌گوید: «عشق چیزی جز دیوانگی نیست». گفتاری که هر سال در چنین روزی مفهوم پیدا می‌کند. در تایلند، در این روز، مسابقه طولانی‌ترین بوسه‌ی عاشقانه با نام «بوسه والنتاین» برگزار می‌شود[٢٠].


[↑] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.

[↑] پيوست‌ها

پيوست ۱: امید حبیبی‌نیا، نگاهی به روان‌شناسی عشق‌ورزی
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:

[↑] پی‌نوشت‌ها

[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-

[↑] جُستارهای وابسته

□
□
□

[↑] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[↑] پيوند به بیرون

□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]