فهرست مندرجاتویر گوردُن چایلد
(۱٨۹٢ - ۱۹۵٧ م)
[قبل] [بعد]
ویر گوردُن چایلد، باستان‌شناسِ استرالیایی که بیش از هر چیز به خاطرِ نظریّه‌هایش درباره‌یِ توسعه‌یِ تمدّن‌هایِ پیشاتاریخی معروف است.
[↑] زندگی‌نامه
ویر گوردُن چایلد به تاریخِ ۱۴ آپریلِ ۱٨۹٢ در شمالِ سیدنی، استرالیا، به دنیا آمد. او در دانشگاهِ سیدنی از رشته‌یِ مطالعاتِ یونان و رومِ باستان فارغ شد و پس از آن برایِ ادامه‌یِ تحصیل به دانشگاهِ آکسفورد رفت. در همان دوران بود که علاقه به پیشاتاریخِ اروپا، و همچنین سرسپردگیِ به سوسیالیسم، در او پیدا شد. سرانجام او نخستین استادِ باستانشناسیِ پیشاتاریخ در دانشگاهِ ادینبرو شد که از سالِ ۱۹٢٧ تا ۱۹۴٦ به آن پرداخت. پس از آن، تا بازنشستگی‌اش در سالِ ۱۹۵٦، به حیثِ استادِ باستانشناسیِ اروپا در دانشگاهِ لندن به تدریس پرداخت.
فرهیختگیِ چایلد در دانشِ بی‌نظیرش از شواهدِ باستان‌شناختی ریشه داشت. این دانش را او از موزیم‌هایِ گوناگون، از منابعِ نشریافته و نشرنیافته، از سفرهایِ زیاد، و تا حدّی نیز از کارش در این زمینه اندوخته بود. پُرآوازه‌ترین حفّاری‌اش را در سایتِ اسکارا برای، مکانی به-جا-مانده از دورانِ نوسنگی، در اورکنی انجام داد. او مهارتِ خاصّی در ترکیبِ داده‌هایِ انبوه بود و در پژوهش درباره‌یِ «فرهنگ‌هایِ باستان‌شناختی» زبردست بود. اصطلاحِ «فرهنگ‌هایِ باستان‌شناختی» را چایلد در موردِ مجموعه‌ای از دست‌ساخت‌ها و ساختارهایِ بازآیند – مانندِ شکلِ خانه‌ها، ظروف و آیینِ خاک‌سپاری – به کار می‌بُرد و بر این باور بود که این مجموعه یافته‌ها به دسته‌هایی از انسان‌ها یا مردمان با فرهنگی متفاوت در پیشاتاریخ تعلق دارند.
بر این بنیاد، او به نظریّه‌پردازی پرداخت و پرسش‌هایی اساسی در موردِ مُدل‌هایِ توسعه مطرح کرد و در پاسخ، این مُدل‌ها را «انقلابِ نوسنگی» و «انقلابِ شهری» نام نهاد. چایلد با این نام‌گذاری‌ها می‌کوشید تا شرح دهد که انسانِ پیشاتاریخی چگونه توانسته حلقه‌یِ شکارگری و گِردآوری را بشکند و در باهمستان‌هایِ کشاورزی جایگیر شود – او باورمند بود که این دگرگونی به پیدایشِ سنخ‌هایِ دیگری از سامان‌دهیِ اجتماعی منجر شده و به زایشِ شهرها و تمدّن‌ها انجامیده است.
اندیشه‌یِ چایلد از علاقه‌اش به سیاستِ چپ‌گرا نیز تأثیر پذیرفته بود. از سالِ ۱۹۱٦ تا ۱۹٢۱ او در جنبشِ کارگریِ نیو ساوتولز فعالانه سهم گرفت و بعدها چند بار از اتحادِ جماهیرِ شوروی بازدید کرد. با این که نگره‌یِ او نسبت به مارکسیسم گاهی دوپهلو بود، امّا بنیادِ فلسفیِ مارکسیسم در بخشِ اعظمی از اندیشه‌یِ باستان‌شناختیِ او نفوذ کرد.
آثارِ آکادمیکِ چایلد نقطه‌یِ عطفی در توسعه‌یِ باستانشناسیِ تاریخِ فرهنگ به شمار می‌روند، و کتاب‌هایِ انسان خودش را می‌سازد (۱۹٣٦) و در تاریخ چه شد (۱۹۴٢) خوانندگانِ بیشتری را جذبِ آثارش کرده و میراث‌اش را ماندگارتر ساخت.
پس از بازنشستگی چایلد به استرالیا بازگشت. در ۱۹ اکتبر ۱۹۵٧ او پس از سقوط از پرتگاهی در کوه‌هایِ آبی جان سپرد. برخی‌ها باور دارند که به احتمالِ زیاد خودش به زندگی‌اش پایان داده و علّتِ آن را وضعیّتِ جسمانیِ نامساعد و هراس از فروکاهشِ توانایی‌هاییِ فکری‌اش می‌دانند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط رسول محمدی به فارسی برگردان شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- Vere Gordon Childe (1892 - 1957), BBC - History.
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت انگلیسی بی بی سی
