تاریخ بریتانیا
زبان و هویت انگلیسی
فهرست مندرجات
[قبل] [بعد]
[↑] زبان و هویت انگلیسی
در یکی از مقاله‌های سال گذشته نوشته بودم: بریتانیای معاصر که آن‌را از نظر هویتی و قومی «آنگلو ساکسون» می‌نامند محصول این ۱٠٠٠ تا ۱۵٠٠ سال اخیر است. هزار و ششصد سال پیش آنگل‌ها و ساکسون‌ها و در ضمن «جوت»ها که از آلمان، هلند و دانمارک کنونی به جزایر بریتانیا تاخته و در آن ساکن شدند بعد از جنگ و گریزهای بسیار با بریتون‌ها و دیگر اقوام «کِلت» جزیره در آمیختند. دویست سیصد سال بعد وایکینگ‌ها و نورمان‌ها هم به‌خیل مهاجمین و مهاجرین افزوده شدند و بدین ترتیب از قرن یازدهم، حدوداً از سال ۱٠٦٦ میلادی، همه آن‌ها به‌تدریج زبان و هویت جدیدی را به‌وجود آوردند که ما امروزه «انگلیسی» می‌نامیم.
اقوام بریتانیا حدودا در سال ٦٠٠ میلادی
قرن یازدهم یعنی حدوداً هزار سال پیش آغاز تشکل هویت جدید و ملی انگلیسی – بریتانیایی (آنگلو ساکسونی) است. تصویری که در بالا می‌بینید حدود ۴٠٠ سال قبل از این آمیزش نهایی و تشکل هویت نو «انگلیسی» است. از زمانی که آنگل‌ها، ساکسن‌ها و جوت‌ها بریتون‌ها و دیگر اقوام بومی جزایر بریتانیا را پس‌زده اما به‌تدریج با آن‌ها آمیزش و احتلاط می‌کنند.
تا قرن یازدهم مهاجرت‌ها و کوچ‌های اقوام اروپایی در داخل اروپا و اقوام مختلف اسیای مرکزی از جمله هون‌ها و بلغارهای باستان به غرب یعنی روسیه و اروپا به اتمام رسید و ملت‌های معاصر اروپا از جمله روس‌ها، فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها، ایتالیایی‌ها و اسپانیولی‌ها شکل معاصر هویتی و ملی خود را یافتند. از نظر مقایسه با ایران، قرن یازدهم همزمان است با دوره خلافت عباسیان، تقریباً همزمان با شکست غزنویان، به‌قدرت رسیدن سلجوقیان و پخش مستمر انبوه اقوام ترک زبان در ایران، قفقاز، آناطولی و بین‌النهرین کنونی. یعنی بعد از این‌که کوچ‌ها و شکل‌گیری ملل اروپا تا سال ۱٠٠٠ میلادی تمام می‌شود، کوچ مستمر قبایل ترک از آسیای مرکزی به ایران و ترکیه شروع می‌شود که تقریباً ۵٠٠ سال طول می‌کشد و در آن میان تمام منطقه صحنه تهاجمات گسترده مغول هم می‌شود.
اما برگردیم به بریتانیا و این بار تأثیر این کوچ‌ها و آمیزش‌های قومی را بر تشکل زبان انگلیسی بررسی کنیم: «انگلیسی کهن» که از قرن پنجم به بعد نضج گرفت، زبان مردم بومی و باستان بریتانیا نبود. زبان باستان بریتانیا زبان‌های خانواده اقوام «کِلت» (Celtic peoples) بود که امروزه در زبان‌های ایرلندی، ولش، اسکاتلندی و باقیمانده زبان «کِلتی» مشاهده می‌شود. آنچه که «انگلیسی کهن» خوانده می‌شود زبان باستان اقوام آنگل، ساکسون و جوت بود که از دانمارک، آلمان و هلند کنونی به جزایر بریتانیا سرازیر شده، قبایل بومی بریتانیا یعنی بریتون‌ها و دیگر اقوام کِلت این جزایر را به غرب این مجمع الجزایر یعنی کورن وال، ویلز، اسکاتلند و ایرلند عقب راندند و اما به‌تدریج با آن‌ها هم در آمیختند. زبان «انگلیسی» کهن زبان همان آنگل‌ها و ساکسون‌هاست و نه زبان باستان بریتانیا. به‌همین جهت هم موضوعات داستان‌ها و اشعار زبان انگلیسی کهن نه چندان به اساطیر و فرهنگ بریتانیا و انگلستان باستان بلکه بیشتر به ژرمن‌ها و قاره اروپا مربوط است.
از این جهت بسیاری از تاریخ‌نویسان زبان و ادبیات انگلیس «زبان انگلیسی باستان» را اصولاً جزو زبان انگلیسی نمی‌شمارند و آن را فقط «مقدمه» و یا «درآمدی» بر زبان انگلیسی معاصر می‌دانند. از همین هزار سال پیش است که همزمان با تشکل هویت معاصر انگلیسی و آنگلو ساکسون، زبان «انگلیسی میانه» هم به‌وجود می‌آید. اما حتی این زبان جدید انگلیسی هم اگر آن را با زبان‌های باستانی و «بومی» بریتانیا مقایسه کنید بیشتر «آنگلو ساکسونی» است و در ساختار صرف و نحو و واژگانش هنوز آثار قوی زبان‌های «ژرمانیک» مانند آلمانی و دانمارکی و در ضمن فرانسوی را دارد (به‌خاطر نفوذ قبایل نورمان‌ها به بریتانیا) اما برخلاف «انگلیسی کهن»، کسانی که خوب انگلیسی می‌دانند و به‌خصوص اگر کمی فرانسوی هم بلد باشند می‌توانند «انگلیسی میانه» را بفهمند. همین «انگلیسی میانه» است که زمینه و پایه «انگلیسی معاصر» و نوین را به‌وجود آورده است که امروز می‌شناسیم.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- جوادی، عباس، زبان و هویت انگلیسی، تارنمای چشم‌انداز: نشر نخست مقاله: ژانویه ٢٠۱۴
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ تارنمای چشم‌انداز
